Barış ERKAYA
Çok değil. Bundan 15 gün öncesine kadar kripto para tarihinin en başarılı projelerinden biri kabul ediliyordu Terra Luna. Dünyanın ‘en yetenekli’ geliştiricilerinin yarattığı sistem, geliştirdikleri stabil coin UST, bu ekosistemi besleyen alt coin Luna, en başarılı modellere örnek gösteriliyordu. Luna 42 milyar dolar piyasa kıymetine sahipti. Sonra bir anda bir şeyler oldu. Fiyatı 1 dolara sabit olması gereken UST, dolar karşısında dalgalanmaya, UST’yi 1 dolarda tutmak için gerekli teminatı sağlayan Luna’lar için astronomik halde zincir üretimi gerçekleşmeye başladı. Piyasada kriz öncesi toplam 343 milyon adet olan Luna arzı bir anda 6.5 trilyona çıktı. Piyasa kıymetinin yüzde 99’unu kaybetti. Yani kusursuz işleyen bir düzenek işler bilakis dönünce de eksiksiz işlemeye başladı. Aslında sistemin kusursuz çalışması Luna’nın bir anda vefatı manasına geldi. Güya daima UST 1 dolarda kalabilecekmiş yahut sistemde bir açık oluşmayacakmış niyetiyle kurgulanmıştı…
Terra Luna için çıkış umudu
Artık servetlerinin yüzde 99’undan fazlasını kaybeden herkes Terra Luna efsanesinin ardındaki isim olan Koreli Do Kwon’un bir çıkış yolu bulacağı umuduyla bekliyor. Lakin Kwon, bir tarafta davalar öbür tarafta ise topluluk içerisindeki tenkitler ortasında yeniden kendi bildiğini okumakla meşgul görünüyor. Hatta Reddit kullanıcıları Kwon’un, piyasadaki çok sayıda Luna’yı yakmak yerine sert çatal ile bir yol bulmasına münasebet gösterdiği bir tezi de çürüttüğünü öne sürüyor. Bu tez de Terra Luna’nın pahasını korumakla yükümlü olan Luna Foundation Guard’ın çöküş öncesi elinde olan 88 binden fazla Bitcoin’i kriz sırasında harcadığı tezi. Reddit kullanıcıları bu Bitcoin’lerin ziyadesiyle Binance’taki bir soğuk cüzdanda durduğunu argüman eden ekran manzaraları paylaştı.
NEYİ YAPMAK ÖLÜMCÜL KUSURDUR?
Luna’nın nasıl kurtarılacağı yahut Terra Luna krizinin kripto para piyasasına vurduğu darbeler bir yanda dursun aslında bu çöküş hikayesi kripto para piyasasında yatırım yapanlara çok değerli da bir ders vermiş oldu. Aslında alınacak bu dersler nerede yatırım yaparsanız yapın daima köşede bir yerde duran derslerdi fakat neye mal olabileceği açısından Luna bir turnusol kağıdı vazifesi gördü diyebiliriz. O halde tekrar bir hatırlayalım. Birikiminizin çok küçük bir kısmını kripto para üzere riskli varlıklara yatırın. Şayet beklediğiniz 10X gelirse, 100 dolarınız 1000 dolar olur. Lakin kaybedeceğiniz yalnızca 100 dolardır. Bu piyasayla birlikte ortaya çıkıp kendini uzman olarak tanıtan herkese güvenerek risk almayın. Terra Luna’daki sistemik sorunu bilen tek bir fenomen bile çıkmadı.
Kripto paralara yatırım yaparken projenin ardındaki isimleri güzel inceleyin. Sınırsız azamî arzı olan her coin bir gün Terra Luna’nın yaşattıklarını yaşatma potansiyeli taşır. İsterse dünyanın en pahalı projesi olsun… Kripto para üzere varlıklarda şayet al-satla para kazanmaya çalışıyorsanız kesinlikle stop-loss kullanın. Doruktan aldığınızın farkında olmadığınız bir coin’de en fazla yüzde 10 kaybedersiniz. Stabil coin’lerin çalışma ideolojisini ve buna bağlı ekosistemleri inceleyin. Luna örneği gösterdi ki fiyat üst giderken kusursuz çalışan sistemler aşağı yanlışsız da eksiksiz çalışabilir. Bu da yükselişinden çok daha süratli bir çöküş demektir. Tek sahibi olan projelerin mukadderatı her vakit o tek kişinin kararlarına bağlıdır. Diğer Do Kwon’lara bu fırsatı vermeyin.
