Hazine Ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan Hande Fırat’ın CNN Türk’te yayınlanan Gece Görüşü programında gazetecilerin Esat Travesti sorularını yanıtladı
Koronavirüsle uğraşta 133 7 milyar liranın harcandığını söyleyen Bakan Elvan 206 milyar liralık Tarım Kredi esnaf kredi ile vergi ve prim borcunun ertelendiğini ve bugüne kadar kredi programları Kızılay Travesti kapsamında firmalara 315 milyar liralık kredi verildiğini belirtti
Büyüme sayılarına yönelik öngörülerini de paylaşan Bakan Elvan “2021 yılında büyümenin yarıya yakınını dış ticaret tarafından alacağız Birinci çeyrek için 5 6 izmir Travesti bandında olabilir diye düşünüyorum İkinci çeyrekte baz tesiri ile birlikte çift haneli bir büyüme göreceğiz Yılın geneline bakınca ben 5 in üzerinde bir büyüme gerçekleşeceğin düşünüyorum tabirlerini kullandı.
Enflasyon sayıları üzerinde yapılan Alsancak Travesti tartışmalara ilginde bilgiler veren Bakan Elvan muhakkak bir kurum tarafından algı operasyonu yapıldığını ve bu kümenin yayınladığı rapora nazaran araç fiyatlarının bir günde iki katı artması gerektiğine dikkat çekti
Bakan Bornova Travesti Elvan’ın konuşmasından satır başları
SALGIN ÜLKE EKONOMİLERİNİ NASIL ETKİLEDİ
2020 yılının başından itibaren kovid hadisesi ile karşı karşıya kaldık Bu tarihimizin en büyük problemlerinden biriydi Ülkeler dediler ki ‘havaların ısınması ile bu sorundan büyük ölçüde kurtulacağız ‘ Değişik ülke yöneticileri DSÖ’nün açıklamalarını eleştirip bu salgının daha çabuk sonlanacağını söylediler Ekonomik açıdan nasıl bir fotoğraf ortaya çıktı Global büyümede bir daralma kelam konusu Gelişmiş ülkelerde bu oran yüksek daha yüksek Dünya ticareti yüzde 8 5 oranında küçüldü
Avrupa başta olmak üzere arz şokları yaşandı tedarikte önemli kopukluklar yaşanmaya başladı Önemli bir genişlemeye gidildi Bilhassa ülkelerin merkez bankaları nakdî genişlemeye gittiler Borçlanma tarafına baktığımızda yeniden epeyce dramatik bir tablo var Herkes zorlanıyor Kamu maliyesinde de önemli problemler külfetler çıktığını görüyoruz Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin önemli bütçe açıkları ile karşı karşıya kaldıklarını gördük Hayatımızda birinci sefer karantina nedir Bunu yaşamak zorunda kaldık Global ölçekte 114 milyon insan işsiz kaldı
2021 yılı ile birlikte nasıl bir tablo ile karşı karşıya kaldık Ekonomik aktivitede daralma kelam konusu oldu Global ölçekte bir büyüme bekleniyor Ekonomik aktiviteye şu an hayli canlı Sanayi kesimi başta olmak üzere ekonomik aktiviteler canlı Üretim ve ticaret prestiji ile kriz öncesi periyottan daha uygun pozisyonda olduğunu tabir etmek istiyorum
‘UZAKTAN ÇALIŞMA YAYGINLAŞACAK’
Bu yıl borçlanma devam ediyor Dünya borçlanma sorunu ile yüzleşmek zorunda Nasıl bir yaklaşım içinde olacak ülkeler Sistem nasıl dönecek Kovid’in getirdiği bir diğer konu da insanların artık dijitalleşmeye daha çok değer verdiğini görüyoruz Beklediğimizin ötesinde bir gelişme olacağını düşünüyorum Türkiye dijitalleşme alanında çok kıymetli adımlar attı Uzaktan çalışma yeniden en değerli konulardan biri olacak Uzaktan çalışmanın önemli halde yaygınlaşacağını düşünüyorum
‘TÜRKİYE’NİN AVANTAJI VAR’
Türkiye’nin öteki ülkelere nazaran bir avantajı var Bizim eser çeşitliliğimiz kelam konusu Neyi istersek onu üretebiliyoruz Geçmişte Türkiye’ye yatırım yapmayı düşünüp de Doğu Avrupa’ya yatırım yapanların pişman olup Keşke Türkiye’ye yatırım yapsaydık dediğini biliyoruz Türkiye eser çeşitliliği açısından kapasitesi geniş
