Türkiye Besin ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu’ndan Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Dış Ticaret Bilgileri baz alınarak hazırlattığı bilgilere nazaran; 2020’de en fazla ithal edilen üçüncü eser olan ayçiçeği yağında ithalat trendi devam etti. Ayçiçeği yağı 2021 yılında da en çok ithal edilen eserler ortasında yer aldı.
Türkiye Besin ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu’ndan yapılan açıklamaya nazaran, 2021 yılının birinci 3 ayında tarım, besin ve içecek kesimi 5,2 milyar dolar ihracat, 4,4 milyar dolar ithalat gerçekleştirdi. 2021’in birinci 3 ayında kesimin dış ticaret istikrarı, evvelki yılın tıpkı devrine kıyasla yüzde 28,5 geriledi.
Özet Ticaret Sistemi’ne nazaran yayınlanan dış ticaret bilgilerine nazaran, 2021’in birinci 3 ayında ihracat, evvelki yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 9,2 artarak 5,19 milyar dolara, ithalat yüzde 21,4 artarak 4,35 milyar dolara ulaştı.
Aylık bazda bakıldığında Mart 2021’de ihracat, evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 15,6 artarak 1,87 milyar dolar, aylık ithalat yüzde 41,5 artarak 1,67 milyar dolar olarak gerçekleşti. Aylık ithalattaki yıldan yılda bu büyük artış, olumsuz bir durum olarak dikkati çekti. Son periyotta yurt içinde fiyat artışları ile sıkça gündeme gelen ve 760 milyon dolarlık ithalat ile 2020’de en fazla ithal edilen üçüncü eser olan ayçiçek yağında ithalat trendi devam etti. Ayçiçeği yağı 2021 yılında da en çok ithal edilen eserler ortasında yer aldı.
2021 yılı mart ayında en çok ihraç edilen eserler ise fındık içi, buğday unu ve rafine ayçiçeği yağı olarak sıralanırken, en çok ithal edilen eserler buğday, ham ayçiçeği yağı ve soya fasulyesi oldu.
İthalattaki artış trendi 2021 yılı başından beri devam ediyor
Aylık bazda ithalattaki bu kıymetli artış dış ticaret istikrarına de olumsuz yansıdı. Ocak 2021’de dış ticaret istikrarı evvelki yıla kıyasla yüzde 38,4 daha düşüktü. 2021’in birinci 2 ayında dış ticaret istikrarı evvelki yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 13 düşük düzeyde, 0,64 milyar olarak gerçekleşmişti. 2021’in birinci 3 ayında ise dış ticaret istikrarı evvelki yılın birebir devrine nazaran yüzde 28,5 düşerek 0,84 milyar dolar olarak gerçekleşti. Şubat ayında bir toparlanma olsa da dış ticaret istikrarının hala evvelki yıldan besbelli formda düşük olması dikkati çekti.
Ünite ihracat kıymeti 2021’in birinci 3 ayında, evvelki yılın birebir devrine nazaran yüzde 1 artarak 1.088 dolar/ton olarak gerçekleşti. İthalat ünite kıymeti ise evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 28,7 artışla 583 dolar/ton’a yükseldi. Ünite ithalat kıymetindeki bu büyük artış da olumsuz bir gelişme olarak değerlendirildi.
610 milyon dolar sert kabuklu meyve ihracatı yapıldı
2021’in birinci 3 ayına ilişkin dış ticaret dataları kesimlere nazaran incelendiğinde sert kabuklu meyveler (610 milyon dolar), şeker ve şekerli mamuller (531 milyon dolar), yaş meyve (496 milyon dolar), bitkisel yağ (328 milyon dolar) ve zerzevat (300 milyon dolar) kesimleri en fazla ihracat yapan kesimler olarak sıralandı. Toplam ihracatın yüzde 43,6’sı bu 5 dal tarafından gerçekleştirildi.
