*Mahfi Eğilmez
Merkez Bankası’nın (TCMB) rezervleri ve onun içindeki altınlar son devrin en çok tartışılan ekonomik konusu olmaya devam ediyor. Evvel TCMB sitesinde yer alan rezerv tarifine bir bakalım (Kaynak: TCMB sitesinde ödemeler istikrarı istatistikleri/uluslararası rezervler ve ankara escort bayan döviz likiditesi/metaveri.)
“Resmi Rezerv Varlıkları ve Başka Döviz Varlıkları: Resmi rezerv varlıkları; döviz varlıkları, nakdî altın (tabloda yalnızca altın olarak geçer), SDR’ler, IMF rezerv konumu ve öteki döviz varlıklarından oluşur. Döviz varlıkları, menkul değerler, efektif mevcudu ve çukurambar escort depo hesaplarından oluşmaktadır. Döviz varlıkları, yurt içi ve yurt dışı bankalarla yapılan finansal türev süreçleri kaynaklı varlıkları da içermektedir. Menkul değerler ise, yurtdışı borsalardan satın alınmış sabit getirili devlet ve/veya hazine tahvillerini göstermektedir. IMF Rezerv Durumu, Türkiye’nin demetevler escort IMF nezdinde bulunan ve her an kullanıma hazır olan yabancı para varlıklarıdır. SDR’ler, IMF tarafından üye ülkelerin kota oranlarına nazaran dağıtılan SDR cinsi memleketler arası rezervlerdir. Altın kalemi, tamamı TCMB’ye ilişkin olan, memleketler arası kabul görmüş bir dikmen escort kuruluşun damgasını ve seri numarasını taşıyan bar yahut külçe biçimindeki altın varlıkları içermektedir. Menkul değerler ve altın, piyasa fiyatı üzerinden kıymetlenmektedir. Öteki döviz varlıkları, nakdî otoritenin kullanımına hazır olan, fakat resmi rezerv varlıkları altındaki öbür kalemlerin elvankent escort altında yer almayan varlıklardan oluşmaktadır.”
Rezervlerin 16 Nisan 2021 tarihi prestijiyle durumunu 2018 yılı başındaki durumuyla mukayeseli olarak aşağıdaki tabloda sunuyorum (Kaynak: TCMB Ödemeler İstikrarı İstatistikleri / Milletlerarası Rezervler ve Likidite Durumu Tablosu, TCMB Analitik Bilançosu. Bu emek escort tablodaki sayıların nereden alındığını ve nasıl oluşturulduğunu görmek isteyenler için rehber: https://www.mahfiegilmez.com/2021/03/rezerv-meselesi.html)
Tablo bize TCMB’nin (döviz + altın + başka kalemlerden oluşan) brüt rezervlerinin (resmi rezerv varlıkları) 2018 başından bu yana 25,6 milyar dolar azaldığını eryaman escort (döviz rezervlerinin 40,2 milyar dolar azaldığını, altın rezervlerinin ise 14,6 milyar dolar arttığını) gösteriyor. Buna karşılık bankaların yatırdıkları mecburî karşılıklar üzere TCMB’nin rezervlerinde yer alan lakin kendisine ilişkin olmayan döviz ve altın rezervlerini düşerek bulduğumuz net rezervlerin esat escort eksi 0,8 milyar dolara düştüğünü görüyoruz. Buna nazaran net rezervlerde 2018 başından bu yana 36,6 milyar dolarlık azalma olmuş.
Net rezervlerin içinde swap süreçleriyle alınan 59,6 milyar dolarlık döviz ve altın da var. Bunlar da TCMB’nin etimesgut escort malı değil, bir öteki deyişle emanet varlıklar olduğu için net rezervlerden düşülmesi gerekiyor. Bunları niyet 16 Nisan 2021 prestijiyle swaplar hariç net rezervler eksi 60,4 milyar dolar ve 2018 başından bu yana azalma da 94,9 milyar dolar etlik escort çıkıyor.
Son günlerde altın varlıkları güya bu rezervlere dâhil değilmiş de onların da eklenmesi gerekirmiş üzere kimi açıklamalar yapıldı. Halbuki TCMB sitesinden alınan tariften ve buna nazaran oluşturulan tablodan açıkça görüleceği üzere altınlar da tablonun içinde ve onlar da dâhil olarak hesaplanan swaplar hariç net rezervler 16 Nisan 2021 tarihi prestijiyle eksi 60,4 milyar dolardır. Bu tabloda gösterilenin dışında kalmış resmi döviz ya da altın varlığı yoktur.
Aşağıdaki tabloda TCMB’nin rezervleri içinde yer alan altın varlıklarının dökümü gösteriliyor (Kaynak: TCMB 2020 Bağımsız Kontrol Raporu sayfa 21.)
Bu tabloda yer alan milletlerarası standartta olan 716, 3 ton altının bedeli olan 39,9 milyar dolar da üstte sunduğumuz rezerv tablosundaki rezervlere dâhildir (altın varlıkları.) Bu tablodaki kimi başlıklara dikkat çekelim: Rezervlerde görülen 716,3 tonluk memleketler arası standartta olan altının 458,2 tonluk kısmı TCMB’nin malıdır, kalan 258,1 tonluk kısmı zarurî karşılıklar, teminatlar, bankalar hür mevduatı ve Hazine malı altındır ve TCMB’ye ilişkin değildir. Bu altınların tamamı rezervler tablosunda brüt rezervler içinde yer almaktadır. Münasebetiyle rezervler güya sırf döviz rezervlerini kapsıyormuş da bunlara ek olarak altın rezervleri varmış üzere yapılan açıklamalar gerçeği yansıtmamaktadır.
Özetle söylemek gerekirse TCMB’nin kendi malı olan döviz ve altın rezervleri 16 Nisan 2021 tarihi prestijiyle swaplar hariç tutulduğunda eksi 60,4 milyar dolardır.
Bu yazı Mahfi Eğilmez’in şahsî blogundan alınmıştır