‘KÜRESEL ÖLÇEKTE UYUMA MUHTAÇLIĞIMIZ VAR’
Çok enteresan birtakım sayılar var Faizlerin artması ile birlikte fon akışı gelişmek olan ülkelere durma noktasına geldi Finansman muhtaçlığı olan gelişmekte olan ülkelerin bundan sonraki süreçte zorlanacağını söz etmek istiyorum ABD tahvil faizlerindeki artışların bu ülkelere değerli tesiri olacağını söz etmek istiyorum Global ölçekte kıymetli bir uyuma gereksinimimiz var
VİRÜSLE ÇABADA 133 7 MİLYAR TL’LİK DAYANAK
Mart 2020’den 2021’ye nazaran istihdamda daha güzel pozisyonda olduğumuzu söylemek istiyorum Merkezi idare bütçemizden 2020 2021 devri 78 6 milyar lira harcadık Bugüne kadar yapılan harcama 133 7 milyar lira Haziran sonuna kadar yaklaşık 176 milyar lira harcama yapmış olacağız Fiyatsız müsaade dayanaklarımız var Kovid 19 sürecinde 206 milyar liralık Tarım Kredi esnaf kredi ile vergi ve prim borcu ertelendi Bu meblağ yıl sonunda 219 milyar lira olacak Kredi programları kapsamında firmalara 315 milyar liralık kredi verildi Biz kovid hadisesinin bu kadar uzun süreceğini düşünmemiştik Buna karşın epey güzel gidiyoruz İmkanlarımız ölçüsünde vatandaşlarımıza dayanak veriyoruz Esnaflarımız da sıkıntı günler geçirdi Sağlıkçılarımız harikulade bir fedakarlık gösterdiler Emekçilerimizin de her fedakarlığı yaptığını görüyoruz Onlara da huzurlarınızda çok teşekkür etmek istiyorum Bu dinamik bir süreç Gelişmelere bakacağız Kısa çalışma ödeneğini uzattık örneğin Salgının seyri aşılamanın suratı bunların hepsi değerli Şu an uygun gidiyoruz Münasebetiyle şayet yeni bir şok ile karşı karşıya kaldık Elbette hükümet olarak üzerimize düşeni yapacağız
BÜYÜME SAYILARI
2020 yılının büyümesi hakikaten Çin ile birlikte olumlu kapatan ülke olduk Gelişmelere baktığımız vakit 2020 yılının birinci çeyreğinde talep çekişli bir büyüme görüyoruz Kovid ile birlikte ikinci çeyrekte yüzde 10 un üzerinde bir küçülme oldu 2 5 milyon civarında işsiz kalan vatandaşımız kelam konusu idi Bir kredi genişlemesi kelam konusu oldu Bu genişleme ile birlikte güçlü bir iç talep ortaya çıktı bu taleple birlikte bunun getirdiği birtakım enflasyon görünümünü olumsuz etkiledi talebin artması ithalatınızı ve cari açığınız üst çekti Bu yapılmasaydı çok farklı bir tablo ile karşı karşıya kalabilirdik İç talep ile büyüdüğümüzü görüyoruz Talep çekişli bir büyüme kelam konusu oldu 2020 yılında yüzde 1 8’lik büyüme gerçekleştirdik İnanılmaz bir tablo ile karşı karşıyasınız Bu tabloda sizin birtakım tedbirler almanız gerekiyor İç talepteki canlanma sonrası makro ihtiyati önlemler alındı Kredilerdeki 60 aya olan vade eylül ayı itibariyle 36 aya çekildi Gerisinde kasım ayı itibariyle bilhassa bu güçlü talebin biraz daha güçlü gitmesi talebiyle kimi önlemler aldık
BİRİNCİ 3 AYDA 50 MİLYAR DOLARLIK İHRACAT GERÇEKLEŞTİ
2021 yılı birinci çeyreğinde iktisadi faaliyetler epey güçlü 2021 yılı birinci çeyreğinde kapasite kullanım oranlarında önemli artışların olduğunu görüyoruz Hayli canlı sanayii kesimi baş aktörü oynuyor 2021 yılının birinci çeyreğine baktığımız vakit tekrar dış ticaret açısından epeyce canlı olduğunu görüyoruz Ocak şubat ve mart aylarında her ay rekor kırdık Birinci üç ay 50 milyar dolarlık ihracat gerçekleşti Yüzde 17 nin üzerinde ihracatta bir büyüme kelam konusu İhracat performansı açısından yeterli gidiyoruz Euro bölgesi bir ünite büyüdüğü vakit bizimi ihracatımız 4 ünite büyüyor 200 milyar doları ihracatta yakalayacağız 2021 yılında bir öbür kıymetli şey makine teçhizat yatırımlarında önemli bir artış olduğunu görüyoruz Sermaye malı ithalatında da önemli artışlar olduğunu görüyoruz 2021 yılı hayli nitelikli sağlıklı ve sürdürülebilir bir yıl olacak
