Fesih yasağı müddetince işten çıkarma nasıl olur? Yeni Asır’dan Faruk Erdem’in ilgili yazısı şöyle; Pandemiyle birlikte hayatımıza giren fesih yasağı geçtiğimiz yıl birinci kere uygulanmıştı.
Akabinde değişik devirlerde mühleti uzatılarak devam etti. Şu anda da 17 Mayıs’a kadar fesih yasağı yani işten çıkarma yapılamıyor. Lakin bunun kimi istisnaları da bulunuyor. Fesih yasağı İş Kanunu’ndaki süreksiz 10. Husus ile uygulanmaya başlanmıştı.
YETERLİ NİYET KURALLARI
Buna nazaran, hangi kanuna tabi olursa olsun bütün iş kontratlarının patron tarafından ahlak ve uygun niyet kurallarına uymayan haller dışında feshi yasaklanmış oldu.
Burada da söz edildiği üzere düzenleme tek istisna olarak işten çıkarmak için tekrar İş Kanunu 25. Madde’de tanım edilen ahlak ve uygun niyet kurallarına uymamak hallerini kullanabiliyor. Bu halde bildirilen ve işten çıkarılan emekçi hem fesih yasağına takılmamış oluyor hem de tazminat ve işsizlik maaşı alamıyor.
HİLE YAPAN CEZA ALIR
Lakin burada patronların dikkat etmesi gereken konular da bulunuyor. Yalnızca fesih yasağını delmek için emekçiyi ahlak ve güzel niyet kurallarına uymamaktan çıkarırlarsa personelin arabulucuya gitmesiyle yapılacak kontrolde bunu ispatlamak zorunda kalacaklardır.
Şayet ispatlayamazlarsa hem süreçler iptal edilecek hem de idari para cezaları gündeme gelecektir. Buradaki mağduriyetleri gidermek için her bir harekete başka kod uygulanması da yönetmelikle düzenlenmiş durumda. Fesih yasağının tek istisnası 25. Husus değil.
Bunun dışında da işten yasağı takılmadan ayrılma sebepleri bulunuyor. Bunlardan birisi de 7252 sayılı yasa ile getirildi ve işyeri ile ilgili. İş yerinin rastgele bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi de fesih yasağının kapsamı dışında bulunuyor. Münasebetiyle bir işyeri kapanmışsa ya da anlaşılan iş sona ermişse yani muhakkak vadeli işin anlaşılan vakti dolmuşsa burada fesih yapılabiliyor.
Burada bir şirketin rastgele bir işletmesinin kapanması da orada çalışanlar açısından fesih yasağının kapsamının dışında sayılıyor. Lakin şayet bu şubedeki çalışanlar için diğer şubelerde konum varsa oralarda kıymetlendirme zaruriliği da var. Bu durumda fesih geçersiz sayılabiliyor.
İSTİFA HAKKI BULUNUYOR
Fesih yasağı sırasında patronlara emekçiyi tek taraflı müsaadeye gönderme hakkı da tanındı. Bu durumda emekçi daha evvel olduğu üzere haklı fesih hakkını kullanamıyor.
Lakin bu sefer çalışana fiyatsız izinde olduğu devir için yeni değişiklikle 1.500 TL nakdi fiyat takviyesi veriliyor. Fakat çalışanın istifa hakkı da gizli tutuluyor. Hasebiyle istifa eden bir personel fesih yasağı kapsamında olmuyor. Yeniden fiyatsız müsaade münasebetiyle bir ayrımcılık yapılmışsa bu da haklı fesih ve ayrımcılık tazminatının konusu olabiliyor.
İSTİSNADAN YARARLANAMAZ
Kira gelir beyanı vermeyi unuttuk. Bunun için bir ceza ödememiz kelam konusu olabilir mi? (S. ŞAHİN) 2020 yılında kira geliri elde edenler bu yılın Mart ayının sonuna kadar bu gelirlerini beyan etmek zorundaydılar. Bu beyannameler internetten kolaylıkla yapılmaktaydı.
Fakat sizin üzere bu beyannameyi vermeyenler ya da eksik bildirenler için birtakım cezai süreçler uygulanıyor. Öncelikle beyanname vermeyenler yahut eksik verenler istisna fiyatından yararlanamıyor. Yani bu yıl için belirlenen 6.600 TL’lik indirim onlara uygulanmıyor. Ayrıyeten kira geliri üzerinden belirli oranda vergi cezası da tahakkuk ettiriliyor. Bu yüzden beyanname vermeyi ihmal etmemek gerekiyor.
MEMURİYETE NAZARAN HESAP
2002 Eylül ayında özel bölümde işe başladım. 6 sene çalıştım daha sonra 2009 Mart ayında memur oldum. Kaç yaşında emekli olabilirim? (A. AKŞİT)
Farklı kurumlarda çalıştıktan sonra memur olanlar için emeklilik hesaplaması memuriyete başladıkları tarih itibariyle yapılıyor. Daha evvelki primleri ise keseneklerine ekleniyor. Siz de memuriyete başladığınız tarihe nazaran 49 yaşında ve 20 yıl çalışarak emekli olabilirsiniz.
EMEKLİYE TAZMİNAT HAKKI
Şu anda özel bölümde çalışıyorum. Emeklilik için ayrılmak istiyorum. Ancak emekliliğime daha üç yıl var. Yaşı bekleyeceğim. Tazminat alabilir miyim? (M. İŞLER)
İstifa ederek kıdem tazminatı almanın yollarından birisi de emeklilik. Yani emeklilik mühleti dolan ve bunun için ayrılacak olanlar son işyerinde en az 1 yıldır da çalışıyorlarsa tazminatlarını alabilirler.
Fakat bunun için emekli olma hakkınızın dolduğuna dair yazı ile işyerinize müracaat etmeniz lazım. Lakin sizin daha emekliliğinize 3 yıl var. Yaş koşulu dolmadan emeklilik kararı alamazsınız. Münasebetiyle da tazminat alıp ayrılamazsınız.
