Özge YAVUZ / İŞİN İÇİNDEN
Avrupa ve ABD’deki havalimanlarında yaşanan işçi eksikliği nedeniyle tam bir kaos yaşanıyor. Hava yolu şirketleri; yer hizmetleri, güvenlik işçisi ve uçuş vazifelileri dahil olmak üzere tüm alanlarda önemli bir işçi yetersizliğiyle gayret ediyor, uçuşlar iptal ediliyor. Birkaç Avrupa havayolu şirketi ve havaalanlarında son haftalarda grevler görülürken, gelecek ay seyahat kesintilerinin artması bekleniyor. Londra, Amsterdam, Roma ve Frankfurt üzere kentlerdeki büyük havalimanları, uçuş iptalleri ve uzun yolcu kuyruklarıyla uğraşmak zorunda kalıyor. Son olarak bilindiği üzere Almanya’da, havalimanı işçisi eksikliği nedeniyle Lufthansa’nın 2 bin uçuşunun iptal edildiği açıklandı. Ondan evvel Alman basınında, Almanya’nın işçi tahlilini Türk çalışanlarda aramasıyla ilgili açıklamalar yapılmış, 2 bin Türk çalışanın işe alınacağı gündeme gelmişti. Mevzuyla ilgili olarak Hava-Sen Genel Lideri Seçim Seçkin Koçak ve dal yetkililerinden görüşler aldım. Almanya’daki bu iş daveti Türklerden çok talep görür mü? Avrupa’daki uçuş aksamaları uzun sürer mi? Evvel kesimin genel görüşüne, akabinde Seçkin Koçak’ın detaylı karşılıklarına bakalım…
6-8 ay sürebilir
Türkiye, havacılıkta dünyada kelam sahibi ülkelerin başında geliyor. Uçuş grubundan yer hizmetlerine, teknik gruptan güvenliğe kadar her alanda yetişmiş insan gücümüz çok fazla. İşçi eğitimli, yabancı lisan seviyesi hayli uygun düzeyde. Durum bu türlü olunca da yurt dışında şu anda yaşanan işçi külfetinin tahlili için gözler Türkiye’ye çevrilmiş durumda. Öncelikle Avrupa ve ABD, neden bu türlü bir eleman problemine düştü, buna bakmakta yarar var. Pandemide dünyada uçuşlar durunca, havayolu işçileri işsiz kaldı. Bu işsizlerin birçoğu bir müddet sonra farklı bölümlerde iş buldu. Kesim çalışanlarının verdiği bilgiye nazaran Avrupa ülkelerinde havacılık ile farklı dallardaki maaş skalasında çok da büyük bir fark yok. Hasebiyle birçok çalışan işler düzeldi diye tekrar havacılığa dönmedi. Pekala Türkiye’deki durum nasıl? Türkiye’de de, uçuşlar durunca, farklı iş kollarına geçen ya da hala işsiz olan bir kesim var. Hasebiyle Almanya’nın bu davetine bilhassa genç kesitten bir talebin olacağı varsayım ediliyor. Kesim yetkililerine nazaran, genel durumun birkaç başlığı şöyle: Pandemi boyunca Avrupa’da havayolları, terminal işletmeleri ve öbür paydaşlar çok sayıda çalışan çıkardılar. Artık tıpkı süratle işe alım yapamıyorlar bilhassa tecrübeli personellerde… Avrupa’daki uçuşlardaki problemler yaz dönemi boyunca sürer, sonra Christmas’a kadar bir modül rahatlar. Ancak genel zahmet en az 6-8 ay devam eder. Türkiye’den Almanya’ya gidebilecek çalışan sayısını ise iddia etmek kolay değil.
‘Maaş cazip gelebilir’
Gelelim, Hava-Sen Genel Lideri Seçim Seçkin Koçak’la sohbetimize… Koçak, Türkiye’nin havacılık kesiminde İK alanında epey deneyimli olduğunu, dolaysıyla Almanlar’ın birinci etapta Türkiye’den çalışan transfer etmek istediğini söylüyor. Almanya tarafında kararın şimdi netlik kazanmadığını, kendilerinin de durumu takip ettiklerini açıklayan Koçak, “Geçen ay bu iş birinci başladığında, ‘Hemen bu ay işe alacağız, kasıma kadar sürecek çalışma dönemi’ demişlerdi. Lakin ben kasımın daha da uzayacağını düşünüyorum. Avrupa’daki eleman gereksiniminin çabucak biteceğini düşünmüyorum. Hasebiyle çalışma müddetini uzatabilirler. Türkiye’den bilhassa genç çalışanlardan giden olabilir. Zira maaşın 2 bin Euro civarında olacağı konuşuluyor. ‘6 ayda Türkiye’deki 2 yıllık karımı elde ederim’ niyeti ağır basabilir” diyor. Bu ortada yaptığım araştırmaya nazaran, Türkiye’de yer hizmetlerinde çalışanların maaşı ortalamada, taban fiyat ve biraz üzerinde. Birtakım şirketlerde ise maaşın 8-9 bine kadar çıktığı belirtiliyor.
‘Bu, küresel bir iş’
Seçkin Koçak, havacılıkta yer hizmetlerinin küresel bir iş olduğunu söylüyor. Türkiye’de biletlemeyi yapanın kullandığı sistemle Almanya’dakinin tıpkı olduğunu belirten Koçak, “Hemen çabucak herkes birebir yahut benzeri yazılımları kullanıyor. Bir havaalanının işleyişi her yer birebirdir. Valizi verdiğiniz vakit onun gittiği bir yol var, onu karşılayan birisi var, bir x-ray sınırı var. Münasebetiyle Almanlar da yetişmiş insan kaynağı olarak Türkiye’ye yönelmiş durumda. Kendimizi birçok hususta eleştiriyoruz lakin Türkiye yetişmiş insan kaynağı olan bir ülke. Batıya giden çalışanımız dert çekmiyor” diyor. Koçak, Alman basınını takip ettiğini, Türk çalışan alımı için Almanya’da parlamento kararının beklendiğini söylüyor. Koçak, şöyle devam ediyor: “Alman siyasetçilerin açıklamalarını okudum, Alman İç İşleri Bakanlığı’nın bir an evvel karar vermesini istiyorlar. Ancak şu anda net bir kararın çıkmadığını biliyoruz.” Seçkin Koçak’a Hava-Sen’e Almanya’ya gitmek isteyen çalışanlardan telefon gelip gelmediğini soruyoruz. Koçak, “Çalışanlardan sendikaya telefon geliyor fakat bizim bu hususta bir yönlendirme yapmamız yanlışsız değil, o denli bir vazifemiz de yok. Sendika olarak takip ettiğimiz bir mevzu değil. Biz de Alman basınını izliyoruz” diyor. Pekala, davet resmi olarak yapıldığında Almanya’ya Türkiye’den çok gitme talebi olur mu? Koçak şunları söylüyor: “İstanbul’daki yeni havalimanı kurulduktan sonra lisansları ve eğitimleri olmasına karşın iş değiştirenler oldu. Pandemiyle birlikte çalışmayan gruplar de var şu anda. Almanlar Türkiye’de bu şahıslardan talep alabilirler. Bu işin problemi 6 aylık olması. Gerçi ben mühletin uzayacağını düşünüyorum. Zira Avrupa’da yeni işe alacakları bireylere eğitim vermeleri gerekiyor, lisans mühletleri var. Hasebiyle Almanlar için şu anda yetişmiş eleman transferi daha mantıklı.”
