Mehmet Hanifi GÜLEL / MARDİN
Rusya-Ukrayna savaşının Türkiye’nin değerli bir ticaret noktası olmasında öne çıkaracağını kaydeden Taban Besin CEO’su Hasan Hacıhaliloğlu, Türkiye’nin yürüttüğü istikrar siyasetinden ötürü bilhassa Rus tahılının milletlerarası pazarlara ulaşılmasında transit ticaret ağında kritik ehemmiyete sahip olacağını söyledi. Rusya yalnızca tahılda değil birçok emtiada dünyada birinci üçte yer aldığını ve bu durumun Rusya’nın elini güçlendirdiğine dikkat çeken Hacıhaliloğlu, “Ruslar son periyotta Türkiye’de çok önemli manada şirketler açıyor ve yeni periyotta transit ticaret noktası olacak üzere duruyor. Bugün itibariyle Avrupa fiyatlarına nazaran Rus buğdayı yaklaşık 40 dolar aşağılarda. Öteki kalemleri de alt alta yazdığımızda Türkiye’nin bu ticaretten yararlı çıkacağını düşünüyorum. Rus buğdayının batılı ülkeler finanse edemedikleri için birçok küresel oyuncu çekilecek ve bu işi yapamayacak duruma gelecekler. Firmalar yaptırım listesine girmemek için Türkiye üzerinden transit ticareti yapacaklar. Lakin bölgede farklı sıkıntılar var. Örneğin bölgede taşıma yapan gemilerin sigortaları riskli görüldüğü için yapılamıyor” dedi.
Kurlarda yaşanan süratli artış ve Rusya-Ukrayna savaşın son periyoda damga vurduğunu tabir eden Hacıhaliloğlu, “İklim değişikliği ile savaşan hububat kesiminin gündemini ve rotasını yeni krizler büsbütün değiştirdi. Dünya buğday deposu iki ülkenin savaşı tüm ülkelerin ekonomik ve politik stratejilerini tekrar şekillendirmelerine sebep oldu” sözlerini kullandı.
Mardin’de yapılan buğday hasadını ziyaret eden Hasan Hacıhaliloğlu, dünyada ve Türkiye’de tahıl bölümünde yaşanılan son gelişmeler hakkında bilgi verdi. Türkiye’de hasat beklentisinin geçen yılın sayıları üstünde olduğunu belirten Hacıhaliloğlu, bu yıl önemli yağış alındığını ve iklimsel koşulların daha verimli bir hasat geçirileceğini belirterek, “Bu yıl geçen yıllara nazaran daha yüksek ölçüde buğday rekoltesi bekliyoruz. TÜİK ile bizim iddialarımız ortasında yüzde 10 ile 15 fark oluyor. TÜİK bu devir için 19,5 milyon ton buğday rekoltesi bekliyor. Fakat biz yaklaşık 17 milyon ton olacağını iddia ediyoruz. USDA raporlarındaki beklenti de bu istikamette. TÜİK’in mısır için rekolte beklentisi daha hakikat geliyor. Mısırda rekoltede dünya ortalamasının üzerindeyiz” diye konuştu.
2 milyon ton tahılın ticaretini yapıyor
Tüm dallar için sıkıntı geçen 2021 yılında 2 milyon tonun üzerinde bir hacme ulaştıklarını ve yurtiçinde yüzde 20 hisseye sahip olduklarını aktaran Hacıhaliloğlu, yılı 4,5 milyar TL’nin üzerinde bir ciroyla kapattıklarını duyurdu. Rusya ve Ukrayna ile güçlü ticari ilgilerinin bulunduğunu, 5 kıtada yaklaşık 20 ülkeye transit ticaret gerçekleştiren ve Türkiye’de buğday tedarik pazarında önde geldiklerini belirten Hacıhaliloğlu, “Şirket olarak yaptığımız yatırımlarla 2021 yılını bir evvelki yıla nazaran yüzde 50’nin üzerinde bir büyümeyle kapattı. Çatı şirketi Vivalon bünyesinde toplam 25 milyon dolar yatırımla 3 kuru yük gemisi alarak kendi filosunu kurduk. Bu yıl transit ticaret manasında çok önemli büyüyeceğimizi öngörüyoruz. Yıl sonu için aslında tonaj bazlı yüzde 20, ciro bazlı yüzde 30 üzere bir büyüme hedefliyorduk. Fakat fiyatların ve kurun bu kadar üstte olması sonucunda, yüzde 100’ün üzerinde bir büyümeyle yılı kapatabiliriz. Global iklim değişikliği, pandemi ve navlun krizi üzere küresel krizlerin oluşturduğu çeşitli riskleri ve fırsatları tahlil ederek yeni yatırım atakları gerçekleştiriyoruz. Samsun’da silo yatırımı ve Rusya’da un fabrikası kurma planımızla başarımızı küresele taşımayı hedefliyoruz” tabirlerini kullandı.
Global buğday ticaretinde yüzde 1’den fazla hisseye sahip
Dünyada 200 milyon ton buğday ticaretinin yüzde 1’den fazlasını yaptıklarına dikkat çeken Hacıhaliloğlu, “Bu yıl bizim açımızdan çok daha âlâ bir yıl olacak üzere görünüyor. Transit ticaret hacmimiz her yıl katlanarak artıyor. 350 bin tonlarda olan transit ticaret hacmimizi bu yıl 1 milyon tonun üzerinde bekliyoruz. 2021 yılında 150 milyon dolar olan transit ticaret ciromuzun, bu yıl sonunda 500 milyon doların üzerine çıkmasını hedefliyoruz. Bunun yanında bilhassa iç piyasada yem hammaddeleri pazarında yer edinmeyi planlıyoruz. Afrika’da planladığımız depolama alanları için fizibilite çalışmalarımız tamamlanmak üzere. Tekrar bu yıl AB pazarında büyümek ve Asya pazarında daha güçlü yer edinmek maksadıyla küresel oyuncu olacağız” dedi.
“Ukrayna’da hasat olmasa dünyada sorun yaratır”
Ukrayna’da bu yıl hasat gerçekleşmese dünyayı çok daha makus bir senaryo beklediğine değinen Hacıhaliloğlu, Ukrayna’da yıllık yaklaşık 70 milyon ton civarında hububat ve yağlı tohum üretimi yapıldığını, 20 milyon ton buğday ve 10 milyon ton mısır ihraç ettiğini söyledi. Buğday ekim alanlarında şimdiden yüzde 30’luk bir kayıptan kelam edildiğini ve mısır tarafında ise ekim oranının yüzde 50’de kaldığını bildiren Hacıhaliloğlu, Ukrayna’da limanların çalışmaması da en büyük sıkıntılardan biri olduğunu belirtti. Rusya tarafında ise son devrin en büyük rekoltesi olacağı varsayım edildiğini lisana getiren Hacıhaliloğlu, “Rusya’nın satma üzere bir sorunu yok. Bu yıl Rusya’nın 40 milyon ton üzere bir buğday ihraç etmesi bekleniyor. Yalnızca Türkiye, İran ve Mısır’a 25 milyon tonluk ihracat sayısına ulaştı. Rusya’nın bu mevzuda eli güçlü ve bunu koz olarak kullanıyor” biçiminde konuştu.
