Yaklaşık 10 yıldır tüm dünyadaki medya şirketleri ile teknoloji devi Google ortasında devam eden telif uğraşı AB’den gelen kararla yeni bir boyut kazandı.
Google geçtiğimiz hafta Avustralya ve Kanada’nın akabinde Almanya, Fransa ve başka dört Avrupa Birliği (AB) ülkesindeki 300’den fazla yayıncıya telif fiyatı ödemeyi ettiğini duyurdu.
Dijital içeriklerle ilgili teklif ödemesini sürecini birinci başlatan ülke 2014 yılında İspanya olmuştu. Aldığı kararla ‘Google Haberler’de sunulan içerikler için fiyat ödemesini zarurî kılan düzenleme sonrası Google haberler hizmetini ülkede 7 yıl durdurmuştu.
AB’NİN MADDESİNDEKİ FARKLILIK
İspanya’daki durumdan farklı olarak AB’nin hazırladığı yasa ile Google içerik üreticilerle pazarlık yaparak fiyat belirleme imkanı buldu. İspanya’da bu AB yasasını kabul edince Google hizmetini 2021 yılında ülkede tekrar hizmete açtı.
Benzeri bir süreç Avustralya hükümetinin çıkarttığı kanunla yaşandı. Google’ın telif ödemesini gerektiren yasa sonrası ülkeden büsbütün çekilebileceğini açıklamıştı.
ALINAN KARAR EMSAL OLDU
Fransa üzere ülkelerin öncülük yaptığı bu trendin daha yayılması bekleniyor. Google’ın aramalarda haberleri çıkan yayınlara telif hakkı ödeyeceği ülke sayısının artacağı varsayım ediliyor. Avrupa Birliği’ndeki öbür ülkelerin de Avrupa Birliği Telif Hakları Direktifi’ni yürürlüğe alarak kendi iç hukuklarında düzenleme yapması bekleniyor.
Alınan kararlar sonrası tüm dünyadaki medya şirketleri telif ödemesini uygulamasının yayınlaşması için seslerini yükseltmeye başladı ve pek çok ülke AB’nin kararlarını örnek almaya hazırlanıyor.
TÜRKİYE’DE YASA YOK ÖDEME DE YOK
Google’ın bu ay AB ülkelerinde vardığı mutabakat üzerine Türkiye’de Toplumsal Medya ve Dijital Güvenlik Eğitim Araştırma Merkezi (SODİMER) Lideri Prof. Dr. Levent Eraslan, “Türkiye’nin de kendi dijital telif yasasını çıkarması gerekiyor. Yapılan haberlerin, çalışmaların, verilen emeğin kesinlikle teliflendirilmesi gerekli” çağrısında bulundu.
Dijital telif yasası aslında Türkiye’de de dünyaya paralel bir formda uzun müddettir tartışılıyor. Fakat bu hususta şimdi kâfi somut adımlar atılmış değil. Şu ana kadarki örnekler bu üslup kanunların Google’ı huzursuz etse de sonunda mutabakatla sonuçlandığını gösteriyor. Google şu ana kadar İspanya’da News özelliğini askıya almasının dışında rastgele bir ülkeden telif yasası yüzünden vazgeçmedi.
GOOGLE FİYATSIZ KULLANIYOR
Dünyada medya form değiştirirken içeriğin değeri değişmiyor. Klasik medya şirketleri nitelikli eleman istihdam ederek kaliteli içerik sunarken, Google üzere üçüncü parti uygulamalar hiçbir ödeme yapmadan bu içeriği kullanıp gelir elde ediyor. Ayrıyeten Google son devirde haberlerin de tıklanmasını önleyecek içeriğin ön gösterimi olan snippet üzere uygulamalar kullanmaya başladı. Bu duruma dur demek isteyen medya kuruluşları harekete geçti. Google’ın gelecek devirde daha fazla ülke tarafından zorlanacağı kesin görünüyor.
