Evrim KÜÇÜK
Platin kümesi metallerin (PGM) arz ve talep görünümü bu yıl yüksek belirsizlik gösteriyor. Belirsizlik ortamı fiyatları aşağı çekerken, nispeten daha ucuz olan platinin paladyumun yerine ikame edilmesi eğilimi güçleniyor.
Savaş, Rusya’nın dünyanın en büyük paladyum tedarikçisi ve kıymetli bir platin, rodyum üreticisi pozisyonu için risk yarattı. Rusya büyük bir PGM tüketicisi olmasa da, krizin tedarik zincirlerindeki mevcut zorlukları daha da şiddetlendirmesi, enfl asyonu körüklemesi ve ekonomik büyümeyi baskı altına alması PGM talep görünümünü bozdu. Öbür taraftan Çin’de COVID kaynaklı kısıtlamalar da pahalı metallerin kullanımı için aşağı taraflı riskler yaratmaya devam ediyor. Tüm bunlar platin ve paladyum fiyatlarını baskılıyor. Lakin platinin, Rusya’nın paladyum üretimine dair soru işaretlerinin kol gezdiği ortamda paladyumdan rol çaldığı ve hem otomotiv hem de başka endüstriyel alanlarda paladyumun yerine kullanılmaya başlandığı görülüyor.
Londra’da geçtiğimiz günlerde düzenlenen Londra Platin Haftası’nda metalin görünümü konusunda beklentiler ve tasalar masaya yatırıldı. Toplantılarda öne çıkan bahis bozulan ekonomik şartların talebe baskı yapmaya başladığı oldu. İştirakçiler gelirler üzerindeki enfl asyonist baskının yılın ikinci yarısında birincil tasa kaynağı olacağını lisana getirdi. Tüketicinin kemer sıkmaya başlamasının otomotiv ve mücevher talebine darbe indirebileceği uyarısı yapıldı.
Platinin endüstriyel kullanımı artıyor
Lakin platinin paladyuma nazaran ucuz olması nedeniyle otomotiv ve endüstriyel alanlarda daha çok tercih edilmeye başlandığı belirtiliyor. Johnson Matthey tarafından hazırlanan PGM raporuna nazaran, endüstriyel platin talebinin bu yıl 2021’deki yaklaşık üç milyon onsluk tüm vakitlerin rekorundan geri çekileceği varsayım ediliyor, fakat tarihî standartlara nazaran alışılmadık derecede güçlü kalmasının beklendiği ilave ediliyor. Bilhassa, bu yıl cam elyaf tarafında güçlü talep öngörülüyor. Platin için kimyasal talebin de nitrik asit ve silikonlarda devam eden güçlü kullanım ve Çin’deki büyük entegre petrokimya komplekslerine daha fazla yatırım yapılmasıyla rekor düzeylerde olacağı kestirim ediliyor. Bu komplekslerin inşası tıpkı vakitte petrol arıtma katalizörlerine de talep yaratıyor, lakin bu kısmen birtakım eski ve daha az verimli rafinerilerin kapatılmasıyla dengelenecek.
Paladyum ve rodyum gözden düşüyor
Buna rağmen paladyum ve rodyumun endüstriyel alımının COVID öncesi düzeylerin altında kalacağı varsayım ediliyor. Rekor fiyatlar örneğin diş alaşımlarında paladyumdan uzak durma eğilimini artırırken, cam şirketleri de daha düşük rodyum içerikli alaşımları benimsemeye devam ediyor.
Platinin otomotivde ikame edilmesi eğilimi de güçleniyor. Paladyum ve platin, araba üreticileri için çok değerli. Akaryakıtla çalışan arabalardaki katalitik konvertörlerdeki kritik bileşenler ve platin ayrıyeten elektrikli araçların yakıt hücrelerinde kullanılıyor. Dünya Platin Kurulu Araştırma Lideri Trevor Raymond, “İkame gayreti büyük ölçüde arttı. Bir araba üreticisinin yapabileceği tasarruf ölçüsü çok büyük. Paladyumun fiyatı ve mevcudiyetine ait telaşlar bu eğilimi artırıyor” diyor.
Yılın birinci çeyreğinde platin talebi yüzde 26 düştü ancak birçok kesim paladyum yerine platin kullanmaya başladıkça, talebin artacağı ve yatırımcı için platinin değerli bir alım fırsatı haline gelebileceği belirtiliyor.
Platin ve paladyum fiyatında sert deflasyon
Bu yıl, Ukrayna’daki savaş nedeniyle mart ayında fırlayan fiyatlar sonrasında sert bir defl asyon sürecine girdi. Platin yaklaşık %19 bedel kaybıyla 940-950 dolar bandına, paladyum yüzde 34 bedel yitirerek 2.000-2.020 dolar düzeyine ve rodyum yüzde 22 düşerek 15.600 dolara indi. Fiyatlarda talebe ait telaşların yanında Fed’in faiz artırması ve doların artan cazibesinin değerli metalleri baskılaması da tesirli oluyor.
