Thodex isimli platform binlerce kişiyi mağdur etti. Bunun zincirleme tesirinin ne boyutta olacağını ise ilerleyen süreçte gözlemleyeceğiz. Milliyet’ten Zeynep Aktaş’ın ilgili yazısı şöyle:
Lakin çabucak ertesinde Vebitcoin isimli kripto platformu da faaliyetlerini durdurduğunu açıkladı. Gelişmeler kripto piyasasında artçı sarsıntıların gelebileceğini işaret ediyor.
KRİPTO PARALARDA RİSKLER
1 Kripto para süreçlerinin görüldüğü platformlarla ilgili şimdi yasal bir düzenleme bulunmuyor. Süreçlere aracılık edenlerin sermaye yeterlilikleri ve teminat bedeli olmadığı üzere rastgele bir lisanslama da kelam konusu değil.
2 Mevcut kaidelerde süreç yapanların paralarının ya da sahip oldukları kripto paralarının garantisi yalnızca platform sahiplerinin âlâ niyetine bağlı.
3 Alım satım süreçlerinde gerçekleşen fiyatlamaların ne kadar piyasa kurallarında oluştuğu kuşkulu. Fiktif ve robot süreçler alım satım yapanların sahip oldukları paranın tamamını bir anda yok etmese de ziyanına süreçlere sebep olabilmekte. Süreç fiyatlarını sorgulama ve itiraz etme bahtı bulunmuyor.
4 Regülasyonların yapılmadığı piyasalar mümkün gelişecek rastgele bir düzenlemede önemli kayıplarla karşılaşabilir.
5 Süreçlerin yapıldığı internet platform sahiplerinin âlâ niyetli olması oluşacak ziyanları önlemeye yetmeyebilir. Kelam konusu platformalar teknik aksaklıklara, insan kusuruna yahut siber akınlara açık bulunuyor. Bu atakların akabinde sahip olunan kripto paraların ele geçirilme riski göz arkası edilmemeli.
Öte yandan borsada gözler yeni halka arzlarda. Yatırımcıların dikkat etmesi gerekenleri sıraladık… Borsa yükselirken yatırımcı olmak kolay. Lakin asıl maharet boğa piyasasından çıkılınca getiri sağlamak
Son bir yılda Borsa İstanbul’a bir milyon yeni yatırımcı gelirken sayı 2 milyon 249 bin 648’e çıktı. Gerek artan ilgi gerekse yeni halka arzlar beraberinde borsaya yeni yatırımcı çekiyor. Biotrend Enerji’nin halka arzına kişiselde 20 kat, Qua Granite’nin halka arzına ise altı kat talep geldi. Son aylardaki tüm halka arzlara ilgi epey ağır. Naturelgaz’ın halka arzına yurt içi kişiselden 75.3 kat, Matriks’e 8.8 kat talep geldi.
Tureks Turizm Nakliyat paylarına 6.1 kat talep oluştu. Yüksek talep ve sonrasında ferdî yatırımcıların beklentisi sürüyor. Borsada halka arz endeksi yılbaşından bu yana yüzde 42.26 oranında kıymet kazandı. Borsanın genel olarak yükseldiği periyotlarda yatırımcının fazla bir şey yapmasına gerek kalmadan çıkar elde etmesi mümkün. Lakin boğa piyasasından çıkıldığı devirlerde getiri elde etmek için şuurlu hareket edilmesi gerekiyor. Bu nedenledir ki bilhassa son bir yılda gelen yeni yatırımcıların dikkat etmesi gereken birkaç ayrıntıyı hatırlatmakta fayda var.
FİRMANIN YATIRIMLARI ÖNEMSENMELİ
Yatırım yapan şirketler radardan çıkarılmamalı. İsabetli yatırımlar uzun vadede gelir ve kârın artması manasına gelecektir. Tertipli temettü ödeyen şirketler karını ortaklarıyla paylaştıklarından yatırımcı dostu olarak görülmeli.
Yıllık bazda çıkarlarını tertipli artıran şirketlerin paylarının pahalanma mümkünlüğü artacaktır. Bölümünde öncü vasfına haiz şirketlere öncelik tanınmalı.
Endeks bazında bir çıkar hedefleniyorsa yatırım fonlarına yönelmeli. Sonuçta profesyonellerin yönettiği fonlar riskleri azaltacaktır. Yatırım uzun vadeli bir yürüyüştür. Günlük karlar, gereksiz riskler ya da spekülatif beklentiler kayıpları artırabilecektir.
YAPILMAMASI GEREKENLER
Krediyle borsada süreç yapılmamalı. Muhtaçlık niteliğindeki mesken yahut otomobil satılarak borsaya gelinmemeli. Makul ve kabul edilebilir riskler üstlenilmeli. Gereksiz nitelikteki riskler alınmamalı, olmayacak beklentilere girilmemeli.
Bir payın fiyatı olağan koşullarda daima düşmediği üzere daima yükselmez de. Bu nedenle çıkarken sınırsız bir coşkuya kapılmak ve amacı büyütmek yanlıştır. Düşerken de çöküntüyle girip bir an evvel kurtulmak da yanlışsız olmayacaktır. Soğukkanlılık korunmalı.
Borsada beklentiler evvelden alınıp satılır. Olayların gerçekleşme vakitleri tıpkı vakitte trend dönüşlerinin başlangıcıdır. Kritik günlerde sakinlik korunmalı.
UZAK DURULMASI GEREKENLER
Şirket paylarında kısa müddette ortalamanın çok üzerinde ve desteği olmayan çıkışlar varsa uzak durulmalı. Piyasa bedeli ile yıllık kar makası açıldıkça risk artar. Çok fark çok risk demektir. Ziyan eden şirketlerden kara geçeceğine dair işaret alınmadığı sürece uzak durmalı.
Fiyatlarda kısa periyodik üst ya da aşağı sert hareketler her vakit olabilir. Fakat orta ve uzun vadede payın istikametini belirleyen şirketin mali performansıdır. Mali yapı ile uyumsuz kısa müddetli hareketlerin peşine takılmak uzun vadede ziyan ettirir. Özvarlıkları eksiye düşen, eriyen şirketler yüksek risk içerir. Bölümden kaynaklanan bir özvarlık erimesi varsa firmaya ek kesimin riski de göz önünde bulundurulmalı.
Tabanlar, evvelki tabanların; doruklar, evvelki tepelerin üzerinde oluşuyorsa, pay senedine ilginin olduğu manasına gelir. Türkiye’de kur oynaklığı çok yüksek. Döviz durumu ekside olan, kur riski taşıyan şirketlerin finansal durumları atlanmamalı.
