Türkiye iş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan, şayet tarımda bir şeylerin değiştirilmesi isteniyorsa çiftçilerin kar edebilmesi gerektiğini tabir ederek, “Daha az maliyetle daha yüksek verimlilikte üretebilmesi ve rekabetçi bir ortamda eserini satabilmesi gerekiyor. Teknolojinin değdiği ziraî üretim alanları süratle artıyor. Teknolojinin takviyesiyle tarımdaki kıssayı değiştirebileceğimize inanıyorum” dedi.
İş Bankası’nın Dünya Gazetesi işbirliğiyle 2008 yılından bu yana gerçekleştirdiği İş’le Buluşmalar Toplantısı’nın 44.’sü İzmir’de gerçekleştirildi.
“Tarımda teknoloji ve sürdürülebilirlik” bahisli toplantının açılışında İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran’ın yanı sıra İzmir Ticaret Borsası İdare Heyeti Lideri Işınsu Kestelli, İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı İzlem Fazilet ve Ege Bölgesi Sanayi Odası İdare Konseyi Lideri Nadir Yorgancılar birer konuşma yaptı.
Dünya Gazetesi İdare Konseyi Lideri Hakan Güldağ’ın moderatörlüğünde düzenlenen açılışın akabinde; Türkiye’de tarım kesimiyle ilgili değişik kesitlerden temsilcilerin (Taze Süt ve Süt eserleri Yönetici Ortağı Murat Bolat, İş Bankası Tarım Bankacılığı Müdürü Kerem Akıner, TTGV Stok Tarım Eş Lideri Murat Salih, Dünya Gazetesi Tarım Müellifi Ali Ekber Yıldırım ve BloombergHT Tarım Editörü İrfan Donat) iştirakiyle bir de panel gerçekleştirildi.
“Tarımı, stratejik öncelikli alanlarımızın en üstüne koyuyoruz”
Hakan Ortan, toplantıda yaptığı konuşmada, bu sabah Manisa Saruhanlı’da bankanın birinci tarım ihtisas şubesini açtıklarını hatırlatarak, şöyle devam etti: “Tarımı, stratejik öncelikli alanlarımızın en üstüne koyuyoruz. Zira kimi kavramlar vardır ki ne kadar konuşursak konuşalım, bu kavramın içi doldurulmadıkça, somut fiillerle, hareketlerle iş yapmadıkça çok da büyük katkısı olamıyor. Ülke olarak tarımın ehemmiyetini, bizler için ne kadar kritik ve stratejik olduğunu daima konuşuyoruz. Lakin bunun hakkını vermede, bu alanda farklı bir yere gelme konusunda değerli eksiklikler olduğunu görüyoruz. Önümüzdeki periyotta artık tarımda da elimizi taşın altına koyarak, kesimde gördüğümüz eksikliklerin giderilmesi, birtakım meselelerin aşılması ve tarımda farklı bir kıssanın yazılması için son derece faal ve aktif bir İş Bankası göreceksiniz.”
Türkiye’nin bir tarım ülkesi olma konusunda büyük bir potansiyeli bulunduğunu vurgulayan Ortan, bu fırsatın âlâ kıymetlendirilmesi gerektiğini söyledi.
Tarım yerlerinin ve çiftçilerin azaldığına dikkat çeken Ortan, tarımla uğraşmanın her geçen gün çok daha sıkıntı ve meşakkatli hale geldiğini söz etti. Ortan, “Tarımda kullanılan tüm girdilerin fiyatlarının arttığı bir ortamda bütün oyuncular, artan fiyatlara karşın fiyat arttırmakla arttırmamak ortasında kalıyor. Çiftçiler, harcadığından daha az kazanması nedeniyle bir sonraki yılı nasıl geçirebileceğini düşünüyor” dedi.
“Tüm zorluklara karşın tarım, cari fazla veren az dallardan biri”
Tüm zorluklara karşın Türkiye’de tarım kesiminin hala cari fazla veren az bölümlerden biri olduğunun altını çizen Ortan, bölümün 2021 yılında 22,9 milyar dolarlık ihracatı ve 17,2 milyar dolarlık ithalatıyla 5,7 milyar dolar cari fazla verdiğini aktardı. Tarımın GSYİH içindeki hissesinin 2011 yılında 8,2 iken 2021’de 5,6’ya düştüğüne işaret eden Ortan, 2021 yılında Türkiye’de GSYİH’nın 11 büyüdüğünü lakin tarımın 2,2 küçüldüğünü söyledi.
