Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) İdare Şurası Lideri Ali Haydar Bozkurt, Türkiye otomotiv pazarının yılın birinci 6 ayında performansına ve gelecek amaçlarına ait açıklamalarda bulundu. Bozkurt, arabanın artık lüks değil, bir gereksinim olduğunun daha da güzel anlaşıldığını söz etti.
Kurlar ve enflasyonla birlikte eserlerin döviz bazında fiyatlarının da yükseldiğine dikkati çeken Bozkurt, “Vergiler kaynaklı çarpan tesiriyle sonuncu fiyat listesindeki fiyatlar yükseldi. 1-2 yıl öncesine nazaran bu sayılar hepimizi şaşırtacak boyuta geldi. Buna karşın modelden modele, markadan markaya değişecek biçimde birtakım modellerde 3-5 ay bekleme mühletleri devam etmekte. Bu da gösteriyor ki araba, yani aslında mobilite nitekim bir muhtaçlık.” tabirlerini kullandı.
“Sektör genelinde ezalar devam edecek üzere görünüyor”
Otomotiv pazarında eseri bulan markaların satış yaptığına dikkati çeken Bozkurt, “Her markanın, her modelin birtakım aylarda bulunurluğunda badire varken nispeten birtakım modellerde rahatlama da olsa bölüm genelinde problemler devam edecek üzere görünüyor. Şu anda tek bahsimiz ODD olarak araç bulunurluğu değil. ODD olarak otomotiv dalının gelişmesi, otomotiv kullanım oranının artırılması, bin bireye düşen araba adetlerinde AB’deki sayıları yakalayacak formda ilerlemek konularımız ortasında. Araç bulunurluğunun artması istikametinde de birçok çalışma yapıyoruz.” diye konuştu.
“Yatırım için iç pazarı büyütmek lazım”
Türk otomotiv dalının dünya genelinde değerli bir pozisyonda olduğunu ve ülke iktisadına de değerli katkılar sağladığını vurgulayan Bozkurt, şunları kaydetti: “Tüm bunlar varken bizim yapmamız gerekenler de var. Buraya daha fazla üretimi, yatırımı çekmeliyiz. Natürel bunun için kimi şartların da oluşması gerekiyor. Yatırım teşviklerinin olması gerekiyor. Ağır sanayi yatırımlarının yatırım ve geri dönüş süreci uzun solukludur. Ağır endüstride uzun soluklu planlama yapmak lazım. Yüksek maliyetli ve uzun soluklu yatırım için cazip bir yatırım fırsatı sunmak gerekiyor. Üretilen eserin yüzde 15’ini bu piyasada satabiliyor olması lazım ki fabrikanın mevcudiyetinin bir manası olsun burada olmak için. Bu sebeple iç pazarı büyütmemiz lazım.”
“Biz üretim üssü olmaya aday bir ülkeyiz”
Türkiye otomotiv pazarının 1 milyon sayılarını geçmiş bir potansiyele sahip olduğunu lisana getiren Bozkurt, “Her şey olağan seyrinde gitseydi 1,2 milyonluk bir iç pazarı konuşacakken, 800 binleri konuşuyoruz. Bu iç pazarı büyütme isteğimizi, bazen ‘çok araç satmak istiyorsunuz’ diye yorumluyorlar. Türkiye’nin sanayi atılımı yapmak için kıymetli bir fırsat var. Her ülke kendi açısından rekabet avantajı yaratabileceği sanayilerin bayraktarlığını yapıyor. Biz üretim üssü olmaya aday bir ülkeyiz. Biz otomotivi stratejik ve nitekim pamuklara sarıp müdafaamız gereken bir sanayi kolu olarak kabul etmeliyiz.” diye konuştu.
Daha fazla yatırım çekmek için orta ve uzun vadede vergi, üretim teşvikleri, finansman kaynaklarının planlanması üzere mevzuların kıymetli olduğunu vurgulayan Bozkurt, gelecek 10-20 yıllık planlar dahilinde stratejik yol haritasının oluşturulması gerektiğini savundu.
