Duygudurum bozuklukları, ergenlik devrinde sık görülebilen psikiyatrik bozukluklarının başında geliyor. Toplumların yüzde 20’sinin epeyce şiddetli bir ergenlik geçirdiğini belirten Çocuk Ergen Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, huzursuzluk ve öfkenin en besbelli ergenlik depresyonu belirtileri olduğunu söz ediyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Çocuk Ergen Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, çocuk ve ergenlerde görülen duygudurum bozukluğu ile ilgili değerli bilgiler paylaştı.
Kimlik karmaşası gelişebiliyor
Ergenlik devrinin fizikî ve duygusal süreçlerin yol açtığı psikososyal ve cinsel olgunlaşma periyodu olmasından ötürü ruhsal gelişim süreci içinde kıymetli bir devir olduğu vurgulayan Çocuk – Ergen Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Ergenlik periyodunda kimlik oluşum süreciyle birlikte bilişsel gelişimin hızlanması, dürtüsel ihtiyaçlarda ve his yoğunluğunda artma, preödipal ve ödipal çatışmaların yine alevlenmesi, meslek seçimi, karşı cinsle kurulan ilgiler, anne babadan ayrılma-bireyselleşme sürecinin yaşantılanması üzere nedenlerle ergenler bu periyoda has zorluklar ve çatışmalar yaşıyorlar. Hasebiyle ergenlik devrinde olağan gelişimsel özellikler ile patolojik durumların birbirinden ayrılması sıkıntı olabiliyor. Olağan gelişimin bir modülü olan kimlik krizinin uygun çözümlenemeyişi ile de kimlik karmaşası gelişebiliyor.” dedi.
Toplumların yüzde 20’sinde şiddetli ergenlik görülüyor
Toplumların yüzde 20’sinin epeyce şiddetli bir ergenlik geçirdiğini belirten Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Ayrıca bu periyotta görülebilen psikiyatrik bozukluklar, hem ayrım hem de birlikte görülme açısından teşhis ve tedavileri daha karmaşık bir hale getiriyor. Ergenlik periyodunda görülebilen psikiyatrik bozukluklarının başlıcalarından biri duygudurum bozukluklarıdır. Bu kümeye unipolar (tek uçlu) ve bipolar(iki uçlu) duygudurum bozuklukları giriyor.” tabirlerini kullandı.
Erken devirde teşhis, riskli davranışları azaltıyor
Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, depresyon bozukluklarının (unipolar bozukluk) ailesel yükü fazla olan, tekrarlayıcı, değerli seviyede morbidite ve mortalite ile alakalı teşhisler olduğunu söyledi ve kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Erken periyotta tanılanmaları ile aktif biçimde tedavi edilmeleri, çocuğun olağan gelişimine devam edebilmesi ile psikososyal fonksiyonelliğini korurken intihar ve husus berbata kullanımı üzere öbür riskli davranışların azalmasını sağlıyor. Çocuk ve ergenlerde duygulanım değişken olabildiği için bilhassa hafif/orta seviyede depresyonu olan küme, belirtilerini gizleyebildiği için teşhis konmasının gecikebildiği ve bu nedenle eşlik eden durumların da süreçte ön plana çıkabileceği belirtiliyor. Genel olarak erken başlangıç, ilerleyen yaş devirlerinde daha fazla sorun alanı ile ilişkilendiriliyor. Belirtilen alanlardan kimileri evlenmemiş olma, mesleksel ve toplumsal alanda daha fazla bozulma, daha düşük ömür kalitesi, daha fazla medikal ve psikiyatrik komorbidite, daha fazla ömür uzunluğu depresif epizod, intihar teşebbüsleri ile daha fazla semptom şiddeti olarak sıralanıyor.”
