Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu, Halkın Enflasyonu Araştırması Eylül 2022 Raporu’nu açıkladı. Rapora nazaran; ocak-eylül devrinde ekmek, pirinç, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 97,9 oranında arttı. Et ve balık fiyatları yüzde 56,7 oranında; süt, süt eserleri ve yumurta fiyatları yüzde 64,8, yağ fiyatları yüzde 34,6, meyve fiyatları yüzde 200,2, zerzevat fiyatları yüzde 197, bakliyat fiyatları yüzde 57,4 ve başka besin unsurlarının fiyatları da yüzde 99,1 oranında yükseldi. Vatandaşlar, Eylül 2021’de 100 liraya dolan bir sepet için bu yılın tıpkı ayında 279,3 lira ödemek zorunda kaldı.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu, Ar-Ge ünitesi KAMUAR’ın halkın en fazla tükettiği 64 temel besin hususundan oluşan bir sepeti temel alarak hazırladığı Halkın Enflasyonu Araştırması Eylül 2022 bilgilerini bugün yayınladı.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Genel Lideri Mehmet Balık’ın imzasıyla yayınlanan raporda şu tespitlere yer verildi:
“Yanlış ekonomik ve ziraî siyasetlerin besin fiyatlarında yol açtığı artış, gelirindeki artışı bırakın besin fiyatlarını, genel enflasyon oranının da hayli altında kalan vatandaşların açlık riskini giderek büyütüyor. Besine erişimi zorlaştıran fiyat artışları, vatandaşları yetersiz ve sıhhatsiz beslenmeye zorluyor. Uzmanlar, bu durumun, bilhassa genç kuşak açısından gelecekte değerli sıhhat sıkıntılarına yol açma riski taşıdığını belirtiyor.
Son bir yılda kamu çalışanları ve kamu emeklilerinin fiyat ve aylıkları, enflasyon farkları da dahil yüzde 85,6 oranında arttı. Taban fiyattaki artış yüzde 94,6 oldu, emekçi ve bağımsız çalışanların emekli aylıkları ise yüzde 78,61 oranında artırıldı. Buna nazaran geçen yıl eylül ayında 100 liraya satın alınan bir besin sepeti için bu yıl eylül ayında 279 lira ödemek gerekirken kamu çalışanı ve emeklisinin 100 liralık geliri ise 185,6 lira, taban ücretlininki 194,6 lira, emekçi ve BAĞ-KUR emeklisininki ise 178,6 lira oldu. Münasebetiyle halkın yaşadığı enflasyon, çalışan ve emekli bütün kısımların gelirindeki artışı bir kattan fazla aştı.
Eylülde, besin fiyatlarındaki artışta, et ve bakliyat dışındaki bütün harcama kümelerinde yaşanan yüksek oranlı artırımlar belirleyici oldu.
Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları, eylülde bir evvelki aya nazaran yüzde 2 oranında artış kaydetti. Et ve balık kümesi fiyatlarında, beyaz etteki yükselişe karşın kırmızı et fiyatlarındaki düşüş yüzünden evvelki aya nazaran değişim yaşanmadı. Eylülde süt ve süt eserleri ile yumurta kümesi fiyatları ise yüzde 2,9 oranında yükseldi. Yağ fiyatlarında ise yüzde 2,6 oranında artış oldu.
Meyve fiyatlarının yüzde 1,6 oranında arttığı eylül ayında zerzevat fiyatlarında, bir evvelki aya nazaran ortalama yüzde 10,7 oranında artış yaşandı.
Bakliyat fiyatlarının değişmediği eylülde; salça, zeytin, bal, çay, tuz ve gibisi besin unsurlarından oluşan öbür işlenmiş besin fiyatlarında ise yüzde 9,2 oranında artış kaydedildi. Böylelikle vatandaşlar, mevcut besin tüketim alışkanlıklarına nazaran seçilen 64 besin hususundan oluşturulan besin sepetini satın alabilmek için eylülde, bir evvelki aya nazaran yüzde 3,4 oranında daha fazla para ödedi.
“İlk dokuz aylık devirde besin fiyatları yüzde 98,2 arttı”
Türkiye’nin üç haneli enflasyonlara yanlışsız süratle gittiği bu yılın birinci dokuz aylık periyodunda, besin fiyatlarında yüzde 98,2 oranında artış yaşandı.
Ocak-eylül periyodunda ekmek, pirinç, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 97,9 oranında arttı, et ve balık fiyatları yüzde 56,7; süt, süt eserleri ve yumurta fiyatları yüzde 64,8, yağ fiyatları yüzde 34,6, meyve fiyatları yüzde 200,2, zerzevat fiyatları yüzde 197, bakliyat fiyatları yüzde 57,4, başka besin unsurlarının fiyatları da yüzde 99,1 oranında arttı.
Gıda fiyatlarında yıllık olarak ise (Eylül 2021’e göre) yüzde 179,3 oranında artış gözlendi. Başka bir tabirle vatandaşlar, Eylül 2021’de 100 liraya dolan bir sepet için bu yıl birebir ay 279,3 lira ödemek zorunda kaldı.
Bu yıl eylülde, geçen yılın birebir ayına nazaran ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 173,5, et-balık fiyatlarında 103,6, süt ve süt eserleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 146,9 oranında artış oldu. Bir yıl öncesine nazaran yağ fiyatları yüzde 96 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 215,5, zerzevat fiyatları ise yüzde 447,1 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 130,5, öteki besin fiyatları ise yüzde 157,8 oranında zamlandı.
Tarımsal girdi maliyetleri ve tarım eseri üretici fiyatlarındaki artışlar, besin fiyatlarındaki yıllık artışın önümüzdeki aylarda da üç haneli oranlarda kalmaya devam edeceğine işaret ediyor.” (ANKA)
