Geçersiz sigorta yapılarak SGK’dan yüksek bedeller alındığı saptandı. Bu nedenle iş göremezlik ve analık üzere ödemelerde haksız karın önlenmesi için hesaplama 3 ay üzerinden değil, geriye yanlışsız 12 ay üzerinden yapılacak.
Paket Çalışması
Hükümette çalışmaları süren ekonomik paketle ilgili tüm bakanlıkların teklifleri toplantı. Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’nın gündeme alınmasını istediği yasal düzenlemelerden biri de iş kazalarına ait ödeneklerde yapılan sahtekarlıklar oldu. Hususun münasebetinde yaşanan sorun şöyle özetlendi:
Düzmece sigorta olayı
“Geçici iş göremezlik ödeneği hesaplanırken, ödeneğe temel kar sigortalının son 3 aydaki ortalama çıkarına nazaran belirlenmektedir. Düzmece sigortalılık yapılarak ve ödeneğe temel yarar ilgili üç aylık devirde daha yüksek gösterilerek yüksek süreksiz iş göremezlik ödenekleri alınabilmektedir.
Yüksek ödeme alıyorlar
Düzenleme ile hastalık ve analık sigortasından ödenecek olan süreksiz iş göremezlik ödeneğine temel günlük çıkarın hesabında dikkate alınan 3 aylık periyodun 12 aya çıkarılması ve belli bir prim ödeme gün sayısı kuralını sağlamayan sigortalılara ödenek meblağında üst limit belirlenmesi suretiyle fazla ödenek ödenmesinin engellenmesi amaçlanmıştır.”
Ödeme hesaplaması
Hürriyet’ten Nuray Babacan’ın haberine nazaran süreksiz iş göremezlik ödeneği, toplumsal sigortacılık bakımından, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigorta kollarından istirahatli bulunan sigortalıya işten kaldığı günler için kurumca yapılan ödeme olarak tanımlanıyor. Hastalık halinde süreksiz iş göremezlik ödeneği, SGK tarafından yetkilendirilen tabip yahut sıhhat heyetlerinden istirahat raporu alınmış olması kaidesiyle sigortalıya ortaya çıkan iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için veriliyor.
Milliyet’ten Cem Kılıç’ın yazısı:
Çalışanlar hastalık durumunda işe gitmekte zorlanabiliyor ve uygunlaşmak için meskende istirahat etmek isteyebiliyor. Bu türlü bir durumda, hastalanan çalışanın devamsızlığının nedenini hastaneden aldığı sıhhat raporu ile kanıtlaması gerekiyor.
Şayet çalışan hastalandığını gösteren raporu patronuna veremezse, yaptığı devamsızlık mazeretsiz olarak kabul ediliyor. Öbür taraftan, pek çok patronun çalışanların sık sık rapor almasının yol açtığı suistimaller konusunda şikayetçi olduğu görülüyor.
Rapor parası nedir?
Toplumsal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından hastalık sigortası kapsamında sigortalılara raporlu olduğu günler için süreksiz iş göremezlik ödeneği ödeniyor.
Hastalanan ve bunu istirahat raporu ile belgeleyen sigortalılara istirahatlı oldukları günler için ödenen süreksiz iş göremezlik ödeneği, çalışanlar ortasında çoğunlukla ‘rapor parası’ olarak biliniyor.
Rapor parası ile sigortalının hastalık nedeniyle çalışamadığı günlerde gelir kaybına uğramasının önlenmesi amaçlanıyor.
Rapor parası, SGK tarafından yetkilendirilmiş doktor yahut sıhhat konseyleri tarafından verilen sıhhat raporuna bağlı olarak ödeniyor. Aksi taktirde, yetkilendirilmemiş doktor ve kurumlardan rapor alınması durumunda SGK tarafından rapor parası ödenmiyor.
Çalışanın hasta olduğu periyoda ait olarak verilen istirahat raporlarında, rapor bitim tarihinde sigortalının çalışabileceği yahut işbaşı yapmayıp tekrar denetim için muayene olması gerektiği belirtiliyor.
Bu açıdan, raporlu çalışana rapor bitim tarihinde işbaşı verilmiş ise çalışmaya başlaması gerekiyor. Lakin denetim ibaresi belirtilmiş ise tabip tarafından tekrar muayene edilen çalışan, çalışamaz raporunu kapattırmalı ve işbaşı tarihi almalı.
