Kaleminin sapını gülle donatan büyük usta: Ferhan Şensoy

Vefatıyla Türkiye’yi yasa boğan usta sanatçı Ferhan Şensoy’un kısa hayat öyküsü

Ortaoyuncular adlı tiyatro topluluğunun Büyükesat Escort kurucusu Türk tiyatrosunun önemli isimlerinden Ferhan Şensoy 70 yaşında hayatını kaybetti

Yönetmen tiyatro sinema ve televizyon oyuncusu roman deneme günlük tiyatro oyunu ve senaryo yazarı Şensoy Kel Hasan Efendi’den bugüne Elvankent Escort gelen Ortaoyuncuları Kavuğu’nu Münir Özkul’dan devralmıştı

Şensoy 26 Şubat 1951’de ilkokul öğretmeni Müjgan Şensoy ile Çarşamba Belediye Başkanı tüccar Yusuf Cemil Şensoy’un oğlu olarak Samsun’da dünyaya geldi

Samsun’da 1957’de Gazi Beşevler Escort Osman Paşa İlkokulu’na başlayan sanatçı 1961’de girdiği Galatasaray Lisesini bitirmeyerek liseyi 1970’te Çarşamba’da tamamladı

DEVEKUŞU KABARE YILLARI

Ferhan Şensoy’un ilk öykü ve şiirleri 1969’da Yeni Ufuklar ve Soyut dergisinde yer aldı

Kaleme aldığı skeçleri Devekuşu Kabare’de 1970’te sahnelenmeye başlayan Şensoy aynı yıl Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Mimarlık Bölümüne girdi

Şensoy 1970’te Galatasaray Oyuncuları isimli amatör topluluğu hayata geçirdi Topluluk sanatçının yazdığı Je M en Fous Bilader adlı Türkçe Fransızca eserin provalarını Haldun Taner’in önderliğinde Devekuşu Kabare Tiyatro’sunun salonunda gerçekleştirdi

Grup Oyuncuları ile 1971’de Ayfer Feray Tiyatrosu’nda profesyonel oyunculuğa adım atan sanatçı ilk profesyonel yönetmenlik deneyimini ise İsmet Küntay’ın yazdığı Paravana Kabare’nin sergilediği Güm Güm Güm adlı oyunla yaptı

Usta sanatçı 1972’de Fransa’daki Strazburg’da Ecole Superieure d’Art Dramatique adlı okulda tiyatro öğrenimine başladı

Yönetmen Jerome Savary nin 1973’te asistanlığını yapan Şensoy’un Haneler adlı oyunu aynı yıl Haldun Taner ve Umur Bugay ın ek skeçleriyle Devekuşu Kabare Tiyatrosu’nda ilk kez oynanmaya başladı

Fransızca Montreal’de Ce Fou De Gogol eserini kaleme alan sanatçı eserle 1975’te En İyi Yabancı Yazar ödülünü aldı

Tiyatroya ömrünü adayan Şensoy 1973’te Nazım Hikmet Fazıl Hüsnü Dağlarca ve Yunus Emre’nin metinlerine yer verdiği Fransızca kolaj oyun Proche Orient Lointain Iraktır Yakın Doğu eserini yazdı

Türkiye’ye dönmesinin ardından 1976’da Ali Poyrazoğlu Tiyatrosu’nda yazarlığını da yaptığı Dur Konuşma Sus Söyleme adlı oyunda rol alan Şensoy Türk Yazarları Tiyatrosu’nda da oyunculuk ve yönetmenlik görevlerinde bulundu

TELEVİZYONDA İLK DENEYİM

İlk televizyon skeçlerini de 1976’da yazmaya başlayan Ferhan Şensoy Ali Poyrazoğlu’yla rol aldığı skeçlerin birinde canlandırdığı garson rolüyle ilk kez televizyona çıktı

Nisa Serezli Tolga Aşkıner Tiyatrosu’nda da oyunculuk yapan Şensoy yine 1976 senesi içinde TRT Televizyonu’na ve Devekuşu Kabare Tiyatrosu’nda çeşitli skeçler yazdı

Şensoy 1977’de ilk kitabı Kazancı Yokuşu yayınladı ve yönetmenliğini Temel Gürsu’nun üstlendiği Kızını Dövmeyen Dizini Döver ile ilk kez bir filmde yer aldı

Oyuncu Mete İnselel ile Anyamanya Kumpanya Tiyatrosu’nu 1978’de kuran sanatçı kendi eseri İdi Amin Avantadan Lavanta oyununda uzun yıllar rol aldı ve yönetmenlik yaptı