Dış talebin artması demek sizin daha çok üretip ihracat yapmanız demektir Çok daha istikrarlı bir yıl olacaktır Çok önemsiyorum 2021 yılın özetleyecek olursak iç ve dış talebin istikrarda olduğu fiyat istikrarının bilhassa gözetildiği nominal talebin başarılı bir halde yönetildiği ve bizim yapısal reformlarımızın desteklediği bir büyüme olacak Biz bu büyümeye yapısal reformlarımızla önemli bir takviye vereceğiz Riskler de var fırsatlar da var Risk diyebileceğimiz bir şey hadise sayılarının seyri ve aşılama suratı son derece kıymetli Bizim yaz devrinde turizm alanındaki performansımız aşılama ve kovid olaylarına bağlı olacak Kapanma nedenlerinin başında yer alıyor
HADİSELERDE DÜŞÜŞ OLURSA TURİZMİN ÖNÜ AÇILACAKTIR
Bayram sonrası olay sayılarında bir düşüş kelam konusu olur ve biz turizm dönemine rahat gireriz Birtakım ülkeler makul kriterler koydular o kriterleri sağlamanız gerekiyor Sıhhat Bakanımız ile dün kısa bir görüşme gerçekleştirdik 8 9 bin düzeyine inilmesi turizmin önün açacak üzere gözüküyor Olay sayısının azalması vatandaşlarımıza daima söylediğimiz maske ara kurallarına uymasını kıymetli görüyorum
BİRİNCİ ÇEYREKTE YÜZDE 6 BANDINDA BİR BÜYÜME BEKLİYORUZ
ABD çok süratli toparlanıyor Çin birebir biçimde Euro bölgesi birinci çeyrekte biraz ağır yaşadı Aşılama suratına baktığımız vakit AB ülkelerinde de olumlu gidişatın olduğunu görüyoruz Bu bize ihracat performansımızın daha da olumlu yansıyacak 2021 yılında büyümenin yarıya yakınını dış ticaret tarafından alacağız Birinci çeyrek için 5 6 bandında olabilir diye düşünüyorum İkinci çeyrekte baz tesiri ile birlikte çift haneli bir büyüme göreceğiz Yılın geneline bakınca ben 5 in üzerinde bir büyüme gerçekleşeceğin düşünüyorum Türkiye açısından global büyüme bizim büyümemize olumlu tesir edecek
ENFLASYON NEDEN ARTIYOR
Tek bir nedene bağlamak mümkün değil Orta vadede arz talep sorunu Şayet talebinizi karşılayacak dengesizlik kelam konusu ise ya arzı artıracaksınız ya da talebinizi kısacaksınız Enflasyonla ilgili yapısal meselelerimiz var Besin kesiminde yaşanan problemlerimiz var Tekrar fiyat istikrar komitesi kuruyoruz yapısal meselelere yönelik olarak Geçtiğimiz haftalarda bir büyükelçi ziyaret etti fiyat istikrar komitesi deyince dedi ki bana Siz fiyatları mı denetim etmek istiyorsunuz dedim hayır Türkiye liberal bir iktisat Her bir sorunun Merkez Bankası nın temel vazifesi fiyat istikrarını sağalmak ancak birtakım alanlar vardır ki bunu para siyasetiyle çözemezsiniz Arz da yaşanan sorunlar var Burada şunu söz etmek istiyorum bu yapısal meselelerin tahlili noktasında iktisat ıslahat konusunda kapsamlı önlemlerimiz var bunları teker teker uygulamaya başlayacağız Metal fiyatları yüzde 66 arttı besin fiyatları yüzde 30 a yakın arttı Petrol fiyatlarında yüzde 94 95 lik bir artış kelam konusu Nispeten şu anda bu talep şu anda azalmış iç talepteki sürat azalmış durumda
DÖVİZ KURUNUN DA TESİRİ VAR
Öbür taraftan birikimli döviz kurumu tesiri var Bunları bir bütün olarak aldığımız vakit enflasyon sorunu ile karşı karşıyayız Bizim temel sorunumuz büyümenin finansmanı Sizin iç tasarrufunuz yatırım talebini karşılamıyorsa bunu dış tasarruflardan karşılayacaksınız Nedir bu aslında tasarruf yatırım açığı bunun manası nedir cari açık Kalkınmanın öncelikleriyle büyümenin finansmanı açısında bir istikrar oluşturulması gerekiyor Bunu biz sağlamakla yükümlüyüz
