Fahrioğlu, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, Türkiye’nin her vakit güç manasında KKTC’ye yardım ettiğini lakin Ekim 2016’da İstanbul’da imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti Ortasında Güç Alanında İşbirliğine Ait Anlaşma”nın yürürlüğe girmesiyle iki ülke ortasında iş birliğinin sağlam bir tabana oturacağını söyledi.
Kelam konusu mutabakatla ortak projelerin de hızlanabileceğini tabir eden Fahrioğlu, ortak projelerden biri olan denizaltından elektrik iletim çizgisi projesinin teknik çalışmalarının yapıldığını kaydetti.
Fahrioğlu, kendisinin de üyesi olduğu Türkiye-KKTC ortasında oluşturulan ortak çalışma kümesinin ilişki teknolojisini belirlediğine işaret ederek, “Bağlantının çift taraflı HVDC VSC olması kararlaştırıldı. Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) ve Kıbrıs Elektrik Kurumu (KIBTEK) de bu sürece müdahil ve bu bahiste bilgi paylaşımı yaparak belli bahislerde istişareler yapıldı. Kablonun 800 megavatlık olması ve talebe nazaran 200 megavatlık istasyonlar kullanarak kapasitenin kademeli halde 800 megavata ulaştırılması konuşuluyor. Denizaltı kablo uzunluğu 80-95 kilometre civarında. Olağan şartlarda bu türlü bir kablonun serilmesi bir yıl kadar sürer ancak çevirici istasyonların hazırlanması ve öteki süreçleri de göz önüne alırsak bu projenin 1-2 yıl ortası bir müddette teknik olarak tamamlanması mümkün. Doğal burada süreci etkileyecek teknik olmayan öbür etkenler de var.” dedi.
Proje tamamlanıp sınır çekildikten sonra elektrik gücünün KKTC’ye sağlıklı ve kesintisiz iletilmesinde sorun olmayacağını belirten Fahrioğlu, “Neticede proje iki taraflı yürütülecek ancak KKTC şebekesinin belli iyileştirmelere gereksinimi var. Bu ilişki yapıldıktan sonra sisteme daha çok güneş gücü de katabileceğiz, bunu sağlıklı yapabilmemiz için de şebekemizde muhakkak altyapı çalışmaları yapılması gerekecektir.” diye konuştu.
“Ülkelerarası irtibatlar, yenilenebilir gücün de önünü açıyor”
Fahrioğlu, projenin bilhassa KKTC için çok kıymetli olduğunu lakin Türkiye için de büyük jeopolitik değere sahip olduğunu vurguladı. Aslında tüm Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin birbirine elektrik iletim çizgileriyle bağlanmış durumda bulunduğuna işaret eden Fahrioğlu, bunun tek istisnasının ise Güney Kıbrıs Rum İdaresi (GKRY) olduğunu lisana getirdi.
Fahrioğlu, GKRY’nin KKTC ile elektriksel teması bulunduğuna fakat AB ile olmadığına tabir ederek, şöyle devam etti: “Türkiye’nin AB’ye elektrik çizgileri ile bağlı olduğunu düşünürsek, KKTC-Türkiye ilişkisi Kıbrıs adasını da AB’ye elektriksel olarak bağlayacaktır. Dünya genelinde çok ehemmiyet verilen ülkelerarası elektriksel temaslar Doğu Akdeniz ülkeleri açısından da çok büyük değer taşıyor. GKRY aslında İsrail ve Yunanistan ile yaptığı mutabakat ile İsrail’den başlayıp, Güney Kıbrıs üzerinden Yunanistan’a ulaşacak 1500 kilometrelik bir denizaltı elektriksel kontağın temellerini atıp projeyi başlattı. Ülkelerarası irtibatlar, yenilenebilir gücün de önünü açıyor. KKTC için çok değerli olan güneş gücünün de daha fazla kullanılmasını sağlıyor ve daha pak bir güç yelpazemiz olmasına imkan kılıyor.”
“Türkiye teması olmadan yenilenebilirde artış tehlike arz ediyor”
Fahrioğlu, KKTC İktisat ve Güç Bakanlığı ile ASELSAN ortasında imzalanan iş birliği protokolüne Kuzey Kıbrıs Yerleşkesinden akademisyenler olarak katkı vermeye çalışacaklarını da belirterek, “Bildiğim kadarı ile birinci etapta, daha fazla yenilenebilir güç kullanımı için KKTC şebekesine nasıl katkılar yapılabilir konusu incelenecek. Tıpkı vakitte üretilen gücün daha randımanlı kullanılması ve şebekenin daha sağlıklı çalışması için çalışmalar yürütülecek.” dedi.
KKTC’de konseyi gücün neredeyse tamamının fuel oil ile çalıştığını kaydeden Fahrioğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Bunun dışında KIBTEK’in çalıştırdığı 1,27 megavatlık bir güneş gücü santrali (GES) var. Toplam konseyi güç 350 – 400 megavat civarında olduğu için bu GES toplamın çok düşük bir yüzdesi. Olağan bu ortada tüketicilerin kurduğu GES’ler de var, bunlar 80 megavat civarına ulaştı ve izinlendirilmiş tüm GES’ler kurulursa 130 megavatlık bir sayı karşımıza çıkacak. Ada şebekeleri çok hassas şebekeler ve yüksek oranda şurası GES varsa şebekede meseleler yaratıyor. Bu çeşit şebekelerde azami olarak yüzde 20’lik bir yenilenebilir güç oranı tavsiye ediliyor ancak biz bu oranı aşmış durumdayız. Maksat olarak hoş bir oran lakin şebeke sıhhati bakımından Türkiye ilişkisi olmadan bu kadar artış tehlike arz ediyor.”
