Önümüzdeki hafta Meclis gündemine gelmesi beklenen torba kanunda çalışma hayatını ilgilendiren dört değerli düzenleme var: Nakdi fiyat takviyesi fiyatının artırılması, yeme içme kesimine yönelik olarak nakdi fiyat takviyesi istisnası ve sigorta prim takviyesi, sigorta prim teşviklerinden geriye dönük 5 aylık yararlanma imkânının kaldırılması ile süreksiz iş göremezlik ödeneğinin hesaplanmasına ait değişiklik.
Milliyet Müellifi Cem Kılıç’ın ilgili yazısı şöyle; Bu dört düzenleme ile koronavirüs salgınından en çok etkilenen bölümlerden bir tanesi olan yeme – içme bölümüne dayanak olunması ve toplumsal güvenlik sisteminin mali istikrarının korunması hedefleniyor.
1 – Yeni bir dayanak devreye alınıyor
Torba kanunda yeme – içme dalına yönelik olarak yeni bir sigorta prim teşviki de var. Buna nazaran, yeme – içme bölümündeki işyerlerinde mart ayında istihdam edilen bütün çalışanlar için nisan ve mayıs aylarında ödenmesi gereken primlerden 1341.5 TL indirim yapılacak.
Bu kapsamda mart ayında 3577 TL fiyatla restoranda çalışan bir garson için patron nisan ve mayıs aylarında ödemesi gereken primlerin tamamını ödememiş olacak.
Dayanak ölçüsü 1341.5 TL’yi geçemeyeceği için sadece minimum fiyatın üzerindeki çalışanlar için patronların prim borcu oluşacak. Minimum fiyattan çalışan personeller için ödenmesi gereken bütün primler işsizlik sigortası fonundan karşılanacak.
Geriye dönük durum
Torba kanunda yer alan bir düzenleme ile patronların geriye dönük olarak sigorta prim teşviklerinden yararlanma imkanı ortadan kalkacak. Hali hazırda patronlar geriye dönük olarak 5 aylık beyanlarını değiştirerek sigorta prim teşviklerinden yararlanabiliyorlar.
Torba kanunun hayata geçmesi sonrası patronlara sağlanan bu imkan ortadan kalkacak ve patronlar sadece cari ay için sigorta prim teşvikleri bildirimini SGK’ya yapabilecek. Geriye dönük olarak beyanlarını değiştirerek sigorta prim teşviklerinden yararlanamayacaklar.
2 – ‘Rapor parası’ hesabı değişiyor
Analık durumunda bayan sigortalılara doğumdan evvelki 8, doğumdan sonraki 8 hafta için ödenen rapor parası, bugün prestijiyle son 3 aydaki prime temel yararlar üzerinden hesaplanıyor.
Bu türlü olunca da bilhassa taşrada gebe bayanların yüksek fiyatlar üzerinden sigortalı yapılması ile yüksek ölçülerde rapor parası alınması sağlanıyor.
Sahteciliğe son
Bu taraftaki geçersiz sigortalılıklar SGK’nın mali istikrarını bozucu boyutlara ulaşmış durumda. Bu nedenle torba kanunda bir düzenlemeye gidilerek rapor parasının hesabında değişikliğe gidiliyor. Torba kanun sonrası rapor parası son 3 aydaki kara nazaran değil, son 12 aydaki kara nazaran hesaplanacak.
Bu sayede doğumdan evvelki 3 ayda yüksek meblağdan sigortalı gösterilerek rapor parası alınamayacak. Ayrıyeten son 3 ayda yüksekten sigortalı gösterilen sigortalılara ödenecek rapor parası da hududa tabi tutulacak.
Doğumdan evvelki son 12 ay içerisinde 6 aydan az çalışması olan şahıslara ödenecek rapor parası taban fiyatın günlük fiyatının iki katını aşamayacak.
Bu sayede doğum öncesi yüksekten sigortalı gösterilerek SGK’nın mali istikrarını sarsıcı durumların önüne geçilmeye çalışılıyor. Öteki yandan bu düzenleme ile sigortalıların da korunması ve yüksek doğum parası vaadiyle uydurma sigorta çetelerinin eline düşmesi engellenebilecektir.
3 – Nakdi fiyat dayanağı 50 TL’ye yükseliyor
17 Mayıs 2021 tarihine kadar devam eden fesih yasağı kapsamında patronlar personel çıkartamıyorlar. Fesih yasağı mühletince patronun emekçiyi fiyatsız müsaadeye çıkartma hakkı var. Patron bu hakkını kullandığında çalışana fiyatsız izinde olduğu her gün için 47.7 TL nakdi fiyat dayanağı ödeniyor.
Torba kanundaki düzenleme ile bu sayı günlük 50 TL’ye çıkartılacak. Nisan ve mayıs ayları için günlük 50 TL üzerinden yapılacak ödemelerden damga vergisi de kesilmeyecek. Bu türlü olunca nisan ve mayıs aylarında bir ay boyunca nakdi fiyat dayanağında olan emekçinin eline toplam 1.500 TL geçecek.
Teşvik artacak
Nakdi fiyat dayanağı fiyatının 50 TL’ye çıkartılması ile birlikte nakdi fiyat takviyesine endeksli iki sigorta prim teşvikinin fiyatı da günlük 50 TL olacak.
1 Ocak 2019 ila 17 Nisan 2020 tarihleri ortasında işten çıkartılan ve Aralık 2020 prestijiyle ayrıldığı işyerinde işe alınan bireyler için uygulanan teşvik ile 1 Ocak 2019 ila 17 Nisan 2020 ortasındaki en düşük istihdam sayısına ek istihdam edilen şahıslar için uygulanan teşviklerin fiyatları da Nisan ayı ile birlikte günlük 50 TL olacak. Bu kapsamda patronlara verilen teşvikin meblağı da aylık 1.500 TL’ye ulaşacak.
4 – Yeme – içme bölümü için istisna geliyor
Koronavirüs salgını müddetince uygulanan fesih yasağı nakdi fiyat dayanağı uygulamasında emekçiye nakdi fiyat dayanağı ödenebilmesi için 17 Nisan 2020 ve öncesinde çalışıyor olması gerekiyor.
Bu tarihten sonra işe alınan bireyler fiyatsız müsaadeye gönderilseler bile nakdi fiyat dayanağı alamıyorlar. Torba kanundaki düzenleme ile yeme – içme bölümünde fiyatsız müsaadeye çıkartılan emekçiler için işe giriş tarihine bakılmadan nakdi fiyat dayanağı ödenecek.
Hasebiyle 17 Nisan 2020 tarihinden sonra bir lokantada işe başlayan garson da fiyatsız müsaadeye gönderildiğinde Nisan ve Mayıs ayları için günlük 50 TL nakdi fiyat dayanağı alabilecek.
