Siirt Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Vefik Arıca ile fotoğrafı daha net görebilmek ismine tabloyu birlikte değerlendirdik. Prof. Dr. Arıca “Eski tepeyi bile çoktan geçtik” diyerek, şöyle devam etti:
“Türkiye’de test olumluluk oranı yüzde 14-15’e çıkmış durumda ve bu çok yüksek bir oran. 1 Mart’tan bugüne yeni hadise sayısı 2,5 kat arttı. Yeni hasta sayısı yüzde 92, ağır hasta sayısı yüzde 68, mevt oranı yüzde 102.
Hürriyet’ten Fulya Soybaş’ın yazısı:
Bu şu manaya geliyor. Birinci dalganın 3. pikindeyiz. Birinci dalganın bitebilmesi için olay sayılarının ikili sayılara inmesi, vefat sayısının sıfırlanması gerekiyordu. Bunu yaşamadık. 8 Aralık 2020’de hadise sayısı 32 binlerdeydi. Şu anki sayı Aralık’taki sayıyı çoktan geçti.”
DİKKATLİ OLMAK ZORUNDAYIZ
“Vaka sayılarını ikiye katlayan; Polonya, Moldova, Macaristan, Bulgaristan üzere birkaç ülke var. Bizde onlardaki üzere yüzde yüz katlanmış değil ancak önlem alınmazsa listeye adayız. O nedenle çok dikkatli olmak zorundayız.
Aşılamaya gelince; şu an yüzde 10’u geçti. En yüksek aşılama Çanakkale, Edirne ve Sinop’ta, yüzde 18’lerde. İstanbul’da ise bir buçuk milyon dozu geçti.
Şu an 58 vilayet kırmızı. 1 hafta evvel 39 vilayet kırmızıydı. Bu, vilayet bazında yüzde 49 artış demek. Yatan hasta ve teneffüs aygıtına bağlı hasta sayısında bir artış yok. Lakin bu da artarsa iş içinden çıkılamaz hale dönebilir. Bu sıhhat çalışanları için büyük yük, yorgunluk demek. Cumartesi yasaklarının geri gelmesi güzel oldu.”
RESTORAN KARMAŞASI
“Ramazan’da restoranlar kapalı olacak. Gaye hareketliliğin azaltılması. Fakat şunu da söyleyeyim, toplu taşımada birtakım vilayetlerde, birtakım saatlerde toplumsal uzaklık sıfıra inebiliyor.
O nedenle HES kodu ile giriş, yüzde 50 kapasite şartı ile restoranlarda toplu taşımanın 10’da biri kadar bile risk yok. Ramazan ayı için beni asıl endişelendiren konu mesken içi toplaşmalar.
İftar ve sahur yemekleri. Hadiselerin yüzde 85’i konut içi bulaş kaynaklı. Şahsî olarak kendi yasağımızı koymak zorundayız.”
KESİM TÜKENMİŞLİK SENDROMU YAŞIYOR
Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Genel Lideri Ramazan Bingöl, 1 yılı aşkın müddettir güç süreçlerden geçtiklerini belirterek; “Birçok işletme kapandı, birçoğu kapanma noktasına geldi.
Yine bu kapanmayı kaldıracak gücümüz yok. Bu çok önemli ıstırap olacak. Yalnızca esnaf lokantaları olarak düşünmemek lazım. Bunun dünya mutfağı var, balıkçısı var.
Paket servisin cirosu sanıldığı kadar büyük değil. Kaldı ki Ramazan ayında paket servis yapmak daha güç. ‘Kapanma’ için hadise sayılarında artış münasebet gösteriliyor.
Bunun tek sorumlusu biz miyiz? Otel içlerindeki restoranlar, AVM’ler, sokaklar, parklar, ulaşım… Hepsi dolu… Maalesef bir restoran algısı oluştu.
Bundan muzdaribiz. Ödemelerimizi yapamayacak noktadayız. Bölüm tükenmişlik sendromu yaşıyor. Ayakta kalabilmek için sıfır faiz ile kredi verilmesini talep ediyoruz” diyor.
ENTÜBE HASTA ÜZEREYİZ
Develi Restoranları İdare Heyeti Üyesi Nuri Develi, yeme içme dalının uzun vakittir büyük bir türbülans içerisinde olduğunu belirterek, “Sektörün durumunu entübe bir hastaya benzetiyorum. Olağanlaşma sürecine geçilmesi ile entübeden çıktık, tam ağır bakıma almışlardı ki tekrar entübe edildik.
1 yıldır sıhhatimize kavuşabilmiş değiliz” diyor. Olağanlaşma ile hareketliliğin lakin yüzde 30 bandına kadar çıktığını anlatan Develi “Elbette ki her işin başı sıhhat. Alınan tedbirleri anlıyorum fakat hadise sayılarının artmasındaki tek sorumlu bizler değiliz” diyor.
DAİMA BU SON DİYORUZ
“Her kapanmada, ‘Bu son’ diyoruz lakin olmuyor. Ramazan için hazırlık yaparken bu türlü bir kararın çıkması üzücü ve yıkıcı.
Zeytiniydi, hurmasıydı derken aldığımız stoklar ne olacak? Daha uygun hizmet vermek için bir tadilata girişmiştik, o da yarım kaldı.
Bu daldan 2 milyon çarpanıyla bir arada 8 milyon kişi ekmek yiyor. Kesimin işçilerinin bir defa daha bu türlü bir kapanmaya dayanacak gücü yok maalesef.
Verilecek kişi başı bin 500 TL takviye kısa çalışma ödeneğinden daha düşük. Hiç olmazsa, tekrar açılana kadar KÇÖ takviyesi devam etseydi.”
KİRA VE VERGİ TAKVİYESİ ÇOK DEĞERLİ
Parkfora Balık restoranı sahibi Ali İstek Yılmaz, pandemi sürecinden en çok büyük darbeyi yeme-içme bölümünün aldığını, bunun yalnızca Türkiye’de değil dünyada da derinden hissedildiğini belirterek “Yalnız bu noktada bizi dünyadaki örneklerden ayıran kıymetli bir fark var.
Bilhassa Avrupa’daki birçok yer bu süreçte kira, maaş üzere hususlarda desteklendiler. Bizde ise kısa çalışma ödeneği ve kimi esnaf lokantalarına bin liraya varan yardımın dışında yardım olmadı.
Kredi verildi, diyebilirsiniz ancak bu yardıma girmez zira hibe değil. Kısa çalışma ödeneği bizim için çok kıymetli. En azından hazirana kadar uzatılması lazımdı.
Hiç ummadığınız lokantalar, restoranlar zorda, yüzde 50’si iflas bayrağını çekecek” diyerek kesimin içinde bulunduğu durumun bir fotoğrafını çekiyor.
Türkiye’de balık ve balık eserleri ile iftar yapma üzere bir alışkanlık olmadığının da altını çizen Yılmaz “Bizler daha da büyük bir çıkmazın içindeyiz” diyerek, şöyle devam ediyor:
BİRTAKIM RESTORANLAR UNUTULDU
“Paket servis deniyor ama! Siz ne vakit konutunuza paket balık söylediniz? Tek gerçek yok. Her işletmenin durumu farklı!
Kiralarını ödeyemeyenler var. Benim işletmem de devletten kiralık. 2020 Mart-Haziran ortasındaki kapamalarda devlet kira almamıştı lakin Kasım ayından bu yana kira ödüyoruz ki bu da bizi zorluyor.”
