Yargıtay, 15 yıl 3600 prim gününü tamamlayarak yaş dışındaki emeklilik şartlarını yerine getiren emekçilerin kıdem tazminatı alması konusunda emsal olacak bir karara imza attı.
İş akdini feshetmeden evvel SGK’dan yazı alınmalı
Bu şartları yerine getiren çalışanlar Toplumsal Güvenlik Kurumu’ndan ( SGK) “kıdem tazminatı yazısı” alarak patrona başvurmak suretiyle tazminatlarını isteyebilirler. Burada personel açısından dikkat edilmesi gereken en kıymetli konu, iş akdini feshetmeden evvel SGK’dan yazıyı alıp, bu yazıyla birlikte patrondan kıdem tazminatı talebinde bulunmaktır. SGK’dan yazıyı iş akdini feshettikten sonra alıp patrona başvuranlar kıdem tazminatı hakkını kaybediyorlar.
Çalışanlar yazı evvel almazsa patronun itirazıyla karşı karşıya kalıyor
Sistem bu türlü işlemekle birlikte 15 yıl sigortalılık 3600 prim gününü doldurduğuna dair yazıyla kıdem tazminatı almak isteyen emekçiler patronun itirazıyla karşı karşıya kalıyorlar. Kimi patronlar, kanunun, yaş dışındaki şartları dolduran personellerin artık çalışmayı bırakıp emekliliği beklemeleri halinde tazminat alabileceklerini öngördüğünü savunuyor. Yargıtay daha evvel verdiği çeşitli kararlarda, kıdem tazminatını bu yolla alarak işten ayrılan çalışanın yeni bir işte çalışmasının önünde mahzur bulunmadığına hükmetti. Lakin tekrar de kimi patronlar çeşitli münasebetlerle kıdem tazminatı ödemekten kaçınabiliyor.
Patron “kanuna karşı hile” tezinde bulundu
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 5 Kasım 2020 tarihli (Esas No: 2016/29768, Karar No: 2020/14937) kararına bahis evraka nazaran, bir şirkette 2008-2015 yılları ortasında yönetici olarak çalışan personel, 4 Eylül 2015 tarihinde 15 yıllık sigortalılık mühleti ve 3600 prim gününü tamamladığına dair SGK’dan yazı alarak patrona sunduğu halde kıdem tazminatını alamadığı için dava açtı.
Habertürk’ün haberine nazaran; patron, çalışanın iş akdini haksız bir formda tek taraflı iradesi ile sona erdirdiğini, kanundaki haktan yararlanmak için iş akdini feshetse de asıl maksadının öteki bir işyerinde çalışmak olduğunu, kanuna karşı hile yapmak suretiyle hak etmediği halde kıdem tazminatı talep ettiğini belirterek talebe itiraz etti. Patron emekçinin talebinin ayrıyeten Türk Uygar Kanunu’nda tanımlanan hakkın berbata kullanılması niteliğinde olduğunu savundu.
İş mahkemesi çalışanın talebini reddetti
İş mahkemesi, emekçinin iş akdinin sona erdiği 4 Eylül 2015 tarihinden evvel farklı bir şirkete iş müracaatında bulunduğunu, 14 Eylül’de yeni işyerine başladığını, dava açtığı patronun işyerinde çalışmaya devam ederken yeni işyerine verilmek üzere evrak topladığını, münasebetiyle yasanın tanıdığı hakkı berbata kullandığını münasebet göstererek kıdem tazminatı talebini reddetti.
Yargıtay, “Çalışma özgürlüğü anayasal teminat altında” dedi
Çalışanın temyiz başvurusu üzerine belge Yargıtay’a geldi. Yargıtay kararında, 1475 Sayılı Kanunu ile çalışana yaş hariç başka emeklilik kriterlerini yerine getirmesi halinde kendi isteği ile işten ayrılma imkânı tanındığı belirtildi. Öteki bir anlatımla, sigortalılık müddetini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayan personelin, yaş şartı sebebiyle emeklilik hakkını kazanmamış olsa da işyerinden ayrılabileceği ve kıdem tazminatına hak kazanacağı vurgulandı.
Emekçinin maddeden doğan bir hakkı bulunduğuna dikkat çekilen kararda, daha sonra öteki bir patrona ilişkin işyerinde çalışmaya başlaması, ayrılmadan evvel öteki işyeri ile görüşmesi ve hatta kontrat yapmasının kanuna karşı hile olarak değerlendirilemeyeceği kaydedildi. Yargıtay kararında şu sözlere yer verildi:
“Dosya içeriğine nazaran, davacı emekçi, fesih tarihinde yaş hariç öbür emeklilik şartlarını sağlamış, bu tarih prestiji ile kıdem tazminatına hak kazanmıştır. Ayrıyeten davacının iş mukavelesini feshettikten sonra öteki bir işyerinde çalışmaya başlaması, Anayasal garanti altında olan çalışma özgürlüğü kapsamında olup, yasanın kendisine verdiği hakkı kullanan davacı çalışanın makûs niyetli davrandığından kelam edilmesi mümkün değildir. Kanunda tanınan bu hakkın gayesi, işyerinde çalışarak yıpranan ve bu ortada sigortalılık yılı ile prim ödeme mühletine ilişkin yükümlülükleri tamamlayan personelin, emeklilik için yaşı beklemesine gerek olmadan iş kontratını etkin sonlandırabilmesine imkan tanımaktadır. Davacının kıdem tazminatı talebinin kabulü yerine reddine karar verilmesi yanlışlı olup, bozmayı gerektirmiştir.”