Sanatçının 1978’de yazdığı Bizim Sınıf adlı televizyon dizisi ikinci bölümden sonra öğretmenlerin manevi şahsiyatını tezyif ettiği gerekçesiyle TRT’de yasaklandı ve oyuncu olarak katıldığı diğer televizyon dizileri de yayından kaldırıldı

Ferhan Şensoy daha sonra 1979’da kaleme aldığı Sizin Dershane dizisinde rol aldı Ayrıca tiyatro çalışmalarına da ara vermeden devam eden sanatçı Ayfer Feray Tiyatrosu’nda da kendi yazıp yönettiği ve müziklerini yaptığı Hayrola Karyola oyununda rol aldı

ÖDÜLLERİ

Yazdığı Dedikodu Şov isimli kabare gösterisini Adile Naşit Perran Kutman Pakize Suda Sevda Karaca ve İstanbul Gelişim Orkestrası’yla sahneleyen Şensoy Arda Uskan’ın yazıp Fuat Güner’in müziklerini yaptığı Kukla ve Kuklacı Kabare gösterisinde oynadı

Usta tiyatrocu 14 Mart 1980’de Harbiye’de Yapı Endüstri Merkezi Salonu’nda ilk kez perdelerini açan ve 50’yi aşkın oyunun oynandığı Ortaoyuncuların bünyesinde Nöbetçi Oyuncular adlı bir gençlik grubu kurarak yeni tiyatro sanatçılarının yetiştirilmesine katkıda bulundu

Şahları Da Vururlar oyununda da yönetmen ve oyuncu olarak yer alan Şensoy’un Fuat Güner’le birlikte müziklerini de yaptığı bu oyun Avni Dilligil Jüri Özel Ödülü ve Dergi 13’ün En Başarılı Oyun Ödülü ne değer görüldü

Şensoy Küçük Sahne’nin 30 yılı dolayısıyla Ortaoyuncular’ın konuğu olarak Aleksiev Arbuzov’un Eski Moda Komedya sında oynadı Mücap Ofluoğlu’nun sahneye koyduğu oyunun dekorunu da yapan Şensoy’un performansı Tiyatro 81’in En İyi Erkek Oyuncu Ödülü nü getirdi

Ferhangi Şeyler adlı tek kişiik oyununu 7 Mart 1987’den itibaren aralıksız oynayan sanatçı yazıp yönettiği Varsayalım İsmail adlı televizyon dizisindeki performansıyla da Doruktakiler Ödülü’nün sahibi oldu

Sanatçı 1988’de kendisine Ulvi Uraz Ödülü ve Sanat Kurumu Ödülü nü getiren İstanbul’u Satıyorum oyununu yeniden yazıp müziklerini yaptı Münir Özkul ve Erol Günaydın’ın katılımıyla Ortaoyuncularda oynanan oyunu yine Şensoy yönetti

İstanbul Şehir Tiyatrosunda Haldun Taner’in Keşanlı Ali Destanı nı sahneye koyan Şensoy Anca Visdei’nin Don Juan ile Madonna oyununu Fransızca dan çevirdi ve yönettiği bu oyunda Derya Baykal’la aynı sahneyi paylaştı

Avni Dilligil İsmail Dümbüllü ve Nasrettin Hoca Mizah Ödülü’nün yanı sıra Kültür ve Turizm Bakanlığı Jüri Özel Ödülü Heygirl Dergisi Yılın Oskarları Ödülü Afife Jale ve Muhsin Ertuğrul Ödülü gibi çok sayıda prestijli ödülün sahibi usta sanatçı Kel Hasan Efendi’den bugüne kadar gelen Kavuk u 1989’da Münir Özkul’dan devraldı onardığı Tarihi Ses Opereti’ni Ses 1885 adıyla açtı

Usta sanatçı Münir Özkul kavuğu Ferhan Şensoy’a vermesinin hikayesini şöyle aktarmıştı

Rahmetli Dümbüllü İsmail Abi beni izlemişti ve beğenmişti geleneksel oynadığım bir oyunda Oyundan sonra ‘Benden sonra sen devam et bu işte’ diye bana kavuğunu verdi O gün sahnede merasim gibi bir şey yapıldı ve kavuğu aldım Sonra uzun süre kavuk bende durdu ve yük olmaya başladı Kavuğu genç birine vermek lazımdı Düşünüyordum kimse aklıma gelmiyordu Sonra bir gün Ferhan tiyatrosuna gidince baktım Ferhan’ın müthiş bir tuluat yeteneği var Bir aksilik oldu mu sıkıştı mı tak lafını yapıştırır geçer Bu çok önemli Orada aklıma düştü Hem yazar hem tiyatro sahibi hem de tuluat yeteneği olacak bundan uygunu olmazdı Kavuğu Ferhan’a verdik

