Eski bankacı ve Gelecek Partisi Genel Lider Yardımcısı Kerim Rota, Merkez Bankası’nın rezervlerinden satılan 128 milyar doların “tarihçesini” yazdı.
Ekonomist Haluk Bürümcekçi 21 Mart 2019’da Bloomberg’e Merkez Bankası rezervlerinde anlaşılamayan bir düşüş hesapladığını ve TCMB tarafından buna açıklık getirilmesi gerektiğini söylediğini halırlatan Rota. TCMB’nin bu net soruya yanıt vermek yerine “rezerv biriktirme siyasetine devam ediyoruz” açıklaması yaptığını belirtti.
T24 müellifi Barış Soydan’ın 23 Mart 2019’daki yazısında rezervler konusundaki soru işaretlerinden kelam ettiğini belirten Rota, 1 Nisan tarihli raporunda Haluk Bürümcekçi’nin “Rezerv kaçağı” başlığı altında mevzuyu bu sefer ayrıntılı tahlil ettiğini not düştü
Rota şunları yazdı:
“TCMB kapı gerisinden döviz sattıkça, faizleri yapay olarak baskıladıkça dövize olan talep arttı. Bunun bu türlü olacağını iddia etmek bir banka hazinesinde 3-5 ay çalışmış biri için bile çok kolayken, koskoca devlet sisteminde bir kişi bile çıkıp bu meczupluğu durduramadı. TCMB lideri, yardımcıları, PPK üyeleri, danışmanlar, Finansal istikrar komitesi üyeleri üzere koskoca unvanlar taşıyan bireyler ya cehaletlerinden sustular, ya da birilerinin hışmından korkup mezarlıkta ıslık çaldılar. Satılan rezervlerin çok büyük kısmı daha evvel Türk Lirasına güvenen, lakin bu işlere girişen yeni iktisat idaresine inancı kaybolan yurtiçi yerleşiklere ve yurtdışı portföy yatırımcılarına gitti.
Pandemi ile şaşan “seçime ankara olgun escort kadar götürür” hesapları..
Pandemi Türkiye’ye gelince aslen 2023 seçimlerine kadar yönetim edebilecek olan “Con Ahmet’in evresi daim makinesi” 6 ay içinde çatladı. Hükümet pandemi nedeniyle düzgün bir toplumsal dayanak program uygulamak yerine, tek bildiği iş olan faizleri yapay olarak düşürüp, yeni bir kredi balonu şişirmeye başladı. Takviyeye gereksinimi olan mecburi kredi kullandı, krediye muhtaçlığı olmayanlar da düşük faizlerden faydalanmak için kredi kullandı.
Hatta kredi kullanıp döviz ve altın almasınlar diye bankalar bir işe yaramayacağını bile bile müşterilerine taahhütname imzalattılar. İktisat idaresi dövize olan talebi, rezervlerini daha ağır satarak baskılamaya çalıştı. 2020’de toplamda 93,3 Milyar dolar satıldı.
Finansal kumar masasında “ütülenler”..
Öykü 2020 Kasım ayında Hazine ve Maliye bakanının ve TCMB Liderinin meskenlerine dönmeleri ile son buldu.
Bugünlerde iktidara yakın birileri ortaya çıkıp bu rezervlerin “cari açığın karşılanması” için, “Türkiye’nin ithalat yapabilmesi “için, “pandemide vatandaşa destek” için yahut “vatandaşın döviz talebi”için satıldığını tez ediyorlar. Bunun kocaman bir palavra olduğunu baştan yazalım. Bu tezleri ciddiye alıp üzerinde tartışmak gereksiz olsa da, 2003-2020 ortasındaki cari açık verilmeyen tek yıl olan 2019 yılında bu düzenek ile 33 Milyar dolar satıldığını not edelim.
Halbuki 2003-2018 ortasında verilen birikimli 540 milyar dolar cari açığa karşın, TCMB swap ankara ucuz escort sonrası net rezervleri tıpkı periyotta 30 milyar dolar arttı.
Tıpkı formda yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatları 2003-2018 ortasında 50 Milyar dolardan 160 Milyar dolara yükselirken de TCMB net rezervi arttı.