Rapor parasının ölçüsü, ayakta tedavilerde sigortalının günlük yararının üçte ikisi, yatarak tedavilerde ise yarısı kadardır. Bu durumda, raporlu çalışan hastanede yatıyorsa daha az, meskeninde istirahat ediyorsa daha çok rapor parası alıyor. Ayrıyeten, yüksek fiyatlı çalışana ödenen rapor parası da daha yüksek oluyor.
Rapor parası ne kadar mühlet ödeniyor?
SGK, raporlu olunan mühletin üçüncü gününden itibaren rapor parası ödemeye başlıyor. Bu durumda, 5 günlük rapor almış olan bir çalışana raporlu olduğu 3’üncü, 4’üncü ve 5’inci gün için toplamda 3 günlük rapor parası ödeniyor. Fakat 2 günlük rapor alan bir çalışana rapor parası ödenmiyor.
Bunun yanında, çalışanın iş kazası yahut meslek hastalığı nedeniyle iş göremez durumda olması halinde, yani bu nedenle raporlu olması durumunda, raporlu olduğu bütün günler için rapor parası ödeniyor. Böylelikle, iş kazası nedeniyle istirahat raporu alan çalışanın rastgele bir gelir kaybına uğraması önlenmiş oluyor.
Rapor parası nasıl alınır?
Çalışanın raporunu patrona sunması ve patronun de raporu 5 gün içinde e – rapor sistemine girmesinden sonra SGK sistemine düşen rapor inceleniyor ve onay veriliyor. Kelam konusu onayın akabinde PTT’ye ödeme talimatı gönderiliyor.
Çalışana da kısa ileti aracılığıyla bilgi veriliyor. Sonrasında da çalışan gidip rapor parasını alabiliyor. Rapor parasının 2 ay içerisinde alınmaması durumunda kelam konusu meblağ SGK’ya iade ediliyor.
Raporlu kişi çalıştırılabilir mi?
İstirahat raporu alan çalışana SGK tarafından rapor parası ödenebilmesi için çalışanın raporlu olduğu müddette çalışmamış olması ve patron tarafından e – bildirge sisteminde çalışanın çalışmadığı günler için eksik gün nedeni olarak ‘01 – İstirahat’ seçeneğinin işaretlenmiş olması gerekiyor. Bu biçimde, SGK kelam konusu çalışan için ‘çalışmadı’ bildiriminin yapıldığını kabul ederek şahsa rapor parasını ödüyor.
Patron raporlu çalışanı SGK’ya bildirmezse ne olur?
Emekçinin istirahat raporu müddetinde çalıştığı tespit edilmesi durumunda çalışana SGK tarafından çalıştığı günler için iş göremezlik ödemesi yapılmayacaktır.
Lakin bu durumdan SGK’nın haberi yoksa, yani patron istirahatli olduğu müddet içinde çalışan kişi için ‘çalıştı’ bildirimini yapmazsa, SGK sigortalının raporlu olduğu mühlet içinde çalışmadığını kabul ederek, raporlu görünen çalışana rapor parası ödeyecektir. Bu durumda, kelam konusu meblağ yersiz ödeme kapsamında yasal faizi ile birlikte geri alınacaktır.
Bu türlü bir durum tespit edildiğinde, patrona idari para cezası da uygulanıyor. Buna nazaran, kişinin raporluyken çalıştığını SGK’ya bildirmeyen patrona, bu bildirimi yapmaması nedeniyle brüt taban fiyatın yarısı fiyatında idari para cezası kesiliyor.
Bu fiyat da 2021 yılı için 1.788,75 TL. Münasebetiyle, istirahat raporu alan çalışanın istirahatli olduğu mühlet zarfında çalışması durumunda, patronun kelam konusu kişinin çalıştığını SGK’ya bildirmesi kural.
Başka taraftan, istirahat devrinde kişinin çalışmasının, tabibin bildirdiği önlem ve tavsiyelere uymaması sonucu tedavi mühletinin uzamasına yahut iş göremezlik oranının artmasına ve malûl kalmasına neden olması durumunda çalışana ödenecek iş göremezlik ödeneğinin dörtte birine kadarı SGK tarafından eksiltiliyor.