Ferhan Şensoy ise Heyecan verici Böyle bir kavuğun Kel Hasan Efendi’den Dümbüllü İsmail’e sonra Münir Özkul’dan bana gelmesi hem büyük bir sevinç hem de büyük bir sorumluluk ifadelerini kullanmıştı

Şensoy’un 1990’da Pierre Henri Cami’nin yaşamı ve yapıtlarından yola çıkarak yazdığı ve yönettiği Yorgun Matador kendisine Doruktakiler ve Altan Erbulak Ödülleri’ni getirdi

Uzun yıllar devam eden Ferhangi Şeyler gösterileriyle Altın Objektif Ödülü’ne layık görülen Şensoy gösteriyi Stuttgart Duisburg Bochum Berlin Wuppertal Köln Nühnberg Munich Frankfurt Hamburg Amsterdam ve Zürih’de de sergiledi

Bir televizyon kanalında Kaybet Kazan isimli bir yarışma programının sunuculuğunu üstlenen Şensoy 1994’te kiraladığı bir gemiyi yüzen tiyatroya dönüştürdü ve İçinden Dalga Geçen Tiyatro adını verdiği bu geminin tiyatro salonunda yazdığı ve müziklerini yaptığı Seyircili Seyir Defteri adlı oyunu sahneledi Aynı geminin 2 katında gece 24 00’ten sonra Kırkambar Gece Tiyatrosu kabare gösterisini sergileyen sanatçı bu tiyatro projesiyle İsmail Dümbüllü Ödülü nü aldı

Bir televizyon kanalında Bağımsız Federe Ferhan Şensoy Televizyonu isimli haftalık bir program yapan sanatçının Güle Güle Godot adlı eseri Paris’te amatör bir tiyatro topluluğu tarafından Fransızca Adieu Godot ismiyle oynanırken Hayrola Karyola oyunu da Yugoslavya’da Prizren Kültürevi Türk Tiyatrosu’nda sahnelendi

Amsterdam’da Amsterdam Deneme Sahnesi Topluluğu tarafından Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı ve Parasız Yaşamak Pahalı oyunları sahneye kondu

Şensoy özgeçmişini yazdığı romanı Kalemimin Sapını Gülle Donattım ı da 2001’de okurla buluşturdu 1980’de oyuncu Derya Baykal ile evlenen Şensoy’un bu birlikteliğinden 1989’da kızı Müjgan Ferhan ile 1990’da Neriman Derya dünyaya geldi İki sanatçı 2004’te evliliklerini sonlandırdı

Eşeğin Fikri Hacı Komünist ve Elveda SSK adlı üç kitabını 2005’te yayınlayan Şensoy Deneme Sahnesi 35 Yıl Ödülleri’nde En İyi Erkek Oyuncu Ödülünün yanı sıra Nasrettin Hoca Altın Eşek Gülmece Ödülü’nün sahibi oldu

Elli kadar sahne oyununda 10’u geçkin televizyon dizisinde rol alan usta oyuncu 2006’da Pardon filmiyle en iyi senaryo ödülünü kazandı

Ferhan Şensoy’un yaşamı boyunca yazdığı yönettiği ve rol aldığı oyunlar şöyle

İşsizler Cennete Gider Ruhundan Tramvay Geçen Adam Bilimsiz Kurgusal Güldürü Fername Kiralık Oyun Uzun Donlu Kişot Beni Ben mi Delirttim Biri Bizi Dikizliyor Kahraman Osman Kökü Bitti Zıkkım Zulada Sahibinden Satılık 1 El Ortaoyunu Fişne Pahçesu Parasız Yaşamak Pahalı Çok Tuhaf Soruşturma Felek Bir Gün Salakken Üç Kurşunluk Opera Şu Gogol Delisi Kırkambar Gece Tiyatrosu Seyircili Seyir Defteri Köhne Bizans Operası Parasız Yaşamak Pahalı

Kitapları

Karagöz ile Boşverin Beni Elveda SSK Hacı Komünist Eşeğin Fikri Rum Memet FerhAntoloji Kalemimin Sapını Gülle Donattım Falınızda Rönesans Var Denememeler İngilizce Bilmeden Hepinizi I Love You Düşbükü Ayna Merdiven Kazancı Yokuşu Seçme Sapan Şeyler

Filmleri

Son Ders Aşk ve Üniversite Pardon Şans Kapıyı Kırınca Büyük Yalnızlık Bir Bilen Parasız Yaşamak Pahalı Köşedönücü Kızını Dövmeyen Dizini Döver Aşk Dediğin Laf Değildir