Elif KARACA
Memleketler arası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s Türkiye’de tasarruf etmenin mantıklı bir seçenek olmadığını belirtti. DÜNYA’nın sorularını yanıtlayan Moody’s Analytics Ekonomisti Lina Barokas Türkiye’de tüketici fiyatlarının daima olarak arttığına ve bu durumun vatandaşları tüketimlerini öne çekmeye teşvik ettiğine; gerçek faiz oranı negatif olduğundan, tasarruf etmenin mantıklı bir seçenek olmaktan çıktığına dikkat çekti. TCMB’nin artan fiyatlara reaksiyonsuz kaldığını ve %14’lük siyaset faizinin mevcut enflasyon düzeyinin çok altında olduğunu belirten Barokas, enflasyon denetim altına alınamazsa satın alma gücünde bozulmanın devam edeceğinin de altını çizdi. Gerçek faiz oranının mümkün şoklara karşı tampon sağlamadığını tabir eden Barokas, global çapta da fiyat baskılarının bir mühlet daha devam edeceğini söyledi.
Ukrayna’daki savaşın tesirleri ve Rusya’ya uygulanan yaptırımlar göz önüne alındığında global enflasyon görünümü hakkında neler söylersiniz?
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali emtia fiyatlarında değerli bir artışa neden oldu. Güç fiyatlarındaki artışın yanı sıra bir kadro ziraî emtia ve metallerin fiyatları da yükseldi. Yavaş yavaş toparlanmakta olan tedarik zincirleri de yaşanan kasvetler nedeniyle gerilime maruz kaldı. Sonuç olarak global enflasyon arttı ve fiyat baskıları bir müddet daha devam edecek.
Sizce ABD ve AB resesyona neden olmadan enflasyonu denetim edebilecek mi? Gelişmiş ekonomiler için gerçek bir stagflasyon riski var mı?
Mevcut durumda resesyon riskinin yüksek olduğunu görüyoruz. Önde gelen ekonomilerdeki merkez bankaları, fiyatlardaki keskin artışlara siyaset faiz oranlarını artırarak reaksiyon verirken, tıpkı vakitte bir ikilemle de karşı karşıya kaldılar. Enflasyonla uğraşta çok yavaş davranmaları halinde enflasyon yerleşik hale gelebilir ve enflasyon beklentileri bozulabilir. Başka taraftan, şayet çok ani bir sıkılaştırma gerçekleştirirlerse, ekonomileri resesyona sürükleme riskiyle karşı karşıya kalırlar.
ABD ve AB resesyona girerse Türkiye iktisadı bundan nasıl etkilenir?
ABD ve AB’de yaşanacak bir resesyon, bilhassa memleketler arası ticaret ve finansal temasları olan birçok gelişmekte olan ülke için olumsuz sonuçlar doğurabilir. Şu anda yüksek emtia fiyatlarından avantaj sağlayan emtia ihracatçısı ülkeler için de olumsuz olacaktır. Türkiye’nin dış ticareti de olumsuz etkilenecektir.
Türkiye’de enflasyon yüzde 70’e ulaştı. TCMB’nin adımları enflasyonu düşürmeye kâfi mi?
Güç ve emtia fiyatlarının global olarak artması nedeniyle Türkiye’deki yüksek enflasyon şaşırtan değil. Lakin Türkiye’deki enflasyonun yükseliş eğilimi işgalden çok evvel başladı. TCMB artan fiyatlara karşı reaksiyonsuz kalıyor ve %14’lük siyaset faizi mevcut enflasyon düzeyinin çok altında. Türkiye’de enflasyon denetim altına alınamazsa satın alma gücü bozulmaya devam edecek. Gerçek faiz oranı, mümkün şoklara karşı tampon sağlamıyor.
Türkiye’de enflasyona ait üst istikametli riskler hangileri?
Tüketici fiyatları daima olarak artıyor ve bu durum vatandaşları tüketimlerini öne çekmeye teşvik ediyor. Gerçek faiz oranı negatif olduğundan, tasarruf etmek mantıklı bir seçenek değil. Bu, vatandaşların daha fazla tükettiği ve fiyatlar üzerinde daha fazla üst taraflı baskının oluştuğu bir kısır döngüye neden oluyor. Ulusal tasarrufların olmaması ise, ülkenin döviz girişi yaratabilecek alanlarda yatırım yapma kabiliyetini kısıtlıyor.
Türkiye’nin bu yıl çok turist çekerek döviz rezervlerini güçlendirebileceğini düşünüyor musunuz?
Türkiye, Avrupalılar için en cazip turizm destinasyonlarından biri olmaya devam ediyor. Lakin, hem Avrupalıların satın alma gücünün azalması hem de Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesi nedeniyle gelirler daha düşük olabilir. Rus turistler Türkiye için turizm gelirlerinin büyük bir kısmını oluşturmaktadır.