Tıpkı periyotta hayvan yemi (1 milyar 20 bin dolar), bitkisel yağ (878 milyon dolar), un (630 milyon dolar), nişasta (320 milyon dolar) ve kakao-çikolata (209 milyon dolar) bölümleri ise en çok ithalat yapan kesimler olarak sıralandı. Toplam ithalatın yüzde 69,9’u, yani 3’te 2’sinden fazlası bu 5 bölüm tarafından gerçekleştirildi. Bu oranın yüksek olması, ihracatın az sayıda bölümde ağırlaştığını gösterdi. Tek başına hayvan yemi kesimi, 2021’in birinci 3 ayında 1 milyar dolarlık hacim ile toplam ithalatın yüzde 23,3’ünü, yani neredeyse 4’te 1’ini oluşturdu.
Fiyat artışları ile gündemde yer bulan bitkisel yağ bölümü, 2021’in birinci 3 ayında 878 milyon dolarlık ithalat ile toplam ithalatın yüzde 20,2’sini oluşturdu. Global piyasalardaki fiyatın da Mayıs 2020 – Ocak 2021 devrinde neredeyse 2 katına çıkması, ithalata bağlı bu kesimde ülke içi fiyatların bariz bir biçimde artmasıyla sonuçlandı.
İhracatını paha olarak en fazla arttıran kesim yaş meyve
2021 yılının birinci 3 ayında evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran ihracatını kıymet olarak en fazla artıran kesimler yaş meyve kesimi (67 milyon dolar artış), zerzevat kesimi (67 milyon dolar artış), bitkisel yağ bölümü (66 milyon dolar artış), şeker ve şekerli mamuller kesimi (61 milyon dolar artış) ve balıkçılık-su eserleri kesimi (53 milyon dolar artış) oldu. Yılın birinci aylarına nazaran mart ayında sert kabuklu meyveler dalı ihracat artış suratının yavaşlaması dikkati çekti.
Tıpkı devirde ihracatın en çok gerilediği dallar ise tütün ve mamulleri kesimi (62 milyon dolar düşüş), un dalı (24 milyon dolar düşüş), kuru meyve/sebze kesimi (9 milyon dolar düşüş), makarna dalı (7 milyon dolar düşüş) ve alkollü içki kesimi (4 milyon dolar düşüş) oldu.
2021 yılının birinci 3 ayında evvelki yılın birebir ayına nazaran ithalatı kıymet olarak en çok artan kesimler bitkisel yağ kesimi (286 milyon dolar artış), un bölümü (159 milyon dolar artış), hayvan yemi bölümü (145 milyon dolar artış), nişasta dalı (109 milyon dolar artış) ve pirinç değirmenciliği bölümü (59 milyon dolar artış) oldu.
İthalatın en çok düştüğü kesimler makarna (112 milyon dolar düşüş), şeker ve şekerli mamuller (25 milyon dolar düşüş), sert kabuklu meyveler (8 milyon dolar düşüş), canlı hayvan ticareti (6 milyon dolar düşüş) ve zerzevat kesimi (4 milyon dolar) oldu.
Dış ticarette öne çıkan ülkeler
2021’in birinci 3 ayında dış ticaret dataları ülkeler bazında incelendiğinde Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı üç ülke 586 milyon dolar ile Irak, 402 milyon dolar ile Almanya ve 356 milyon dolar ile Rusya halinde sıralandı.
Bu 3 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın yüzde 25,9’unu oluşturdu. Ülkelere nazaran en çok ihraç ettiğimiz eserler Irak için un, tavuk eti, gofret ve waffle; Almanya için ambalajlı fındık, fındık içi ve fındık püresi; Rusya içinse mandalina, domates ve alabalık oldu.
Ülke bazında ithalat bilgileri incelendiğinde, 2021 yılının birinci 3 ayında en fazla ithalat yapılan ülkeler 1.116 milyon dolar ile Rusya, 314 milyon dolar ile Ukrayna ve 251 milyon dolar ile Brezilya oldu. Rusya, Ukrayna ve Brezilya yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 38,6’sını oluşturdu.
Rusya’dan yapılan ithalatta öne çıkan eserler buğday, ham ayçiçeği yağı ve dane mısır; Ukrayna’dan dane mısır, soya fasulyesi ve buğday; Brezilya’dan yapılan ithalatta soya fasulyesi, kahve ve sığır öne çıktı. (ANKA)