5510 sayılı Kanunun hizmet borçlanmalarına ait kararları, 2008 yılı Ekim ayı başı itibariyle yürürlüğe girmiştir. Kelam konusu Kanunun 4 üncü unsurunun birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerine tabi sigortalılar ile bunların hak sahiplerinin borçlanabilecekleri mühletler aşağıda açıklanmıştır.
Kimler hizmet borçlanması yapabilir?
– 5510 sayılı Kanunun 4’üncü hususunun birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında sigortalı sayılanlar,
– 2008 yılı Ekim ayı başından sonra birinci kere 5510 sayılı Kanunun 4’üncü hususunun birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar,
– 5510 sayılı Kanunun 5 inci unsuru yeterince haklarında birtakım sigorta kolları uygulananlar,
– İsteğe bağlı sigortalılar, ile bunların hak sahipleri,
5510 sayılı Kanunun 41’inci unsuru kararları mucibince borçlanma kapsamında olan müddetlerinin tamamını yahut bir kısmını borçlanabileceklerdir.
Hangi müddetler borçlanılabilir?
1- 5510 sayılı Kanunun 4’üncü unsurunun birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bendine tabi sigortalıların doğumdan sonra geçen mühletleri borçlanılabilecektir. Bu kapsamda üç sefere mahsus olmak üzere, her doğum için doğum tarihinden itibaren geçen en fazla iki yıllık mühletleri, bu müddetlerde uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalı sayılmaması ve çocuklarının yaşaması kaidesiyle borçlanılabilecektir.
2- 5510 sayılı Kanunun 4’üncü unsurunun birinci fıkrasının (a) bendine tabi bayan sigortalıların çeşitli iş kanunları (854, 4857, 5953 ve öbür iş kanunları) yeterince kullandıkları fiyatsız doğum ya da analık müsaade müddetleri işyerinden alacakları evraklar, doğum öncesine ve sonrasına ait almış oldukları raporlarla SGK’ya başvurmaları halinde borçlanılabilecektir.
3- Muvazzaf ve ihtiyat askerlikte er yahut erbaş olarak silahaltında geçen müddetler, 1/1/1950 tarihinden sonra yedek subay okulunda, 26/6/2019 tarihinden sonra ise yedek astsubay okulunda öğrenci olarak geçen mühletler borçlanılabilecektir.
4- 5510 sayılı Kanunun 4’üncü hususunun birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalıların tabi oldukları işçi mevzuatı kararlarına nazaran kullandıkları fiyatsız müsaade mühletleri borçlanılabilecektir.
5- Sigortalıların toplumsal güvenlik kanununa tabi olmaksızın yurt içinde yahut yurt dışında geçirdikleri olağan doktora yahut tıpta uzmanlık tahsil müddetleri talepleri halinde borçlanılabilecektir.
6- 1136 sayılı Avukatlık Kanunu yeterince avukatlar, sigortalı olmaksızın birinci altı ay mahkemelerde, kalan altı ay da avukat yanında olmak üzere toplam 1 yıllık staj müddetlerini gösteren onaylı baro evrakı ve borçlanma talep dilekçesi ile SGK’ya başvurmaları halinde bu müddetleri borçlanılabilecektir.
7- Sigortalı iken rastgele bir cürümden tutuklanan yahut gözaltına alınanlardan beraat edenlerin tutuklulukta yahut gözaltında geçen prim ödenmemiş müddetleri borçlanılabilecektir. Mahkumiyetle sonuçlanmış olan tutukluluk yahut gözaltı mühletleri ise borçlandırılmayacaktır.
8- Sigortalıların grev ya da lokavtta geçen müddetlerinde, malullük yaşlılık ve mevt sigortaları primi ödenmediğinden iş akitlerinin askıda kaldığı bu mühletler 5510 sayılı Kanuna nazaran gün sayısı olarak değerlendirilmemektedir. Bu kapsamdaki sigortalılar grev/lokavtta geçen müddetlerini de borçlanabileceklerdir.
9- Doktorlar, fahri asistanlıkta geçen müddetlerini borçlanabileceklerdir.
10- Seçim kanunlarına nazaran misyonlarından istifa eden Kanunun 4’üncü unsurunun birinci fıkrasının (c) bendine tabi sigortalıların;
– İstifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri müddetleri,
– Seçimin yapıldığı tarihten evvel misyonuna başlayanların ise istifa ettikleri tarih ile vazifeye başladıkları tarih ortasındaki müddetleri, – Seçimlerin yapılamaması yahut ertelenmesi nedeniyle yine misyonlarına dönenlerin seçime katılmak üzere vazifelerinden ayrıldıkları tarih ile seçimlerin ertelenmesi nedeniyle misyonlarına başladıkları tarih ortasında geçen müddetleri, borçlanılabilecektir.
11- 25/2/2011 tarihinden sonraki mühletlere ait olmak üzere, 4857 sayılı Kanuna nazaran kısmi müddetli iş mukavelesi ile çalışan sigortalıların kısmi periyodik çalıştıkları aylara ilişkin eksik kalan müddetlerini borçlanabileceklerdir.
12- sigortalı olmaksızın, 8/4/1929 tarihli ve 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanuna nazaran yurt dışına gönderilen ve tahsilini muvaffakiyetle tamamlayarak yurda dönenlerden yükümlü bulunduğu mecburi hizmet müddetini tamamlamış olanların yurt dışında resmi öğrenci olarak geçirmiş oldukları tahsil müddetlerinin 18 yaşının tamamlanmasından sonraki periyoda ilişkin olan kısmını borçlanabileceklerdir.
13- 5510 sayılı Kanunda düzenlenmemesine rağmen 3201 sayılı Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Müddetlerinin Toplumsal Güvenlikleri Bakımından Kıymetlendirilmesi Hakkında Kanunun ile Türk vatandaşı olarak yurt dışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık mühletleri ile bu mühletleri ortasında yahut sonunda yer alan işsizlik müddetlerinden her birinde bir yıla kadar olan kısmın ve yurt dışında mesken bayanı olarak geçen müddetler, talepleri halinde borçlanılabilecektir.