Kıdem tazminatı her vakit gündemde olan ve uyuşmazlık yaşanan mevzulardan birisidir. Kıymetli tartışma hususlarından birisi de 15 yıl sigortalılık müddeti ve 3600 prim ödeme gün sayısı olan her çalışana kıdem tazminatı verilip verilmeyeceğidir.
1475 sayılı eski İş Kanunu’nun 14. hususunda gösterilen fesih hallerinde, İş Kanununa tabi ve en az bir yıllık çalışması olan çalışana yahut personelin vefat etmesi halinde de bu emekçinin hak sahiplerine patron tarafından son brüt yararına nazaran ödenmesi gereken paradır.
Kıdem tazminatı, hem belli periyodik iş kontratına nazaran çalışan çalışanlara ve hem de meçhul vadeli iş kontratına nazaran çalışan emekçilere gerekli kaidelerin olması durumunda ödenebilmektedir. Lakin, makul müddetli iş kontratlarında, mukavelede belirlenen mühletin zaten son bulması halinde yahut tarafların anlaşarak mukaveleyi sona erdirmelerinde kıdem tazminatı ödenmez.
Çalışana, işe başladığı tarihten itibaren çalıştığı her tam yıl için 30 günlük giydirilmiş son brüt fiyatı meblağında kıdem tazminatı ödenmektedir. Bir yıldan artan müddetler için tıpkı oran üzerinden hesaplama yapılması temeldir. Brüt fiyatın hesaplanmasında emekçinin para ve para ile ölçülmesi mümkün olan iş mukavelesiyle sağlanan menfaatler ile kanundan doğan menfaatler süreklilik arz etmesi şartıyla dikkate alınmaktadır.
Kıdem tazminatı feshe bağlı haklardan birisi olmakla birlikte, iş kontratının sona erdiği her durumda talep doğmaz. Kıdem tazminatının kelam konusu olabilmesi için iş kontratının Kanunda belirtilen kurallarla feshedilmesi gereklidir.
Buna nazaran; “g) Toplumsal Sigorta Yasalarında değişiklik yapan 4447 sayılı yasa ile getirilen bir kararla, 506 sayılı Kanunun 60. unsurunun birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan öbür kuralları yahut birebir kanunun süreksiz 81. hususuna nazaran yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık müddetini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle,” işten ayrılan emekçiler kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar.
Sigortalılık müddeti ve prim gün sayısının yanı sıra belli bir yaşın tamamlanması da emeklilik koşullarından sayılmaktadır.
-08/09/1999 tarihinden evvel birinci sefer sigortalı olan bireyler için 15 yıl sigortalılık mühleti ve 3600 prim ödeme gün sayısı bulunan ve emeklilik yaşını bekleyen bütün personellere kıdem tazminatı alabileceği tarafında yazı verilmektedir.
-08/09/1999 tarihi ile 30.04.2008 tarihleri ortasında birinci kere sigortalı olan şahıslar için, sigorta yılı dikkate alınmaksızın 7000 prim günü ya da 25 yıl sigortalılık kaidesi ve 4500 prim günü ve,
-01.05.2008 tarihi ve sonrasında birinci kez sigortalı olan şahıslar için, kademeli olarak 4600 gün ila 5400 prim günü ile kıdem tazminatı alarak işten ayrılma hakkı bulunmaktadır. Buna nazaran personeller;
-1.5.2008-31.12.2008 ortasında sigortalı olanlar için 4600 gün,
-2009 yılı olanlar için 4700 gün,
-2010 olanlar için 4800 gün
-2011 olanlar için 4900 gün
-2012 olanlar için 5000 gün
-2013 olanlar için 5100 gün
-2014 olanlar için 5200 gün
-2015 olanlar için 5300 gün
-1.1.2016’dan itibaren 5400 gün,
Kaidesini yerine getirmeleri durumunda kıdem tazminatına hak kazanırlar.
