HİS ERDOĞAN – Ulusal Süt Kurulu, çiğ süt tavsiye fiyatını açıkladı. Fiyat birinci kere sütün kalitesine nazaran sınıflandırılmış formda duyuruldu. A, B ve C sınıfı olarak belirlenen çiğ süt için üç farklı fiyat oluşturuldu. Yüzde 3.5 ve üzeri yağ oranı ile yüzde 3.1 protein pahası olan çiğ sütler A sınıfında değerlendirilirken, litre başına 2 lira 90 kuruş fiyat belirlendi. Türkiye Süt, Et, Besin Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (SETBİR) Lideri Tarık Tezel, “Kalite bazlı sınıflandırma, değerli. Fakat açıklanan kriterler kalite düzeyini aşağı çekme riskine sahip. 3.6 yağ 3.2 protein kıymetleri baz alınarak belirlenen fiyat, şu anda 3.5 yağ ve 3.1 proteine çekildi. Avrupa Birliği ortalaması ise yüzde 4.2 yağ ve 3.4 protein. Bu oranın altı, rekabetçilik önünde mani olabilir ve üreticinin kalitesinin teşvik edilmesinde kâfi olmayabilir. Mevzunun tekrar değerlendirildiğini biliyoruz, bu ay içinde müzakereler yapılacak” dedi. Daha evvel açıklanan çiğ süt fiyatı, 1 Ocak-30 Nisan 2021 tarihlerini kapsamak üzere litresine 2 lira 80 kuruş olarak belirlenmişti.
2 ay müddetle geçerli
Mevcut piyasa şartları nedeniyle artan maliyetler de göz önüne alınarak, çiğ süt fiyatı yine belirlendi. Buna nazaran ‘Çiğ İnek Sütünün Sınıflandırılmasına Ait Tebliğ’de yer alan sınıflandırma kriterleri baz alındı. Yeni belirlenen fiyatlar, 1 Mayıs 2021 – 30 Haziran 2021 tarihleri ortasında geçerli olacak. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın iki ay için destekleme primi litre başına 30 kuruş olarak belirlendi.
‘Küçük üreticiye destek’
Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği (TSUMB) Lideri Tevfik Keskin, verilen fiyatın piyasa şartlarına nazaran düşük kalmasına karşın, kalite bazlı fiyatlandırmayı desteklediklerine dikkat çekti. Fiyatın ilerleyen devirlerde kaliteye nazaran kademeli artışını beklediklerini anlatan Keskin, “Özellikle küçük üreticilerin desteklenmesi açısından bu yeni uygulama değerlidir. Küçük üreticinin önü açılacak, kaliteli üretimin karşılığını aldıkça üretimine sarılmaya devam edecektir” dedi.
Sığır ırkı belirleyici
Sütün yağ ve protein oranının birinci belirleyicisi sığır ırkları oluyor. Buna nazaran, Jersey, Simental, Montofon ırklarında süt ölçüsü düşük kalsa da, yüksek yağ oranı sağlıyor. Holstein ırkı ise beslenme sayesinde süt pahasını artırıyor. Sütün kalitesinde ikinci öge ise hayvanın beslenmesi olarak gösteriliyor. Tevfik Keskin, son tüketici açısından sütte yağ ve protein pahasının ehemmiyetine ait olarak şunları söyledi:
“En kolay anlatımla; düşük yağ ve proteinli süt ile beslenme bedeli de düşük kalır. Yoğurdu daha az alırsın, yaptığın sütlaç su üzere olur. Yağ ve protein pahası yüksek süt ise, daha yüksek besleyicilikle süt eserleri elde edilir.”
Üretici tahlil edecek
Üretici birliği olarak artık sütlerin tahlilini sağlayacaklarını vurgulayan Keskin, şöyle konuştu:
“Yağ ve protein ölçen makineler alıyoruz. Türkiye’nin tamamına yayılacak formda analizlerimizi yapacağız. Tarım ve Orman Bakanlığımız kalite çalışması yetkisini bize verdi. Şayet endüstrici ile ortamızda uyuşmazlık çıkarsa da, şahit numunemizi alıp bunu bakanlık laboratuvarlarında ölçeceğiz.”
Endüstrici üzerine prim verecek
Türkiye, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ortasında en büyük üçüncü üretici pozisyonunda bulunuyor. Yıllık süt üretimi 24.5 milyon ton oldu. Lakin bu oranın yalnızca 9.5 milyon tonu kayıt içinde, endüstriciler tarafından bedellendiriliyor. Toplanan sütlerin yağ ve protein kıymetlerinin tahliline ait bilgi veren Tarık Tezel, “Çoğunluğunu köylerden topluyoruz. Fakat içeriğindeki yağ ve protein bedelini yüksek tutmak için çiftliklerden de süt temin edip ekliyoruz. Her endüstrici almış olduğu çiftlik sütlerinde muhakkak kıymetin üzerine teşvik edici primler de veriyor. Sütün içerik tahlili ise hem endüstriciler tarafından aldıkları süt için yapılıyor, hem de vilayet, ilçe tarım müdürlükleri yapabiliyor” dedi.
‘Teşvik artırılmalı’
Çiğ süt fiyatının Besin Komitesi tarafından belirlendiğini ve akabinde Ulusal Süt Kurulu tarafından açıklandığını hatırlatan Tarım Muharriri Ali Ekber Yıldırım, “En kaliteli süt ile daha az kaliteli süt ortasındaki fiyat çok düşük. Bu kaliteyi artırmak için teşvik edici bir fiyat olmalı. Kalitesi daha düşük olan üretime yönelme olabilir. Süt fiyatı yüzde 3.5 artmış görünüyor lakin son iki ayda bile yem fiyatları yüzde 15 arttı. Yani çiğ sütte fiyatın 2 aylık açıklanması değerli, akabinde tekrar masaya gelebilir” diye konuştu.
