Koç Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Fazilet Yörük, “Politus: Yapay Zekâ Temelli Data Platformu”adlı projesiyle Avrupa Araştırma Konseyi’nden (European Research Council – ERC) Kavram Kanıtlama desteği almaya hak kazandı. Politus Projesi, toplumsal medya ve öteki büyük bilgi kaynaklarını kullanarak topluma ve siyasete, yani insan davranışına ait, gerçek vakitli, geriye dönük ve nüfusu istatistiksel olarak temsil edebilen bilgiler sağlayacak. Toplumsal araştırma tekniğindeki büyük ihtilalin öncülerinden olmayı vaat eden Politus Projesi ile Politus Analytics isimli bir bilgi platformu inşa edilecek. Klasik anket prosedürüyle data toplamanın ötesine geçecek bu bilgi platformu hem toplumsal ve siyasi trendleri anlamak için hem de adil toplumsal siyasetler tasarlanmasına katkıda bulunmak için kullanılacak.
Avrupa’daki en uygun araştırmacıları ve çığır açıcı projelerini destekleyen Avrupa Araştırma Kurulu (European Research Council – ERC), Koç Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Fazilet Yörük ve araştırma kümesi tarafından geliştirilecek olan Politus Analytics isimli data platfomunu destekleme kararı aldı. 2016’da “Refah Devletinin Yeni Siyaseti: Yükselen Ekonomilerde Yeni Bir Refah Devleti Rejimine Doğru” başlıklı projesiyle (emw.ku.edu.tr), ERC’nin 1,5 milyon avro’luk başlangıç fonunu almaya hak kazanan Doç. Dr. Fazilet Yörük, Türkiye’den bu takviyesi alan birinci sosyolog olmuştu. Bu yıl da ERC projelerinden, topluma ve iktisada bir yarar oluşturulmasını sağlamak gayesiyle verilen ve daha evvel ERC dayanağı almış araştırmacıların başvurabildiği Kavram Kanıtlama (Proof of Concept) dayanağına layık görüldü. Politus, Türkiye’ye toplumsal bilimler alanında verilen birinci ERC Kavram Kanıtlama takviyesini getiren proje oldu. Bu davette tüm dünyadan 55 proje dayanağa hak kazanırken, Politus toplumsal bilimler alanında fonlanan iki projeden biri oldu. Proje 18 ay boyunca 150 bin avro’luk takviye alacak.
Klasik Anket Formülünün Ötesine Geçecek Bilgi Platformu
Son derece karmaşık bir yapıya sahip insan davranışının toplumsal medyadan anlaşılması, toplumbilimin ve bilgisayar mühendisliğinin tam manasıyla disiplinler ortası bir sinerji yaratmasını gerekli kılıyor. Sosyologlar, bilgisayar mühendisleri, matematikçiler ve hesaplamalı toplumsal bilimcilerden oluşan Politus takımı, toplumun, siyasetin ve bilginin karmaşık yapısını çözümleyecek tahliller yapabiliyor. Bu da bu hususta kullanılan sistemler manasında devrimsel bir yeniliğe işaret ediyor. Böylelikle hem klasik anket tekniğinin hem de toplumsal medya takibinin ötesine geçilebiliyor. Klasik anketlerin sağladığı data çok seyrek, maliyeti yüksek ve geriye dönük bilgi edinmek çok sıkıntı. Toplumsal medyadaki eğilimlerin tahliline üzerine heyeti toplumsal medya takibi çalışmaları ve kesimi ise, toplumun geneline ait kısıtlı yahut aldatıcı bilgiler aktarabiliyor.Örneğin, yaşlı nüfus yahut kırsal nüfus, toplumsal medyada olağanda olduğundan çok daha az temsil ediliyor ve toplumsal medyadan alınan eğilimler, yaşlıların ve kırsal nüfusun eğilim ve özelliklerini gözden kaçırabiliyor. Klasik anket tekniğiyle yahut toplumsal medya takibi ile bilgi toplamanın ötesine geçen Politus ise toplum bilim, istatistik, bilgisayar mühendisliği üzere bilim kollarının bir ortada çalışması sayesinde bu temsiliyet gibisi sorunları çözmeye çalışıyor.
Politus Analytics, araştırmacılar, siyasi partiler, STK’lar ve şirketlerin gereksinim duydukları gerçek vakitli, temsili ve panel bilgiyi (farklı vakitlerde ölçümlenmiş çok boyutlu veri) çevrimiçi bir data platformu üzerinden sağlayacak. Kullanıcılar, çeşitli filtre ve kategorileri seçerek, istek ettikleri bilgiyi sayısal olarak ya da bir harita üzerinde ve zamansal grafiklerle elde edebilecekler. Örneğin, orta yaşlı muhafazakâr erkeklerin iktisat konusunda hissettikleri dert ya da genç orta sınıf bayanların etraf konusundaki hassaslıkları, gerçek vakitli olarak bir harita üzerinde incelenebilecek. Bu temsili panel data de kamuoyu araştırması metodu açısından kıymetli bir sıçramaya karşılık gelecek.
Türkiye’de En Fazla ERC Dayanağı Koç Üniversitesi Öğretim Üyelerinde
En özgün ve yenilikçi bilimsel araştırmalara takviye sağlayan, Avrupa’nın bilimsel alanda en itibarlı ve tanınmış kurumu olan Avrupa Araştırma Kurulu (ERC) fonu 2012’den bugüne kadar Türkiye’den 37 itibarlı projeye verildi. Bu fonların 21’i Koç Üniversitesi öğretim üyeleri tarafından alındı. Bunların 15’i ana proje dayanağı, 6’sı ise ticarileştirme maksatlı ek ERC dayanağı olan Kavram Kanıtlama takviyesi almış olup, ana projelerin 9’u mühendislik, 4’ü toplumsal bilimler ve 2’si de moleküler biyoloji ve genetik alanındaki araştırmalardan oluşuyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı