Barış ERKAYA
Bir şirketin bilançosunu tahlil ederken standart birtakım oranları yahut kalemleri kullanmak kıyaslama yapmak açısından değerli. Ancak kelam konusu olan periyot çabucak bir pandemi sonraki ve dahası da enfl asyonun hem Türkiye’de hem de dünyada yükseldiği bir dönemse bu durumda şirketlerin geleceği açısından farklı kimi kriterlerin daha öne çıkabileceğini düşünmek gerekiyor. Örneğin doların TL karşısında bedel kazandığı bir periyotta ihracat yapan şirketleri, TL ile maliyetlenenleri, enflasyondaki yükselişten en çok kar sağlayanları, TL ile borçlananları vs vs… Bu listeyi onlarcasıyla daha uzatmak mümkün. İlerleyen haftalarda tüm bu kriterlerde öne çıkan şirketleri de birer birer Borsa Tahlil sayfasında tahlil edeceğiz. Ancak hepsinin ötesinde enfl asyonist ortamda parayı elinde tutabilen şirketler hiç kuşku yok ki çok önemli bir fırsat kapısına girmiş durumda.
Bilanço tahlillerinde aslında yüksek nakit tutmak öbür kriterlerle birlikte de kıymetlendirilmek zorunda. Nakdi atıl biçimde tutan bir şirket olup olmadığı yani verimsiz kullanıp kullanmadığı üzere diğer kriterler de kıymetli. Lakin o denli ya da bu türlü şirketlerin elindeki nakit oranı, şu devirde öbür tüm bileşenlerden bağımsız çok önemli bir güç manasına geliyor. Şirketin nakit yaratma gücü, enfl asyonist periyodun yaratabileceği fırsatları her an değerlendirebilecek ve yaşanabilecek sert dalgalanmalardan fırsat çıkarabilecek bir potansiyel manasına da geliyor.
Bu nedenle Borsa İstanbul’da süreç gören şirketleri nakit oranlarına nazaran sıralamaya tabi tuttuk. Şirketlerin bulundukları dalların farklı özsermaye birikimine muhtaçlık duyması (yani kimi bölümler düşük özsermaye ile çalışma gereksinimi gerektirirken kimileri çok daha yüksek özsermaye gerektirebilir) nedeniyle daha sağlıklı bir kıyaslama olabilmesi açısından da ellerindeki nakitleri piyasa kıymetleri ile oranlamayı tercih ettik.
BİRİNCİ DİKKAT ÇEKENLER
Bu açıdan bakıldığında Borsa İstanbul’un piyasa pahasına oranla en yüksek nakit bulunduran şirketi İpek Doğal Güç çıktı. Piyasa pahasının yüzde 97’si kadar nakdi bulunan İpek Doğal Enerji’yi bir öbür güç şirketi Ak Güç yüzde 94’lük oranla izledi. İndeks Bilgisayar piyasa bedelinin yüzde 91’i kadar nakde sahipken, yüzde 87’lik oranlarıyla Tek- Arka Turizm ve Anadolu Efes sıralamada üstte yer alan başka iki şirket oldu.
Borsa İstanbul’da şu ana kadar bilançosunu açıklamış şirketler ortasında elindeki nakdin piyasa kıymetine oranı yüzde 20’nin üzerinde olan 52 şirket bulunuyor.
NAKİT ORANI YÜKSEK LAKİN NAKİT YARATMA GÜCÜ?
Öte yandan bu oranın tek başına kâfi olduğunu düşünmek de pek mantıklı değil. Şirket nakit yaratma ya da nakdi tutma gücünü sürdürebiliyor mu? Bu da bakılması gereken bir öbür mevzu üzere görünüyor. Örneğin İpek Doğal Güç her ne kadar en yüksek nakit oranına sahip şirket olarak dorukta yer alsa da elindeki nakit ölçüsünün 2021 yılsonu bilançosunda nazaran yüzde 42 azaldığı gözden kaçmıyor. Buna karşılık mesela Bursa Çimento geçen yıla nazaran yüzde 141’lik, Sanko Pazarlama yüzde 122’lik, Alcatel Lucent yüzde 93’lük, Coca Cola İçecek yüzde 89’luk, Derimod ise yüzde 83’lük nakit artışıyla dikkat çeken şirketler.
NAKİT GÜCÜYLE ÖNE ÇIKAN BÖLÜMLER
Sektörel bazda bakıldığında ise metal ana sanayii dalında faaliyet gösteren 6 şirket, en yüksek nakit oranına sahip şirketler sıralamasında öne çıkıyor. 5 perakende ticaret şirketinin sıralamada olması ise çok şaşırtan değil. Ulaştırma, petrol, içecek, güç, sağlam tüketim nakit gücü yüksek şirketler listesinde öne çıkan başka kesimler. Bu ortada bir dipnot olarak esasen yapısı itibariyle nakitle çalışmak zorunda olan gayrimenkul yatırım iştirakleri, bankalar, sigorta şirketleri, teşebbüs sermayesi yatırım iştirakleri, yatırım iştirakleri, aracı kurumlar üzere finansal kurumlar değerlendirmenin dışında tutuldu. Lakin tüm bu kurumlar da dahil edilerek şu ana kadar bilançosunu açıklayan 428 Borsa İstanbul şirketinin tamamını değerlendirmeye aldığımda borsa şirketlerinin nakit kıymetleri 1 trilyon 693 milyar TL’ye ulaşmış durumda.
