Kira artışlarını yüzde 25’le sınırlayan düzenleme yasanın yürürlüğe girdiği tarih ve sonrasında yapılan kira mukavelelerini kapsayacak, 1 Temmuz 2023’e kadar geçerli olacak. Yasal düzenlemeye nazaran sabit artış oranında fatura dahil, eşyalı mesken ayırımı bulunmuyor.
Kiracı kira periyodu gelince yüzde 25 artış yapacak, lakin beşinci yılını dolduran kiracılar için bu oranın üzerinde artış kelam konusu olabilecek.
Yasa Meclis’ten geçmeden evvel yapılan kira kontratları süren vatandaşlar yüzde 25’lik artış sonuna geri dönemeyecek. Bu hudut, 1 Temmuz’da yenilenen kira kontratları için geçerli olacak. Meskenin satılması durumunda kiracının eski kira kontratı devam edecek.
Sabah’ın haberine nazaran, Gayrimenkul Hukuku Derneği Lideri Ali Güvenç bahse ait merak edilen sorulara karşılık verdi:
SÖZLEŞMESİ HAZİRAN’DA YENİLENEN NE YAPACAK, % 25’E DÖNEBİLİYOR MU?
1 Temmuz’dan evvel yenilenen kira kontratları için yüzde 25 güncellemesi kelam konusu değil. Haziranda mukavelesi yenilenenler bu düzenlemeden yararlanamıyor. Onlar açıklanan en son TÜFE 12 ay ortalaması olan yüzde 39.33 oranında artırım yapmak durumunda. Geriye dönük bir uygulama kelam konusu olmuyor.
EVİN SATILMASI DURUMUNDA SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?
Ev satılsa da kiracının eski kontratı geçerliliğini korur. Yeni konut sahibi isterse kiracıya 6 ay mühlet verir isterse kira mukavelesinin bitim tarihinden 1 ay içinde dava açabilir. Meskeni yeni alanın dava açabilmesi için burada oturacağını, gereksinimi olduğunu ispatlaması gerekiyor.
EŞYALI, FATURA İÇİNDE TUTULAN KONUTLAR İÇİN YÜZDE 25 SONU GEÇERLİ Mİ?
Yasal düzenlemede eşyalı eşyasız ayırımı bulunmuyor. Mevcut tabloda doğalgaz, elektrik, su üzere kalemler arttığı için yüzde 25 uygulanamaz görünüyor. Burada da mesken sahipleri ile uzlaşma, muahede yoluna gidilebilir.
DÜZENLEMEDEN GEÇMİŞE YÖNELİK KİRA KONTRATLARI ETKİLENECEK Mİ?
Kira artış hududunun uygulanması için 1 Temmuz 2022’de başlayan 30 Haziran 2023’te biten kontrat olması gerekiyor. Düzenleme şu anda oturan ve oturmaya devam eden, birinci ve beşinci yıl ortasında uzama devri gelen kiracıları koruyan bir düzenleme oldu. Mesken sahibi bu oranın altında artırım yapabilecek lakin fazlasını talep edemeyecek.
KİRA GELİRİYLE GEÇİNEN MESKEN SAHİPLERİ DAVA AÇABİLİR Mİ?
Geçimini kira geliriyle sağlayan mesken sahibi tahliye davası açabilir. Beşinci yılını dolduran kiracılar için mal sahiplerinin kira tespit davası açarak kirayı artırma hakkı bulunuyor. Burada yüzde 25 limiti bulunmuyor. Mesken sahibi kira tespit davası için ihtarname çektiyse ve kiracı 5. yılı doldurduysa dava açar, mahkemeye masraf.
Buradaki kriterler mahkemenin atadığı eksper tarafından belirlenir. Hâkim hakkaniyet oranında indirim de uygulayarak kirayı tekrar belirler. Kiracı kira periyodu geldiğinde yüzde 25 artış yapar. Beşinci yılı doldurduysa konut sahibi bunun üzerinde artış talep edebilir.
İŞYERLERİ İÇİN DE KİRADA BİR HUDUT KELAM KONUSU MU?
Kiraya artırım yılda 1 kere mukavele yenileme tarihinde ve TÜFE 12 ay ortalamasına nazaran yapılır. Mesela son açıklanan mayıs ayı TÜFE 12 ortalaması yüzde 39.33 oldu. Bu oran haziranda kontratı yenilenecek konut ve işyeri sakinleri için üst hudut. 5 yılı geçen kiracı için ise kira tespit davası açılarak, kiranın yine belirlenmesi talep edilebilir.
YENİ UYGULAMA İLE KİRAYA ARTIRIM NASIL YAPILACAK?
Kiracılar bir yıllık periyotta TÜFE ortalamasını takip etmeyecek, yüzde 25 artırım oranı sabit olacak. Böylelikle 3 bin lira kirası olan 3.750 lira ödeyecek. Bu uygulama yalnızca konutlar için geçerli olacak. Ofis, işyerlerindeki kira artışı için bir hudut bulunmuyor?
HAZİRANDA YENİLENEN TÜFE 12 AY ORTALAMASINI MI DİKKAT ALACAK?
Bu ay kontratları yenilenler bu fırsattan yararlanamıyor. Buna nazaran TÜFE 12 aylık ortalaması olan yüzde 39.33 oranında artırım yapılması gerekiyor. Lakin kiracı ve konut sahibi ortasında uzlaşı durumunda bunun altında bir kira artışı da yapılabilir.
İŞ YERİ KİRALARINA ÜST HUDUT TALEBİ
Reel bölüm, perakendeciler iş yeri kiralarına üst hudut getirilmesini talep etti. Birleşmiş Markalar Derneği Lideri Sinan Öncel, iş yeri kiralarına üst hudut getirilmesi halinde maliyet kalemlerinden birindeki artışın frenleneceğini, bu adımın da TÜFE’nin dizginlenmesine değerli katkı yapacağını bildirdi.
Öncel, “Benzer bir hudut işyerleri için de gelmeli. Mülk sahiplerinin mağdur olmamaları ve kiracı ile karşı karşıya gelmemeleri için kira gelirlerine de vergi kolaylığı sağlanmasını öneriyoruz. Kira, perakende bölümü için en kıymetli maliyet kalemlerinden birini oluşturuyor. Her türlü mal ve hizmetin maliyetindeki artış da er yahut geç fiyatlara yansıyor. İş yeri kiralarına üst hudut getirilirse maliyet kalemlerinden birindeki artış frenlenir” dedi.