“Distribütörlerin araçları galericilere sattığını sananlar var”
Vatandaşların en çok şikayet ettiği araç bulunurluğu ve bulunamayan araçların galerilerde satılması konusuna değinen Bozkurt, şöyle konuştu: “Çok tartışılan araç bulunurluğu konusu var. Net bir şey var. Araba marka ve modellerin ortasında değişiklik göstermekle bir arada ortalama 3-5 aylık bekleme müddetleri var. Genelde aktörler birbirine çok karıştırılıyor. ‘Üreticiler arabaları galeriye satıyor’ diyorlar. Distribütörlerin araçları galericilere sattığını sananlar var. Kestirim edersiniz bu türlü bir şey olmayacağını. Bayiler için de birebir suçlamalar var. Anlatılan birçok örnek hakikaten yaşanmaktadır. Hiç olmamış bir şeyi hayalinden yaratmıyor kimse. Ancak elinizde bir istatistik de yok. ‘Bütün otomobilleri galerilere satıyor’ derseniz bu türlü bir şey olamaz. Arabaların galericiye satılmasını markalar tercih etmez aslında. Zira takip edemiyoruz müşteriyi. Hem servis hem ikinci el açısından en son denetimini gönlüyle, isteğiyle kaçırıyor. Bunun önündeki distribütörlerin uygulama standartları vardır. Araçların bayilerden plakalı bir halde teslim edilmesini isteyebilirsiniz. Ondan sonraki noktaya geldiğinde iş çatallaşıyor. Gerçek ve kesin müşteri var. Bir küme müşteri var. Bu arabayla ilgili sıraya girmiş. Sırası gelmiş 3-4 ay sonra. Sonra bir şey olmuş, arabasının piyasada prim yaptığını görmüş. Götürüp arabasını galericiye satıyor. Yasal mı? Evet yasal. Takip edebilir misiniz? Edemezsiniz. Şahıs olarak bunu fırsat bilmiş, sıraya girip sonra galericiye satan da olabiliyor yahut galericinin yakınları gelip alıyor. Yasal olarak yaptırım gücümüz yok. Art planda olan maddeleri da bilmek zorundayız. Distribütörlerin uygulamayı dayatabileceği bahisler var. Bayiler ‘müşteriye kağıt imzalatalım’ diyor. Müşteri imzalasa bile daha sonra bir savda bulunamazsınız. Yasal değil.”
“İnanıyorum ki Togg başarılı olacaktır”
Togg ile ilgili bir soruyu da yanıtlayan Bozkurt, “Biz bence İhtilal otomobillerinde değerli bir fırsatı kaçırdık. Devam ettirebilseydik dünyada çok daha erken bir formda otomotiv sanayisine giriş yapacakken onu kaybetmişiz. O yüzden Togg şu anda mert bir teşebbüstür. Elbette zorlukları var. Zorlukları yanlış anlamamamız lazım. Bizim mühendislerimiz uzaya roket gönderebilirler. Dünya markası yaratmak manasında ise bu sabır işidir. Vakit gerekir. Togg seneye banttan inecek lakin bütün dünya sıraya girmeyecek. Birincisi ağır sanayi yatırımından bahsediyoruz. İkincisi marka yaratmak çok zordur. İnanıyorum ki Togg başarılı olacaktır lakin sabır göstermeliyiz. Ancak bütün stratejimizi otomotiv sanayisinden beklediğimiz bütün avantajları yalnızca Togg’dan çıkarmaya gerek yok. Öbür markalar da istihdam sağlıyor. Onları da göz önünde bulundurmalıyız.” değerlendirmesinde bulundu.
Enflasyonla çabanın bir süreç gerektirdiğini lisana getiren Bozkurt, ÖTV konusunda ise devletin vergi kaybına da yol açmayacak yeni bir formun geliştirilmesi gerektiğini ve uzun soluklu bir yol haritasına muhtaçlık duyulduğunu kelamlarına ekledi.
