İLAYDA KILIÇAY
ILO’nun Şubat 2022 yılı bilgilerine nazaran bayanlarla erkekler ortasında cinsiyet açığı dünya genelinde yaklaşık yüzde 25. Dünya Ekonomik Forumu’nun yayımladığı Global Cinsiyet Eşitsizliği Raporu’nda ise 146 ülke içerisinde Türkiye, Nijerya’nın akabinde 124’üncü sırada yer alıyor. Türkiye’yi ise Angola, Butan, Suudi Arabistan takip ediyor.
ILO “Kadınlar İçin Çok ve Daha Âlâ İşler” Projesi Kıdemli Program Yöneticisi Ebru Özberk Anlı, bayanların istihdama katılamama sebeplerinin başında bakım hizmetlerinin yetersizliği olduğunu belirtirken ikinci sırada ise şiddet ve tacize yönelik tedbirlerin eksikliği olduğunu belirtti.
Özberk Anlı, ILO’nun İşyerinde şiddet ve tacizi önlemeyi amaçlayan 2019 yılında kabul ettiği 190 Sayılı Sözleşme’yi (C190) 14 ülkenin onayladığını belirten muahedeyi şimdi Türkiye’nin onaylamadığına dikkat çekti.
İş yerinde tacizi ortaya koyan bir araştırma yok
Kadınların istihdamdan ayrılma sebeplerinin duygusal şiddet ya da cinsel şiddet biçiminde olabildiğine dikkat çeken Anlı, “Bunlara ait en kıymetli basamaklardan biri data üretilmesi. Türkiye genelinde iş yerinde şiddet ve tacizi ortaya koyan Bu türlü bir araştırma, bakanlıklar tarafından da yapılmış değil” dedi.
Anlı, “Ev içerisinde bakım hizmetlerinin bayanlardan beklenmesi, iş gücüne girmesini engelliyor. Öte yandan kamusal manada bu bakım hizmetlerini dışarıdan alma, erişebilme imkanı olmaması bayanların konut içerisinde kalmasını ve iktisada katılmasının önündeki en büyük mahzur olarak karşımıza çıkıyor. Bilhassa, erken çocukluk bakım hizmetlerinin düşük olmasını Türkiye’de bu manada bayanların iştirakinin önündeki en büyük mahzurlardan biri olarak görüyoruz. TÜİK araştırmalarında da Türkiye’de konut işleri ve çocuk bakımı nedeniyle iş gücüne giremediğini beyan eden 11 milyon bayan var” diye konuştu.
TÜİK’in (Türkiye İstatistik Kurum) bu yılın Nisan ayında yayımladığı “2021 Türkiye Aile Yapısı” araştırmasında mesken işlerini çoklukla bayanların üstlendiğinin görülürken bayanların en fazla yüzde 94,4 ile çocuk bakımı, yüzde 85,6 ile çamaşır ve bulaşık yıkama (makineyle bile olsa), yüzde 85,4 ile yemek yapma ve meskenin günlük toplanması ve temizlenmesi işlerini üstlendiği söz edildi.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından yapılan araştırma sonuçlarına bakıldığında da pandemide bayanlar erkeklere kıyasla dört kat daha fazla bakım işleriyle ve konut işleriyle ilgilenmek zorunda kaldı.
Kadınların çalıştığı dallarda fiyat açığı daha fazla
ILO ve Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), “Sağlık ve bakım kesiminde cinsiyete dayalı fiyat farkı: KOVID-19 devrinde global bir analiz” raporuna nazaran cinsiyete dayalı fiyat açığı, ham (ayrıştırılmamış) haliyle yaklaşık yüzde 20 civarında iken yaş, eğitim ve çalışma mühleti üzere faktörler dikkate alındığında yüzde 24.
Bakım hizmeti almak kolaylaşmalı
Anlı, bayan istihdamını geliştirmek için yapılabilecekleri ise şu halde sıraladı: “Kadın istihdamını desteklemek ve geliştirmek için birinci yapılması gereken şeylerden bir tanesi bakım hizmetlerinin yaygın olarak verilmesi. Kayıtsız çalışanlara ait ek önlemler alınabilir. Fiyat açığının tespit edilmesi, iş yerinde şiddet ve tacizin önlenmesine dair konulabilecek unsurlar de yeniden bayanın iktisada iştirakini ve ekonomik olarak güçlenmesine çok katkı sağlayacaktır.”
