Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Lider Yardımcısı İbrahim Demir, Kurumun, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) kapsamında yer alan tablolarda değişiklik yaparak Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler ile gelişmiş ülke istatistik ofislerinin fiyat istatistikleri yayınlamadaki şeffaflık seviyesine ahenk sağladığını söyledi.
Demir, yaptığı açıklamada, TÜİK’in açıkladığı Mayıs 2022 enflasyon bilgileriyle TÜFE kapsamında her ay yayınlamakta olduğu detaylı tablolarda değişiklik yaptığını hatırlattı.
Kelam konusu tabloların sunum biçimi ve içeriği konusunda piyasadaki fiyat hareketlerinin kullanıcılar tarafından daha gerçek okunması ve takip edilmesine imkan verecek birtakım düzenlemeler yapıldığını aktaran Demir, “Eurostat’ın TÜFE bilgileri konusundaki dağıtım siyaseti ve şeffaflık kriterlerinin yanı sıra AB üyesi ülkeler ve gelişmiş ülke istatistik ofislerindeki uygulamalar incelendiğinde, TÜİK’in bu düzenlemeyi yaparak 33 ülkenin fiyat, tartı, endeks yayınlama durumu ve TÜFE haber bülteni açıklama devirlerine ahenk sağlamayı amaçladığı görülmektedir.” tabirini kullandı.
“33 ülkenin yarısı hiçbir formda fiyat bilgisi paylaşmıyor”
Ülkelerin TÜFE husus fiyatlarını açıklama durumuna bakıldığında 33 ülkenin yarısının hiçbir biçimde fiyat bilgisi paylaşmadığının, yaklaşık yüzde 27’sinin ise seçilmiş unsurların aylık ortalama fiyat bilgisini açıkladığının tespit edildiğini belirten Demir, şunları kaydetti:
“Fiyatı açıklanan seçilmiş hususların çoklukla günlük tüketimde yer alan (gıda) ve homojenlik arz eden unsurlar olduğu gözlemlenmiştir. Haftalık olarak seçilmiş hususlara ait fiyat yayımlayan Çek Cumhuriyeti’nde ise paylaşılan fiyatların barkod verisine ilişkin olduğu belirtilmektedir.
Ülkelerin fiyat yayımlama durumu incelendiğinde 17’si açıklamıyor, 9’u seçilmiş hususların aylık ortalamasını, 1’i seçilmiş unsurların haftalık ortalamasını, 3’ü sadece akaryakıt fiyatını, 3’ü ise yıllık seçilmiş husus ortalamasını kamuoyu ile paylaşmaktadır. Türkiye, unsur fiyatları yerine 5’li seviyede seçilmiş unsurların fiyatını açıklamaya devam edecektir.”
Ülkelere nazaran tartı datalarının yayımlanma durumu hakkında da bilgi veren Demir, şöyle konuştu:
“Ülkelerin TÜFE yüklerini paylaşma durumu incelendiğinde 33 ülkeden yüzde 45’inin COICOP 5 ve yüzde 36’sının COICOP 4 seviyesinde tartı bilgisi yayımladığı görülmektedir. COICOP 5 ayrıntısının altında bilgi veren Fransa, Lüksemburg ve Avusturya’dan oluşan sırf 3 ülke bulunmaktadır. Avustralya, ABD ve Kanada üzere kendi sınıflaması olan ülke dataları uygun COICOP seviyesine nazaran eşleştirilmiştir. Avusturya ise yüklerini, tüm eserlerini kapsamayacak formda COICOP 10 (otomobil ve gibisi eserlerde COICOP 5) seviyesinde açıklamaktadır. Tartı yayımlama seviyelerine nazaran ülkelerin 15’i COICOP 5 seviyesini, 12’si COICOP 4 seviyesini, 3’ü COICOP 2 seviyesini ve birer tanesi de COICOP 10, COICOP 6, COICOP 8 seviyesini açıklıyor.”
Ülkelerin açıkladığı endeks seviyelerine bakıldığında COICOP 4. ve 5. seviyelerde endeks bilgilerinin paylaşımının ağırlaştığını söyleyen Demir, COICOP 4. seviyesi açıklayan ülke sayısının 10, COICOP 5. seviyesi açıklayan ülke sayısının 12 olduğunu, Avrupa Birliği üyesi olmayan ülkelerin kendi sınıflamasını kullandığını anlattı.
Ülkelerin haber bülteni açıklanma devri
Demir, ülkelerin TÜFE haber bülteni yayınlama periyotları incelendiğinde, ekseriyetle referans ay bitiminden itibaren 10 ile 15 gün sonra bülten yayımladığının görüldüğünü, birtakım ülkelerin referans ayın son günlerinde TÜFE öngörü bilgisi paylaştığını belirtti.
Almanya, Fransa, İtalya, İspanya ve Türkiye özelinde TÜFE bilgilerinin yayımlanma durumu incelendiğinde unsur sepeti ve unsur endeks bedellerini tüm ülkelerin yayımladığına işaret eden Demir, unsur fiyatlarını ise hiçbir ülkenin yayımlamadığını kaydetti.