Hakan Ortan, “Tarımda pek çok şey söylüyoruz, pek çok vaatte bulunuyoruz. Lakin sonuçlar, tarımda muhakkak çok daha fazlasının yapılması gerektiğini gösteriyor” diye konuştu. Uzun yıllardır net bir tarım siyasetinin oluşturulması ve uygulanmasından bahsedildiğini tabir eden Ortan, 9. ve 10. kalkınma planındaki tarım siyasetinde yazılanların aslında ne yapılması gerektiğini net bir halde ortaya koyduğunu belirtti. Ortan, “Ne yapılacağını ortaya koyduktan sonra yapma, yapılanı takip etme ve ona ekleme konusunda biraz kendimizi geliştirmemiz gerekiyor” dedi.
“Hedeflerin ne kadar tutturulduğu konusunda önemli aralık kat etmeliyiz”
9. kalkınma planında tarım siyasetinin besin güvenliğinin sağlanması, doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı, örgütlü ve rekabet gücü yüksek bir ziraî yapının oluşturulmasını içerdiğini anlatan Ortan, 10. kalkınma planında da toplumun kâfi ve istikrarlı beslenmesini temel alan, ileri teknolojilere dayalı, altyapı problemleri çözülmüş, örgütlülüğü ve verimliliği yüksek, aktif ve talebe dayalı üretim yapısıyla memleketler arası rekabet gücü artmış, doğal kaynakları sürdürülebilir kullanan bir tarım dalının oluşturulmasını içerdiğini anımsattı. Ortan, “Bu metinlerde çok az eksik bulursunuz. Zira bunlar oluşturulurken dalın bütün oyuncularından, yıllarını bu hususa vermiş şahıslardan fikir alınıyor. Bu siyaset oluşturulduktan sonra hayata nasıl geçirildiği, maksatların ne kadar tutturulduğu konusunda son derece önemli aralıklar kat etmemiz ve bir ekip şeyleri değiştirmemiz gerekiyor” diye konuştu.
Aran, İş Bankası bünyesinde tarım bankacılığından sorumlu, ilgili siyasetlerin hayata geçirilmesi konusunda finans kesiminin üzerine düşen sorumluluklar varsa bunları layıkıyla yerine getirmeyi amaçlayan tarım bankacılığı grubunu oluşturduklarını söyledi.
Tarım, teknoloji ve finansı birleştirmek üzere ziraî teknolojilerde yaratıcı, teşebbüsçü gücünü kullanmak isteyen teşebbüsleri bulmak, çekmek, onları çiftçilerle buluşturmak hedefiyle Workup Agri ismiyle bir hızlandırma programı hayata geçirdiklerini hatırlatan Ortan, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Burada bilhassa teknoloji aracılığıyla, girdi maliyetleriyle üretim verimliliği konusundaki dengeyi değiştirmeyi amaçlıyoruz. Biz şayet tarımda bir şeyleri değiştirmek istiyorsak, çiftçimizin tarım yaparak kar edebilmesi gerekiyor. Daha az maliyetle daha yüksek verimlilikte üretebilmesi ve rekabetçi bir ortamda eserini satabilmesi gerekiyor. Teknolojinin değdiği ziraî üretim alanları süratle artıyor. Teknolojinin dayanağıyla tarımdaki öyküyü değiştirebileceğimize inanıyorum.”
“Hikâyeyi değiştirecek beyinleri çiftçilerimizle buluşturmak ödevimiz”
Tarımın doğal risklerden etkilenmeye son derece açık olduğuna dikkat çeken Ortan, tabiat olaylarının, iklim değişikliğiyle birlikte kuraklığın, yağışların, dolunun, sellerin ziraî üretimi olumsuz etkilemesinin önüne geçen tahlillerin şimdi hayata geçirilmediğini söyledi. Ortan, “Bu bahiste kıssayı değiştirmeye aday ne kadar beyin varsa, onların ürettiklerini alıp çiftçilerimizle buluşturmak bizim ödevimizdir. Hızlandırma programlarının bu mevzuda çok değerli olduğunu düşünüyorum” dedi.
Bankanın tarım ihtisas şubesinde çiftçileri teknolojileri üretenlerle buluşturacak değişik finansman yollarını ve finansal araçları sunacaklarını anlatan Ortan, gerek para harcama dönemleri gerekse gelir elde etme formuyla klâsik yaklaşımlarla tarımın muhtaçlıklarını karşılamanın sıkıntı olduğunu, bunun için finansal eser ve hizmetler geliştirmek gerektiğini söyledi.
