Meclis İklim Değişikliğini Araştırma Komisyonu’nda görüşülen ‘biyolojik afet’ hazırlığı, çağdaş vakitte Nuh’un gemisini çağrıştırdı. Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırma Genel Müdürü Dr. Nevzat Birişik’in 32 gen bankasının işleyişiyle ilgili anlatımları, dinozor çeşidinin dünyaya döndürüldüğü bilim kurgu sineması Jurassic Parkı da akıllara getirdi.
BİYOLOJİK SERVET
İklim değişikliğinin radikal tesirinden ötürü bugünkü canlı sayısının 3’te birinin kaybolacağını vurgulayan Birişik, “Bu durumda tahminen birçok şey telafi edilebilir lakin o canlılar bir daha getirilemez. Bu sebeple bünyemizdeki 32 gen bankasıyla bütün bitkilerimizi hem açık alana dikerek hem eksi 180’de, eksi 20’de koruma ediyoruz. Hem genini, hem tohumunu alarak tüm kurallarda gelecek kuşaklara biyolojik servetimizi devrediyoruz. Yalova’daki seramızda 100 bin kadar geofit koruma ediliyor. Ayrıyeten laboratuvar ortamında var. Bunlar bu ülkenin biyolojik serveti” dedi.
TÜMÜNÜN YEDEĞİ ALINIYOR
Çoğunlukla Ankara ve İzmir’deki gen bankalarının bilindiğini vurgulayan Birişik, “Aslında gerçekte 32 gen bankamız var. Bunlarda hayvan, balıkve mikroorganizma dahi var. Küçükbaş, büyükbaşta marjinal kaidelerde yaşayabilecek hayvan ırklarımızı kayıt altına aldık. Bilhassa 2030’da 2040’da iklimde bunların performansı nasıl olur konusunu hayvancılık enstitülerimizde çalışıyoruz. Mümkün bir felaket halinde rastgele bir canlı tipinin kaybolmaması için tümünün yedeğini en ileri teknolojiyle ulusal botanik bahçesinin altında tekrar yapacağız, altyapılarımız şurası vaziyette. Zira tüm servetimizi harcasak bile bir koyun, bir keçi, bir tohum ya da bir böcek var edemiyoruz” tabirlerini kullandı.
48 ENDEMİK TIP YOK OLMA TEHLİKESİ İLE KARŞI KARŞIYA
Türkiye’de güçlü bir biyolojik çeşitliliğin bulunduğunu kaydeden Birişik, bunların tehdit altında olduğunu söyledi. Göller Bölgesi’ndeki 900 endemik cinsin 48’inin yok olma tehditliyle karşı karşıya kaldığının altını çizen Birişik, “Geofitler deniler soğanlı bitkiler çok değerli tıpta, tabiattaki öbür birçok döngüde. Bunlar da maalesef kış yağışlarının azalması ve kış sıcaklığının artmasından ötürü negatif etkilenmekte. Bozkır ekosistemleri ve gibisi birçok ekosistem maalesef azalıyor” dedi.
‘TÜRKİYE TOHUMDA DIŞA BAĞIMLI DEĞİL’
Türkiye’de kullanılan tohumların çok büyük kısmının, bilhassa hububatta yüzde 100, baklagilde yüzde 100, yem bitkilerinde büyük oranda Türkiye’nin tohumları olduğunu belirten Nevzat Birişik, şunları söyledi: “Türkiye’de ‘sweet baby’ diye bir karpuz var. Bu bizim çeşidimiz aslında, ismi yabancı. Bilhassa yazlık sebzede ve gen kaynağı bizde olmayan domates üzere eserlerde dışa bağımlılık vardı. Ama şu anda yüzde 60 nispetinde kendi tohumumuzdur. Türkiye yurtdışından bir adet bile tohum gelmezse -bir gram demiyorum- tümünü kendi üretebilir kapasitededir, bize kâfi. Sattığımız tohum da ithal ettiğimiz tohumdan fazladır. İsrail’e tohum satıyoruz. Burada olağan ticaret kapsamında dönen bir şey var, Türkiye tohumda dışa bağımlı değildir.”
Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, 2020 sonunda yaptığı açıklamada gen bankalarında yaklaşık 115 bin tohumun korunduğunu, ayrıyeten 18 arazi gen bankasında 107 cinse ilişkin yaklaşık 9 bin 500 canlı örnek koruma edildiğini açıkladı.
TRAKYA’DA RANDIMAN AZALACAK
TOPRAK ananın materyal olduğunu söyleyen Nevzat Birişik, “Türkiye topraklarının verimlilik haritasını çıkarıyoruz. 50 bin örnek yalnızca birinci partide alınıyor. Toprak bozulduğunda gerçek tesirini tahminen 30 sene sonra göreceğiz. Ne olup bittiğini bugünden tam olarak anlayabilmemizin için, geleceği iddia etmek ismine bunlar son derece değerli. 2050-2080 ortasında incir alanlarında yeni yer bulamazsak bugünkü sofralık incir üretimimizin yüzde 9 ila 14 oranında azalacağını öngörüyoruz. Sıcaklık artışlarından ötürü ayçiçeğinde yüzde 66, buğdayda yüzde 73 oranında randıman azalışı olabileceğini öngörüyoruz Trakya’da” diye konuştu.
MARMARA’NIN İLACI MİDYE VE RÜZGÂR
Balıkçılık ve Su Eserleri Genel Müdürü Mustafa Altuğ Atalay da, Marmara’da ‘salya’ olarak bilinen kirliliğin değerli sorun olduğunu anlattı. Atalay, “Bilimsel ismi ‘müsilaj’ denilen bir yapı var. Planktonların mevt sırasında çıkardıkları salgıların polimerize olmasıyla plastik gibisi bir yapı kazanıyor ve su yüzeyinde katman oluşturuyor. Sebebi ise global ısınmaya bağlı olarak akıntıların durması ve olağan ki insanoğlunun tesiri. Bu kadar kapalı bir havuza endüstrinin, kentleşmenin ve nüfusun olduğu bir yerde deşarjlar olduğu vakit bu sorunla karşılaşıyoruz. Tahlil yolu; çift kabukluları (midye, istiridye, akivades, kidonya) yetiştirmek bizim alacağımız en değerli önlemlerden bir tanesi. Deşarjları denetim etmek, fosfor ve azot atıklarını bırakmamak gerekiyor. Akıntı ve rüzgâr çıktığı vakit da tabiat bunu kendi içerisinde temizliyor” diye konuştu.
