Erkan ÇAKAN
Girdi fiyatlarının son devirde katlanarak artması metal üretim maliyetlerini yükseltti. Fiyat artışının yanısıra metal bölümü hammaddelerinin temininde de problemler yaşanıyor. Kesim temsilcileri, milletlerarası piyasalarda maratona dönüşen fiyat artışlarından ve tadarik sıkıntılarından etkilenmemek için, yurtiçi üretim artırılması gereğine işaret ediyor. Kesimin bir öteki tahlil önerisi ise hurdanın ihraç edilmeyip iç piyasaya verilmesi.
Ekonomilerdeki canlanma ve sanayi üretimindeki artışın metal eserlere talebi artırması, girdi fiyatlarını üst çekti. Bu süreçte Çin’in sözkonusu eserlerde ihracatı teşvik edici uygulamaları kaldırması da fiyatların yükselmesinde tesirli oldu. Cevher fiyatı 80 dolardan 230 dolara, hurda fiyatı 238 dolardan 500 dolara yükseldi. Bakır ton fiyatı ise 4 bin 700 dolardan 10 bin 628 dolara çıktı. DÜNYA’nın görüşlerini aldığı bölüm temsilcileri, fiyat artışlarından tüm piyasanın önemli biçimde etkilendiğini belirtti.
“Fiyat artışlarını Çin tetikledi”
Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD) Genel Sekreteri Veysel Yayan: “Çin’in müdahalesi hurda ve cevher fiyatlarının son günlerde süratle yükselmesine neden oldu. Bu süreçte talepteki artış da sürat kesmedi. Kâfi girdi sağlanmaması ve kimi üretici firmaların stoğa yönelmesi, talebin de artması ile birlikte fiyatların yükselmesine neden oldu. Cevher fiyatı 2020 yılının nisan ayında 80 dolarda bulunuyordu, bu fiyat 226 dolara çıktı. Hurda fiyatı da tıpkı periyotta 238 dolardan 500 dolara yükseldi. Bu artış tüm metal eserlerinde fiyatların yükselmesine neden oluyor. Fiyatlardaki dengesizlik tüm piyasayı olumsuz etkiliyor. Tüketiciler daha değerli eser almak zorunda kalıyor. Bu durumun Ağustos sonundan itibaren, kademeli bir formda istikrara kavuşabileceğini öngörüyoruz.”
“İç piyasanın gereksinimini karşılamak için mesai yapılıyor”
Çelik İhracatçılar Birliği (ÇİB) Lider Yardımcı Uğur Dalbeler: “Dünyada aşılamayla birlikte pandeminin tesiri azalmaya başladı. Ülkeler ekonomilerini teşviklerle destekleyerek çarkların süratli dönmesini sağlıyor. Bu durum da üretimi artırdı ve metal eserlerine talebi yükseltti. Evvel eser fiyatları arttı ve bununla birlikte hurda ve cevher fiyatları da yükseldi. Ayrıyeten Çin’in ihracatında teşvikleri kaldırması bu artışta tesirli oldu. Bu fiyat artışlarının tüm dallara yansıması oluyor. Türk çelik üreticileri, iç piyasadaki talebi karşılamak için ağır mesai harcıyor. Yassı çelik eserlerinde birinci çeyrekte ihracat yüzde 35 düştü, ithalat ise yüzde 30 arttı. Bu da gösteriyor ki, üreticilerimiz daha çok iç piyasaya çalışıyor.”
Bakır ve alüminyum talebi daha da artacak
İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Lideri Tahsin Öztiryaki: “Ülkelerin merkez bankalarının ve devletlerin ekonomiyi canlandırma ismine yaptıkları teşebbüsler, hammadde fiyatlarında topyekûn bir artışı beraberinde getirdi. Evvelki yıllara nazaran tüm hammadde fiyatları arttı. Endüstriyel metallerde fiyat artışı emtialar ortasında önde geliyor. Bilhassa bakır tüm sanayi kollarında kullanılmasıyla fiyatı rekor seviyede yükseldi. Bu fiyat artışları girdi maliyetlerini yükseltiyor ve tüketiciye kadar eserlerin fiyatları da artıyor. Artan hammadde fiyatlarından daha az etkilenmek için hammaddenin Türkiye’de üretilmesi gerekir. Türkiye’de çıkan hurdanın Türkiye’de kalması ve işlenmesi gerekir. Bütün ülkeler hammaddeyi kendi hudutları içinde tutmak için bir efora gösteriyor. Çin çelik eserlerinde iç piyasasını özendirmek için 146 çelik eserine uyguladığı yüzde 13’lük teşvik mahiyetindeki ihracat vergi iadesini kaldırdı. Bu da dünya çelik fiyatlarını artırdı. Bu ortada karbon emisyonlarının azaltılması eforları, elektrikli araçlara geçiş trendi, bakır ve alüminyum üzere metallere olan talebi daha da artıracak. Tüm bu gelişmeler karşısında metal fiyatlarının bir süre daha artışına devam edebilir.”
Demir çelik ihracatına kota getirilsin
İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Lideri Tahir Tellioğlu: “Demir fiyatları son 1 yılda yüzde 100 arttı ve ton fiyatı 3 bin 250 TL’den 7 bin liranın üzerine çıktı. Kesimi korumak için bir ekip tedbirler alınması gerekir. Türkiye’deki demir çelik üreticilerinin üretim kapasitesi yurtiçi tüketimin iki katı kadar. Çin’in üretimi kısıp ithalatçı olmasıyla bu ülkeye ihracat daha da artabilir. O yüzden devlet demir çelik ihracatına yüzde 50 oranında kota getirebilir. Bunu yapamıyorsak KDV oranları yüzde 18’den sıfıra düşürebilir. Ayrıyeten demir-çelik ithalatında alınan vergiler düşürülebilir. Bu tedbirler alınmadığı takdirde kentsel dönüşüm kapsamında her yıl yapılması planlanan 300 bin konutun yapılması mümkün olamayacaktır.”