İlk 2 yılda yüzde 40 tekrarlama riski bulunuyor
Erişkinlerde olduğu üzere çocuk ve gençlerdeki depresif bozukluklarda da tekrarların sık olduğunu belirten Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Depresif bozukluk nedeni ile kliniğe başvuran olgularda bir depresif periyodun müddeti ortalama 7-9 ay civarında iken klinik başvurusu olmayanlarda bu müddet daha kısa olabiliyor ve tabiatıyla düzgünleşme gözlemlenebiliyor. Güzelleşmeden sonraki birinci 2 yıl içerisinde yüzde 40 civarında bir tekrarlama riski bulunuyor ve kimi çalışmalarda bu oranın yüzde 70’lere kadar çıktığı belirtiliyor. Genel olarak tekrarlama riskinin belirleyicileri; tedavi karşılığının düşük olması, hastalığın daha şiddetli olması, kronik seyir, öncesinde depresif devirlerin varlığı, eş hastalanım, ümitsizlik, olumsuz düşüncesel üslup, aile problemleri, düşük sosyoekonomik seviye, aile içi çatışma yahut istismar varlığı olarak tanımlanıyor. Tanımlanan bu durumlar birebir vakitte makus gidişle de bağlıdır.” dedi.
Yetişkinlere emsal belirtiler gösteriyorlar
Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, ergenlik depresyonunda besbelli özelliğin huzursuzluk ve öfkenin varlığı olduğunu söyledi ve kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ergenlerde daha çok görülen klinik görünüm budur. Alkol ve husus kullanımı duygusal belirtileri karışık hale getirebiliyor. Ergenler, içinde bulundukları dönem itibariyle his, düşünce ve bağlarında ani değişiklikler yaşayabiliyorlar. Depresyondaki ergenler bu değişiklikleri daha süratli yaşayabildikleri üzere, yetişkinlere misal biçimde toplumsal geri çekilme, ilgi ve aktiflikte azalma, arkadaş münasebetlerinde bozulma, okul muvaffakiyetinde düşme, okul ve meskenden kaçma, unsur ve alkol kullanma eğilimi ile intihar düşünce ve teşebbüsleri formunda depresyon belirtileri gösterebilirler. Tedavi edilmediğinde çocuk ve gencin duygusal, bilişsel ve toplumsal maharetlerini olumsuz etkileyen depresif bozuklukların seyrinde intihar teşebbüsleri ve tamamlanmış intiharlar da görülebiliyor. İntihar davranışı riskini artıran durumlar geçmişte intihar teşebbüslerinin varlığı, birlikte görülen psikiyatrik bozukluklar (yıkıcı davranış bozuklukları, husus berbata kullanımı gibi), dürtüsellik ve saldırganlık, ölümcül araçlara ulaşabilme, olumsuz hayat olaylarına maruz kalma, aile hikayesi olarak sıralanabilir.”
Yüksek risk altındalar
Depresyon bozuklukları olan çocuk ve ergenlerin tıpkı vakitte nikotin/madde berbata kullanımı, yasal problemler, olumsuz ömür şartları, fizikî hastalıklar, erken yaş gebelikleri, makus iş- okul ve psikososyal fonksiyonellik açısından yüksek risk altında olduklarına dikkat çeken Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Son devirde çocuk ve ergen psikiyatrisi duygudurum bozuklukları teşhis gurubuna ‘Yıkıcı Duygudurumunu Düzenleyememe Bozukluğu’ da girdi. Bu teşhis gurubu içinde bulunulan durumla hem şiddet hem müddet bakımından uygunsuz seviyede önemli ve tekrarlayan öfke patlamaları ile karakterizedir. Bu öfke patlamalarının ortalama haftada 3 ya da daha fazla ve 1 yılı aşkın müddettir görülüyor olması gerekiyor. Bu kümede tedavi edilmezse unsur berbata kullanımı, davranım ve duygudurum bozuklukları, intihar fikirleri ve teşebbüsleri riskinin artmış olduğu ve erişkin devirde de genel fonksiyonellik seviyesinde besbelli bir bozulma ile seyrettiğini belirten yayınlar da mevcut.” diye konuştu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
