Anne baba olma hayali kuran bireylerin doğal yolla çocuk sahibi olamaması durumunda başvurulan en değerli usul olan tüp bebek tedavisinde gelişen teknolojiler ile birlikte muvaffakiyet oranları da yükseliyor. Tüp bebek tedavisi, bayan yahut erkeğe ilişkin nedenlerle zaten gebelik elde edilemediğinde, tüp bebek öncesi tedavi seçenekleri ile sonuç alınamadığında ya da tüm bu alternatiler için uygun olmadığı düşünülen çiftlerde tercih ediliyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Tüp Bebek Merkezi’nden Doç. Dr. Dilek Yurci, tüp bebek tedavisine başvurulması gereken durumlar hakkında bilgi verdi.
Gebeliğin elde edilememe nedenlerinin üçte biri erkeğe bağlı nedenler, üçte biri bayana ilişkin nedenler, kalan üçte biri ise hem bayana hem de erkeğe ilişkin sebeplerden gerçekleşmekte ya da bazen hiçbir sorun saptanamamaktadır. Yani çiftlerin yaklaşık 15-20’sinde hamile kalmaya mahzur bir durum tespit edilmemektedir. Bu duruma “açıklanamayan infertilite” ismi verilmektedir.
Bayan yaşı 35 yaşın altında ise 1 yıl, 35 yaş üstünde ise 6 ay ve 40 yaşın üzerinde ise 3 aydan fazla beklenmemesi, deneyimli bir üreme sıhhati uzmanına başvurulması ve bu bahiste danışmanlık alınması önerilmektedir.
İleri yaşta düşük riski artıyor
Tüp bebek tedavisinde başarıyı etkileyen pek çok faktör vardır. Lakin bunların içinde anne yaşı muvaffakiyet oranını en çok etkileyen faktörlerden biridir. Anne yaşı ilerledikçe hamile kalmak için geçen mühlet uzamaktadır ve meydana gelen gebeliğin de düşük ile sonuçlanabilme riski artmaktadır. Bu türlü sonuçlanmasının en büyük sebebi, üretilen yumurtalarda oluşan kromozom bozukluğudur. Bu durum hem hamile kalmayı geciktirir, hem de gebeliğin düşük olma mümkünlüğünü artırır. Bunun yanında anomalili bebek sahibi olma mümkünlüğü da artmaktadır. 26-30 yaş ortasındaki bayanlarda gelişen embriyolarda kromozomal sorun görülme mümkünlüğü 20-25 iken, 44-45 yaş ortasında 80-90’lara kadar çıkmaktadır. Anne adayları genç olduğunda muvaffakiyet oranları daha yüksektir. Bayanın yaşı ilerledikçe tüp bebekte muvaffakiyet oranı azalmaktadır.
47 yaşına kadar anne adaylarına tüp bebek tedavisi uygulanabiliyor
İleri yaşta tüp bebek tedavisinde karşılaşılan iki sorun vardır. Bunlardan birincisi anne adayının yumurta rezervinin azalması, ikincisi ise üretilen yumurtanın kalitesinde azalma görüldüğü için hamile kalma bahtlarının genç yaş kümesine nazaran daha düşük olmasıdır. Bunun yanında koşullar uygun ise 47 yaşına kadar anne adaylarına tüp bebek tedavisi uygulanabilir.
35 yaş ve üzeri bayanlarda tüp bebek tedavisinde muvaffakiyet oranı, bayanın yumurta rezervinin yanı sıra öteki faktörlerin olmasına da bağlıdır. Hamile kalmasına mani olabilecek ilave bayan yahut erkeğe ilişkin bir sorun olup olmaması da değerlidir. İleri yaşta tüp bebek tedavisinde bayanın zaten adet görebilmesi ve yumurta rezervinin uygun olması muvaffakiyet bahtını çok etkilemektedir.
İleri yaşta genetik taramalı tüp bebek uygulanması kıymetli bir seçenek
İleri yaşta tüp bebek tedavisinde genetik taramalı tüp bebek uygulanması (Preimplantasyon genetik tarama-PGT-A) da anne adaylarına uygun bir seçenek olabilir. Zira bayan yaşının artmasına bağlı olarak yumurta ve buna bağlı embriyoda oluşan kromozom anomali riski bu prosedürle tespit edilebilir. PGT-A prosedüründe 5. ya da 6. günü gelmiş embriyolardan biyopsi yapılmakta ve alınan hücre örnekleri genetik laboratuvarında kromozomal dizilim açısından taranmaktadır. Bu yolla elde edilen sağlıklı embriyo transferiyle canlı doğum elde etme oranları 60’lara kadar ulaşmaktadır.
Bu durumlarda tüp bebek tedavisine başvurulması kıymetli
- Bayanda fallop tüplerinde tam tıkanıklık olması ya da tüplerin daha evvel rastgele bir hastalık nedeniyle alınmış ya da bağlanmış olması
- Şiddetli sperm sayı ve hareketlilik sorunu varlığı ya da menide hiç sperm bulunmaması (azosperm durumu)
- İleri anne yaşı
- Tüp bebek öncesi öbür tedavilerin başarısız olması (yumurtlama sorunları, PCOS, endometriozis varlığı, açıklanamayan infertilite olması durumunda)
- Yumurtalık rezervinin az olması ile hamile kalamama müddetinin uzaması ya da gebeliğe mani olabilecek ek bir sorun olması
- Aşılama tedavisi ile sonuç alınamaması
- Ailede bilinen genetik hastalık varlığı (Spinal muskuler atrofi-SMA, talasemi, hemofili, kistik fibrozis, metabolik hastalıklar, kas hastalıkları vb.)
- Sağlıklı embriyonun seçilmesi için Preimplantasyon Genetik Teşhis (PGT) yapılması gerekliliği
- Kromozomlarda kopma ya da değiştirme nedeni olan transloksyon varlığında preimplantasyon genetik teşhis (PGT_SR) yapılabilmesi
Tüp bebek merkezine başvuran her çift detaylı olarak değerlendirildikten sonra, şahsa özel tedavi seçenekleri hastaya sunulur. Üreme uzmanı ikili uygun olan tedavi seçeneklerini uygular. Maksat, başvuran her çiftin en az müdahalede bulunarak kısa müddette çocuk sahibi olmasını sağlamaktır.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