TÜK TARİHİNDE BİRİNCİ SEFER CÜRÜM DUYURUSUNDA BULUNDU
TÜİK mesleksel açıdan külliyen bağımsız ve hiçbir formda teknik mevzularda talimatlandırılamaz Siz enflasyonu sabah 10’da öğreniyorsanız ben de sabah 10’da öğreniyorum 130 yıllık bir kurum Bu kurum sahiden güçlü bir kurum lakin yıpratılmaya çalışılıyor
TÜİK’ten bir bilgi notu aldım Kıymetli bir mevzu size okumak istiyorum
1 ÖTV artışının enflasyona yansıması mesnetsiz Bu küme enflasyon ölçümüne 2020’de ölçümlere başlamıştır Birinci savları arabada gerçekleştirilen ÖTV’nin bir günde 5 18 arttı diye söz kullandı TÜİK unsur sepeti ve yüklerini motamot söylerken TÜFE’deki yükü 5 6’dır Bu savların yanlışsız olması için tüm araba fiyatlarının bir günde 2 katına çıkmış olması gerekiyor Halbuki bu düzenleme ile fiyatlar 4 15 oranında artmış ve bunun TÜFE’ye tesiri 0 23’lüktür Bu küme 0 23 lük etkiyi 5 18 diye duyurmuştur
Tekrar birebir küme 2020’de ulaştırmada 17 58’lik artış olduğunu argüman etmiş Bu kümeyle ilgili yeniden diğer bir şey var 2020 Eylül’den itibaren 4 aylık bir ölçüm yapmış Olağanda sizin 2020 yılı enflasyonuna nazaran iddia edecekseniz 12 aylık ölçüm yapmalısınız 2020’de 4 aylık rapora nazaran enflasyonu 36 72 olarak gerçekleştiğini söz etmişler Bu son derece üzücü bir durum TÜİK’i itibarsızlaştırmaya çalışan bir durum Bunu kabul etmemiz mümkün değil Bu sayılar çok net Bu kümenin insanları yanlış yönlendirmeye hakkı yok hukuk karşısında karşılığını vereceklerdir 30 40’dır üzere bir durum kelam konusu değildir Açıklanan datalar konusunda tereddüt olmamalı
ENFLASYONLA GAYRET OLMAZSA OLMAZIMIZ
Enflasyonla uğraş olmazsa olmazımız Enflasyon konusundaki hassasiyetimiz yüksek İstikrarlı bir büyümeyi refah artışımız için olmazsa olmazımız fiyat istikrarıdır Enflasyona biz bütüncül bir bakış içerisinde yaklaşıyoruz Para siyaseti ile enflasyonu çözemezsiniz Para konusu bu konulardan biri yalnızca Enflasyonda kalıcı bir düşüş olana kadar sıkı para siyasetine devam edeceğimizi söyledi Kamu maliyeti finansal kesim var yapısal konular var bunların da üstesinden gelmeniz gerekiyor
Banka kredilerini yakinen takip ediyoruz Daha ölçülü bir büyüme kelam konusu Ferdi kredilerin artış oranı tüketici kredilerine nazaran daha yüksek Biz bu kredilerin daha çok yatırıma ve üretime gitmesini isteriz Ferdî kredilere gitmesinden hoşnut olmayız
BANKACILIK DALINDA BİR SORUN YOK
Gerçek dala bakalım bölümün toplam döviz durum açığına baktığımız vakit 155 milyar dolarlık bir açığı var 3 yıl evvel bu 70 milyar dolar daha fazlaydı Gerçek kesimin şu anda döviz konumuna baktığımızda 26 milyar dolarlık bir fazlası var Rastgele bir sorun yaşanması kelam konusu değil Bankacılık dalında de benzeri bir durum kelam konusu Bankalar Sendikasyonlarını rahat bir biçimde yenileyebiliyorlar AK Bankan sendikasyonunu yeniledi tıpkı biçimde Ziraat ve VakıfBank da yeniledi Bankacılık dalı açısından da biz rastgele bir sorun görmüyoruz Döviz açık durumları var mı diye baktığımızda 6 milyar dolarlık bir fazla olduğunu görüyoruz
Geçmişteki hazine müsteşarlığımız nitekim çok güçlü bir takıma sahip birçoğunun sahiden çok çok yüksek standartta olan üniversitelerden doktora almış Çok kaliteli bir takımımız var Ben kendim karar vermiyorum benim toplantılarımda uzmanlarımız katılıyor daire liderlerimiz katılıyor Burada biz tartışıyoruz Ödemeler istikrarı mi dediniz bunu masaya yatırıp tartışıyoruz Artılarımız eksilerimiz nedir bunları tartışıyoruz Ortak akıl ile hareket ediyoruz Hazine ve Maliye bakanlığımız kurumsal yapısı çok güçlü
DETAYLAR GELİYOR
