CEMRE IŞIK KARACA
Türkiye’de yaş meyve zerzevat piyasası alarm veriyor. Alıcı bulunamayan tonlarca patates, soğan elma ve limon alıcı bulunamadığı için depolarda çürüyor. Üreticiler geçtiğimiz yıl zerzevat ihracatının yasaklanması, restoranların hudutlu hizmet vermesi ve turizm dalında de yarım kapasite çalışılmasından kaynaklı eserlerin piyasaya fazla geldiğini söylüyor.
Döngünün bir öteki yüzü ise üretici eserini tarladan ziyanına satarken tüketici de bir türlü ucuz zerzevata ulaşamıyor. Ziraat Mühendisleri Odası Genel Lideri Baki Remzi Suiçmez, geçtiğimiz yıl yapılan zerzevat meyve ihracatındaki yasaklar bu yıl eserlerin depoda kalmasına sebebiyet verdiğini söyledi.
Baki Remzi Suiçmez “ Patates, soğan elma ve limon eserlerinde geçtiğimiz yıl ihracat yapılamadığı için depolarda kalmış durumda. 950 bin ton Limon üretimi bulunuyor bunun yaklaşık 520 bin tonunu iç piyasada tüketiyoruz. Bu da demek oluyor ki 400 bin ton ihraç edilmezse depolarda çürüyecek. Elmaya gelecek olursak yıllık 3 milyon 600 bin civarı elma üretimimiz bulunuyor. Bunun yurt içi tüketimi 2 milyon 600 bin civarında. Bu da demek oluyor ki 1 milyon ton ihracat yapılması gerekiyor yoksa yeniden çürümeye terkedilecek. Aslında tüm üretim fazlası olan sebzelerdeki sorun ortak. Bu noktada zerzevat ve meyve ihracatının önünü açmak gerekiyor bu kısır döngüyü her sene yaşıyoruz. Ya piyasada eser kalmıyor ya da fazla kalıp çürüyor.” açıklamalarında bulundu.
Suiçmez, “ Tüketicinin uygun fiyatlı zerzevat bulamasının bir öteki sebebi de marketlerin bu noktada monopolleşmesi. Zincir marketlerinin en azından bu arz fazlası olan eserleri alması gerekiyor. Burada hem çiftçi hem de tüketici mağdur oluyor ve uygun bir planlama yapılması gerekiyor.” dedi.
500-700 bin ton soğan depolarda çürüyor
Soğan üreticisi Celalettin Çelik yeşillenen ve çürüyen soğanların yaklaşık 500 ila 700 bin ton ortasında olduğunu söyledi. Çelik, pandeminin yarattığı navlun krizinin zerzevat meyve ihracatını da urduğunu söyleyerek kelamlarına şöyle devam etti: “Limanlardan konteynerler boş döndü ihracat yapamadık. Geçtiğimiz yıl pandemiyle bir arada hizmet bölümü de durma noktasına geldi. Hasebiyle da eserler depolarda kaldı. Soğuk hava depolarındaki bekleyen eserlerin maliyetleri çok daha fazla. 500 – 700 bin ton ortasındaki soğan yeşillendi ve çürüdü. Bu durum hem biz üreticilerin belini büküyor hem de israf oluyor. Burada hakikat bir planlama yapılması kural. Ayrıyeten depo fiyatlarını ve bu eserlerin aylarca depolarda kaldığını düşünürsek maliyetler çok daha fazla yükseliyor.” açıklamalarında bulundu
