İRFAN DONAT
Tüm Türkiye’de uygulanan 17 günlük tam kapanma süreci nedeniyle semt pazarlarının da kurulamamasından ötürü tonlarca zerzevat ve meyve, üreticinin ve hal esnafının elinde kaldı.
Adana, Mersin ve Antalya üzere vilayetlerden eserlerine alıcı bulamadıkları için yollara döken ya da hasat etmeden tarlada bırakıp süren üretici manzaraları gelmeye başladı.
Salatalık, biber, marul üreticileri ve üreticiden alım yapan hal esnafı satamadıkları eserleri kasalar halinde dökerken, tüketiciler de kelam konusu eserleri değerliye tüketmekten şikayetçi.
Türkiye Halciler Federasyonu Lideri Yüksel Tavşan, Bloomberg HT’de son gelişmeleri kıymetlendirdi.
Kapanma ile birlikte talebin uygunca düştüğünü ve sistemin yalnızca zincir marketler üzerinden çalıştığı için üretici, hal esnafı ve perakendeci esnafın sıkıntı durumda kaldığını tabir eden Tavşan, Tarım Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığı ile görüşme yaptıklarını belirterek, semt pazarlarının muhakkak gün ve saatlerde açılması talebinde bulunduklarını belirtti.
Tavşan, “Cumartesi ya da pazar günü semt pazarlarının açılma ihtimali konuşuluyor. Önerdiğimiz bir öteki alternatif tahlil ise pazarcı esnafının kendi araçlarıyla özel müsaade çerçevesinde mahallerde zerzevat ve meyve satışı yapması istikametinde. Buna benzeri e-ticaret uygulamaları aslında var. Bunu semt pazarlarının kapalı olduğu devirde pazarcı esnafı için de uygulayabiliriz” dedi.
4 Mayıs tarhinde Antalya ve Mersin hallerindeki zerzevat fiyatları ile zincir marketlerdeki fiyatlar ortasında da önemli bir fark olduğu gözlendi.
Hallerde salatalık fiyatı 0,20-0,50 kuruş ortasında değişirken ziincir marketlerde tıpkı salatalığın fiyatı 7-9 TL ortasında değişiyor.
Hallerde 1-3 TL ortasında olan biber fiyatları marketlerde 12,90 TL’den satılıyor.
Domates fiyatları hallerde 1-4 TL ortasında değişirken, zincir marketlerde 8-10 TL ortasında satışa sunuluyor.
Maydanoz fiyatları hallerde 0,35-0,70 kuruş ortasında iken tıpkı eser marketlerde 1,5-2,5 TL ortasında satılıyor.
Hallerde 0,50-1 TL ortasında değişen kabak fiyatı ise zincir marketlerde 7,50 TL’den satılıyor.
Adana Kabzımallar Odası Lideri Ali Batman, tonlarca eserin alıcı bulamadığını ve çürümeye terkedildiğini belirterek, “Sadece bir esnafımızda 50-60 ton kuru soğan çürüdü. 30 kuruşa soğan satamıyoruz. Patateste de durum birebir… Pazarlar kapalı olduğu için hallerin açık olması hiçbir işe yaramıyor. Marketler açık fakat onlarda halden eser almıyor. Tarlalardan direkt alıyor. Tarladaki üreticiyi de boğuyorlar ve dönüp ucuza marketlerde satmıyorlar. Bugün alıcı olmadığı için salatalık 50-60 kuruşa kadar düştü” dedi.
Alanya Ziraat Odası Lideri Tahir Göktepe, semt pazarlarının tam kapanma periyodunda haftanın 1 ya da 2 günü sıkı önlemler alınarak açılması teklifinde bulundu. Göktepe, aksi takdirde vatandaşların marketlerden yüksek fiyatlara meyve zerzevat almak zorunda bırakıldığını savundu.
Finike Toptancı Hal Dernek Lideri İsmail Karataş ise tam kapanmanın seradaki sebzelerin hasat edilme periyoduna denk geldiğini belirterek, “Semt pazarları kurulamadığı için yalnızca marketler alım yapıyor. Fakat marketler bizim üreticimizin ürettiği eserleri kaldıramıyor. Bizim yetkililerden talebimiz HES kodu ile emniyet ve jandarma ünitelerinin nezaretinde pazar yerlerinin denetimli bir halde biran evvel faaliyete geçmesidir” diye konuştu.
