Lübnanlılar 4 yıl ortadan sonra başta iktisat olmak üzere ömürlerini direkt etkileyen 20 saatlik elektrik kesintileri üzere krizlerin gölgesinde 15 Mayıs pazar günü sandık başına gitmeyi planlıyor.
Yaklaşık 6 milyon 500 bin nüfusu bulunan, etnik ve dini olarak birçok farklı kimliğe konut sahipliği yapan Lübnan’da bu sene 3 milyon 917 bin seçmen bulunuyor.
Lübnan halkı, son seçimlerin yapıldığı Mayıs 2018’den bu yana birçok kriz yaşanan kriz ve olaylar nedeniyle Lübnanlıların siyasi partilere inancı önemli oranda sarsılmış durumda.
Tüm yaşananlara karşın siyasi partiler, sandıktan çıkacak sonuçların kronik problemlere tahlil getireceğini vaat ediyor.
Üç başbakan misyon yaptı
Lübnan’da son seçimler Mayıs 2018’de 9 yıl ortadan sonra birinci sefer yapılmıştı. Son seçimlerde, İran-Suriye’deki Esed rejimi müttefikleri Hizbullah, Şii Emel Hareketi ve Hristiyan Özgür Yurtseverler Hareketi Partisi, 8 Mart Koalisyonu olarak sandıktan milletvekillerinin çoğunluğunu kazanarak zafer ilan etmişti.
İran aksisi ve Körfez müttefiki olarak tanımlanan 14 Mart Koalisyonunda başı çeken Müstakbel Hareketi başkanı ve Sünni siyasetçi Saad Hariri, rakiplerine karşı yaşadığı hezimete karşın anayasa gereği başbakanın Sünnilerden seçilmesinden ötürü hükümeti kuran taraf oldu.
Hariri misyona geldikten sonra Ekim 2019’da toplumsal şovlar patlak verdi. Hariri, şovlar nedeniyle 29 Ekim 2019’da vazifesinden istifa etti.
Hariri’nin yerine Ocak 2020’de Hizbullah ve onun müttefiklerine yakınlığı ile bilinen Hassan Diyab seçildi.
Lübnan’ın başşehri Beyrut’ta 4 Ağustos 2020’de meydana gelen ölümcül liman patlamasından sonra Diyab da misyonundan istifa etmek zorunda kaldı.
Diyab’ın vazifesi bırakmasından sonra 1 yıllık müzakerelerin akabinde Ekim 2021’de mevcut Başbakan Necib Mikati idareye geldi.
Lübnan’da 4 yıl evvel yapılan Mayıs 2018’deki seçimlerden sonra seçim sonuçları ve kurulan hükümetten umduğunu bulamayan halk, artan vergiler, ağırlaşan hayat şartları ve çözülemeyen kronik problemler ile değişmeyen siyasi sisteme reaksiyon için Ekim 2019’da sokağa döküldü.
Kısa mühlet içerisinde ülkedeki tüm mezheplerin de takviyesini alan şovlar, Lübnan’ın hem siyasi hem de ekonomik olarak öteki bir sürece girmesine yol açtı.
Lübnan Merkez Bankası, 2020’in başından itibaren, ülkedeki Döviz rezervlerinin erimesinin önüne geçmek ve sermayenin yurt dışına çıkışını engellemek için tüm döviz mevduat hesaplarını dondurdu. Akabinde koronavirüs nedeniyle tüm ülkelerdeki üzere tam kapanma, ülkenin kıymetli gelirleri ortasında yer alan turizmi berbat etkiledi.
Koronavirüs ile uğraş ederken Beyrut Limanı’nda bir depodaki aminyum nitrattan kaynaklı patlamada 200’den fazla kişi öldü, Beyrut’ta büyük bir yıkım meydana geldi.
Siyasi istikrarsızlık, koronavirüsün tesirleri, liman patlaması üzere değerli gelişmeler mevcut ekonomik krizin daha da büyümesine sebep oldu.