Para heyeti ve kur çıpalaması rejiminde olmadığı sürece hiç bir ülke Merkez bankasının piyasaya döviz sağlama taahhüdü yoktur. Hiç bir ülke Merkez bankası döviz rezervlerinin hepsini, hatta fazlasını ülkede bir savaş yahut temel muhtaçlık gereci krizi üzere bir durum olmadığı sürece kullanıma sürmez. Hiç bir Merkez bankasının döviz piyasalarına müdahalesi aylarca sürmez. Bugün Türkiye’de uzun yıllar bakanlık yapmış bireylerin Türkiye’nin hangi döviz rejiminde olduğunu bile bilmediğini görüyoruz.
Bu husustaki tek gerçek, faiz ve dövizi birebir anda denetim etmek üzere imkansız birşeyi başarmak ve özgür piyasa ile girilen savaşı kazanmak için vatandaşın parası ile finansal kumar oynandığı ve kaybedildiğidir. İşin acı tarafı hala bu masaya dönme hevesi ile yanıp tutuşanlar var.
Türkiye’nin en büyük finansal skandalı..
TCMB direkt yaptığı döviz müdahalelerini günlük olarak açıklar(dı). TCMB’nin kendi sitesinde son direkt döviz müdahalesi 23 Ocak 2014 tarihini taşıyor. Bu tarihten sonra piyasaya direkt bir döviz satışı yapmadığını tez ediyor. Halbuki biliyoruz ki 2019 başından 2020 Kasım ayına kadar 126,3 Milyar dolar satıldı.
Bu işin karar ankara yabancı escort vericisi olmadığını bilmemize karşın türel sorumlusu TCMB. Eski üç lider bu mevzudaki sorulara daima kaçamak yanıtlar vermişti. Yeni liderin da o denli devam etmesi olası. Hasebiyle TCMB kurumsal bir duruş ve açıklama getirmediği sürece bu mevzu siyasetin gündeminden çıkmayacak ve TCMB’nin saygınlığını zedelemeye devam edecek.
Benim “Türkiye’nin en büyük finansal skandalı “olarak isimlendirdiğim bu rezerv sorunu ileride makus idare örneği olarak makalelere ve kitaplara bile bahis olacak.
128 milyar dolar Kerim Rota tarafından tahlilde mercek altına yatırıldı.
Kime ne kadar satıldığını bilmek artık kâfi mi?
Üzerinde kuşku olan süreçlerin ayrıntısı gün gelecek açıklanacak. Bugünkü iktidar periyodunda olması güç görünmekle birlikte bu kadar “itibar açığı” biriktiren bir Merkez Bankasının neyi ne vakit yapmak zorunda kalacağı da belirli olmaz.
Bu düzeneğin sorumluları kesinlikle gün gelip hesap vermek zorunda. Lakin o gün geldiğinde piyasa aktörleri ve muhalefet hangi bilgilere sahip olmalı ki gerçek gün ışığına çıksın?
Daha evvelki direkt döviz müdahalesi bilgilendirmeleri TCMB’nin yalnızca hangi gün bankacılık sistemine ne ölçüde döviz sattığını içeriyordu.
Meğer artık ortada “saklanmak” istenen bir şeyler olduğunu biliyoruz. Bu durumda bu hususlarda deneyimi olan biri olarak aşağıdaki ayrıntılar açıklanmadan bu bahiste gerçek bir aydınlanmanın olamayacağı fikrindeyim.
1- TCMB hangi kuruma hangi tarihte, ne ölçüde ve fiyattan döviz satışı yaptı?
2- Alan kurum/kurumlar bunu tıpkı tarihlerde kime sattı? Bilançolarında kalan fazla varsa bunu ne yaptılar?
3- Bu satışlar ortalama olarak ve tek tek süreç olarak hangi fiyattan yapıldı?
4- Bu kurum/kurumlardan döviz alan kamu bankaları birebir gün içersinde döviz piyasasına hangi fiyattan ne kadar döviz sattı?
5- Kamu bankaları birebir gün içerisinde muhakkak bir ölçünün üzerinde talep eden müşterilerine hangi fiyattan ne kadar döviz sattılar?
6- Kamu bankalarının o günkü alış maliyetinden daha düşük fiyattan yapılan satışlar varsa bunlar kimlere yapıldı?
7-
Son olarak bu 2 yıllık müddette ülkemizin en büyük kaybının harcanan 126,3 Milyar dolardan daha çok TCMB’nin kaybettiği prestiji, şeffaflığı ve hesap verebilirliği olduğunu düşünüyorum. Onu geri kazanmak bu döviz rezervlerini geri toplamak kadar güç olacak.