Evrim KÜÇÜK
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali global ekonomiyi, jeopolitik görünümü ve emtia piyasalarını şekillendirmeye devam ediyor. Öbür taraftan büyük ekonomilerdeki makro bilgilerin zayıflaması, Fed’in faiz artırmasının ABD Doları’na verdiği takviye, Çin’in COVID stratejisi metal piyasalarında toksik bir tesir yaratıyor. Bakır, alüminyum, çinko fiyatları son haftaların en düşük düzeyinde. Fakat yılın ikinci yarısında Çin’deki toparlanma ve yüksek enflasyonun üretimi olumsuz etkilemesi üzere faktörler nedeniyle endüstriyel metal fiyatlarının tekrar güç kazanacağı kestirimleri yapılıyor.
Bakır, 10 bin doların altında kalmaya devam ediyor
Bakır vadeli süreçleri Comex’de mart ayı başında test edilen 5 dolarlık rekor tepeden yaklaşık yüzde 10 düşerek ton başına 4.3 dolar civarına çekildi. Londra’da fiyatlar son 1 ayda yüzde 10.34 düşerek ton başına 10 bin doların altındaki seyrini sürdürdü. LME’de bakır fiyatında yıllık gerileme yüzde 11.6 oldu.
COVID-19 ile gayretinde sert kısıtlama önlemlerini hayata geçiren Çin’de imalat faaliyetinin ikinci ay daralarak Şubat 2020’den bu yana en düşük düzeyine gerilediğini gösteren datalar, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz oranlarını 50 baz puan yükseltmesinin dolar endeksini güçlendirmesi endüstriyel metal tarafında satışları tetikledi.
Alüminyumda aylık kayıp %16
Bakırın yanı sıra alüminyum fiyatında da sert düşüşler yaşanıyor. En büyük tüketici Çin’deki talebin düşeceği beklentisiyle ocak başından beri görülmeyen bir düzey olan ton başına 3.000 doların altına düştü. Son 1 ayda fiyatlar yüzde 16 gerileyerek 2.847 dolara indi.
Çinko ve nikelde oynaklık yaşanıyor
Talebe ait oluşan telaşlar çinko fiyatlarını son 1 ayda yüzde 9.4 zayıflatarak ton başına 3.795 dolara düşürdü. Avrupa’daki düşük stoklar ve arz kayıplarının bir ortaya gelmesi, Nisan ayı ortalarında çinkoyu 4.500 dolara tırmandırmıştı. Nikel piyasalarında da oynaklık arttı. Mart ayında kaotik fiyat hareketlerinin yaşandığı nikelin tonu 100 bin doları aşmıştı. Talep derdi fiyatları son 1 ayda yüzde 10’dan fazla zayıflatarak 30 bin doların çabucak altına getirdi. Lakin yeniden de geçen yılın birebir devrine oranla yüzde 67.5 üstte olan fiyatlar dünyanın en büyük üreticilerinden Rusya’ya uygulanan yaptırımlardan takviye almaya devam ediyor.
Savaş metalleri ve madencilik ticaretini nasıl değiştiriyor?
■ Alüminyum ihracatı: Rusya ve Ukrayna 3.9 milyon ton üretim, 3 milyon ton ihracat ve 4 milyon ton alümina ithalatı yapıyor. Birtakım ülke ya da şirketler kendileri yaptırım uyguluyor lakin bu dünya geneline yayılmış değil. Rus metali alımını en çok azaltanların başında Avrupa geliyor. Fiyatların ekonomik yavaşlama kaygılarıyla sürat kestiği görülüyor. Avustralya alümina piyasalarını çeşitlendirdikçe bu tarafta da fiyatlar geriliyor.
■ Bakır ihracatı: İki ülkenin toplam 1.6 milyon ton rafine bakır üretimi bulunuyor. Bunun 700 bin tonu ihraç ediliyor. Çin’in alım stratejisinde farklılık yok. Avrupalı tüketiciler ise uzun vadeli alımlardan vazgeçiyor. Rusya’da madencilik projelerinde gecikmeler yaşanabilir. Karadeniz’deki ticari kısıtlamalar, Bulgaristan’da Auribis’e konsantre tedarikini zorlaştırıyor ve bölgedeki tesisleri güç durumda bırakıyor.
■ Nikel ihracatı: Rusya’nın yıllık 185 bin ton nikel üretimi bulunuyor. AB’ye yapılan ihracat 70 bin ton civarında. Çin halihazırda Rusya’dan 60 bin ton rafine nikel alımı yapıyor. 2021’de toplam 1.6 milyon ton tüketimi olan ülkenin Rusya’dan daha fazla alım yapma alanı var. Finlandiya’da Rusya nikeline bağımlılık gösteriyor lakin çok yüksek hacimli alım yapılmıyor. AB’nin Rus nikeline alternatif olarak Brezilya yahut Kolombiya’dan FeNi alımını bir seçenek olarak görebileceği belirtiliyor.
Yılın ikinci yarısında fiyatlarda artış bekleniyor
Metal fiyatları Çin ve güçlü dolar baskısı hissederken, fiyatlar genel olarak Rusya-Ukrayna ihtilafından evvel görülen düzeylerin üzerinde kaldığı için 2022 fiyat iddiaları korunuyor.
Fitch Solution Country Risk & Industry Research tarafından yayınlanan yeni bir rapora nazaran Fitch analistleri, Çin talebinin ikinci yarıda eninde sonunda toparlanmasını ve bunun da metal fiyatlarına daha fazla istikrar getirmesini bekliyor. Ek olarak, Fitch, Çin’deki karantinaların arz tarafında kısıtlamaya yol açacağı uyarısı yapıyor. Kuruluş, “Çin, dünyanın en büyük metal üreticisidir ve bu, önümüzdeki aylarda fiyatları bir istikrara getirecektir” diyor. Analistler, 2022 yılına kadar Çin’de devam eden gevşek maliye ve para siyasetinin, bilhassa inşaat dalından metal talebini desteklemesi gereken ekonomik aktiviteyi ve büyümeyi canlandırmaya yardımcı olmasını bekliyor.
Bu ortada Moody’s Investors Service, enflasyonun üretim maliyetlerini artırmasından ötürü ilerleyen periyotta maden üretiminde gerilemeye neden olmasını bekliyor. Moody’s geçen hafta bölümle ilgili bir yorumda, zayıflayan maden üretimi piyasalarda sıkışıklık yaratacağını ve birçok metalin fiyatlarını daha da yükselteceğini söyledi.