Lübnan lirasının dolar karşısındaki pahası 1500 düzeyinde iken, 2021’in başından itibaren lokal para evreli bir halde daha fazla bedel kaybetmeye başladı.
Lübnan Merkez Bankası, Ağustos 2021 itibariyle, eriyen rezerveler ve dövizdeki likidite sorunu nedeniyle akaryakıta verilen sübvanseyi kaldırdı.
Lübnan halkı, akaryakıt istasyonları önünde büyük kuyruklar oluştururken, ülkedeki yakıt ile elektrik üreten tesisler ise durma evresine geldi. Ülkede hala devam eden 20 saati bulan günlük elektrik kesintileri yaşanmaya başladı.
Taban fiyat 30 doların altına indi
Ekonomik kriz nedeniyle arka arda gelen krizler ve hayat kaidelerinin berbatlaşması, Lübnan halkının farklı ülkelere göç etmesine neden oldu.
Krizden evvel yaklaşık 440 dolar civarında olan taban fiyat, Lübnan lirasındaki bedel kaybı nedeniyle 30 doların altına kadar düştü.
Birleşmiş Milletler (BM) 1 Temmuz 2021’de yayımladığı kıymetlendirme raporunda, ülkedeki ömür kaidelerinin 1975-1990 yıllarındaki iç savaş devrinden bile daha makûs olduğunu vurguladı.
Lübnan hükûmeti, Aralık 2021’de yolsuzluk, mali kaynakların makûs kullanılması ve likidite sorunu nedeniyle finansal sistemdeki kaybın 66 milyar dolar olduğunu bildirdi.
BM Batı Asya Ekonomik ve Toplumsal Komitesi, 7 Nisan’da 2022’de, Lübnan halkının yüzde 74’ünün yoksulluk hududunda yaşadığını, işsizlik oranın da yüzde 44’e yükseldiğini belirtti.
718 aday 128 sandalye için yarışacak
İçişleri Bakanı Besam Mevlevi, 4 Nisan’da yaptığı açıklamada, 128 sandalyeli Mecliste yer alabilmek için 15 seçim bölgesinde 103 listede kayıtlı toplam 718 adayın yarışacağını belirtmişti.
Ülkede 2018’de 3 milyon 746 bin olan seçmen sayısı, bu sene 3 milyon 967 bine ulaştı.
Pazar günü yapılacak genel seçimlerden evvel 6 ve 8 Mayıs’ta yurt dışında oy kullanım süreçleri tamamlandı. Seçime iştirak oranı yüzde 60 düzeyinde oldu. 58 ülkede kayıtlı 225 bin Lübnanlı seçmenden yaklaşık 135 bini oy kullandı.
Yurt dışındaki seçmen sayısı toplam seçmen sayısının yüzde 5,5’ine tekabül ediyor.
Lübnan’da 1989’da yapılan Taif Mutabakatı’na nazaran Meclisteki milletvekili dağılımı, “28 Sünni, 28 Şii, 8 Dürzi, 34 Maruni Hristiyan, 14 Ortodoks, 8 Katolik, 5 Ermeni, 2 Alevi, 1 milletvekili de Hristiyanlar içerisindeki azınlıklar” halinde gerçekleşiyor.
İki cehpe yarışıyor
Seçim yarışının yaşanacağı asıl siyasi partiler 8 Mart Koalisyonu ve 14 Mart Koalisyonu olmak üzere iki cepheden oluşuyor.
ABD ve Körfez aksiliği ile bilinip İran ile sıkı ilgileri bulunan Hizbullah, Şii Emel Hareketi, Özgür Yurtseverler Hareketi Partisi, Suriye Sosyalist Milliyetçi Partisi, Hristiyan Marada Hareketi, Ermeni Taşnak Partisi 8 Mart Koalisyonu çatışında yer alıyor.
14 Mart Koalisyonunda ise Hristiyan Lübnan Güçleri Partisi, eski Müstakbel Hareketi mensupları, Dürzi İlerici Sosyalist Partisi ve Hristiyan Ketaib Partisi bulunuyor.