“Ülke kalkınmasıyla tarımdaki kalkınmayı paralel götürmeliyiz”
Hakan Ortan, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Bir sefer şunun altını çizelim; ekonomik olarak uygun bir düzeye gelmezsek, finansal olarak kalkınmamızı, ulusal gelirimizi artırmayı başaramazsak tarımda iktisattaki sonuçtan daha öte bir sonuç alamayız. Tarımda lakin iktisattaki iyileşmemiz kadar ilerleyebiliriz. Türkiye’nin iktisadı belirli bir eşiği geçmezse, kişi başı ulusal gelirimiz belirli bir düzeyin üzerine çıkmazsa tarımda kendi başımıza bir kıssa yazamayız. O yüzden ülkemizin kalkınmasıyla tarımdaki kalkınmayı paralel götürmeliyiz. Biz bu mevzuda üzerimize hangi sorumluluklar düşüyorsa, bu sorumlulukları yerine getirmeye hazırız. Tüm bu konjonktürde, bu koşullarda biz bütün bunları yapmaya hazırken, etrafımızda yaşadığımız gelişmeler ise bu mevzuyu çok daha süratli çözmemiz gerektiğini ve çok daha yaşamsal bir biçimde ele almamız gerektiğini gösteriyor.”
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın aslında besin güvenliğinin ve bu mevzuda kendi kendine yetebilmenin ne kadar kıymetli olduğunu bir sefer daha ortaya koyduğuna dikkat çeken Ortan, şöyle konuştu: “Nitekim bu savaşla birlikte, Rusya başta olmak üzere Hindistan ve birtakım ülkelerin tahıl ihracatına koydukları yasakla tüm dünya şu anda değerli bir besin krizini, besin felaketini tartışıyor. Umuyorum dünya bir besin felaketiyle, kapsamlı bir krizle müsabakadan biz Türkiye’deki tüm kurumlar, kuruluşlar, bu bahse gönül verenler, devlet ve özel dal el ele birlikte bu zorlukların üzerinden geliriz, süratle meselelerimizi aşarız. Lakin bunlar bir günde aşılacak, bugün konuşulup yarına düzeltilecek problemler değil. Banka olarak aslında hiçbir mevzuya bu türlü yaklaşmıyoruz. Elimizi taşın altına koyduğumuz her bahse uzun vadeli bakıyoruz. Sonuçlarını da 5, 10, 15 yıllık dönemlerle birlikte aldığımızı ve bu aldığımız sonuçların da Banka ölçeğinde değil, Türkiye ölçeğinde olduğunu vurgulamak istiyorum. Münasebetiyle biz Türkiye’de tarım bankacılığı konusunda farklı bir kıssa yazılması için yola çıktık. Bugün açılışını yaptığımız birinci tarım ihtisas şubemizin bir milat olduğunu düşünüyorum.“
“İklim değişikliğiyle çaba eden üreticiler yüksek enflasyonla da karşı karşıya”
İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı İzlem Fazilet de Türkiye’nin çok kıymetli bir ziraî ekim alanları bulunduğunu, fakat bu alanların endüstrileşme ile bir arada ihmal edildiğini söyledi.
Üreticilerin bir yandan mevcut tarım alanını verimli kullanmak konusunda iklim değişikliyle uğraş ederken, başka yandan da yüksek enflasyonun ziraî girdi fiyatlarında yol açtığı artışla karşı karşıya kaldığını söyleyen İzlem Fazilet, şöyle konuştu: “Özellikle gübre ve kimyasal girdilerde önemli, çiftçinin karşılamakta çok zorlandığı artışlar kelam konusu. Bu, yönetilmesi çok güç bir artış… Bunun içinde iklim değişikliğinin yarattığı tesirler, pandeminin artırdığı maliyetler, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın yarattığı faktörler var. Lakin bunun yanında yaşadığımız kur şoklarının da tesiri var. Bunun bir kısmını yönetebiliriz. Bir kısmı ise hala değerli bir maliyet kalemi olarak karşımızda… O vakit ülke, kurumlar ve bireyler olarak çiftçilerimizle el birliği içinde yönetemediğimiz alanları mümkün olduğunca yönetebilir, verimlilik artışı sağlayacak alanları daha istikrarlı bir hale getirebiliriz. Burada da yol göstericimiz bilim olacak. Bunu Banka olarak çok önemsiyoruz. Teknolojiyi daha çok tarımın içine katmak, bunu yaparken ziraat fakülteleriyle iş birliği yapmak, oradaki öğrencilere tarım bankacılığını öğretmek, birebir anda çiftçilerimizi yakından dinlemek kıymetli. Bugün açtığımız tarım ihtisas şubesinde olduğu üzere onlara ne kadar yakın olduğumuzu hissettirmek, çiftçilerimizin randımanını artıracak, her alanda onlarla birlikte hareket edeceğimizi onlara anlatabilmek de kıymetli kazanımlarımız olacak.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
