Mehmet KARA
Tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de güç sepetindeki tartısı giderek artan yenilenebilir kaynakların daha verimli kullanılması için tüzel düzenlemeler ve altyapı kurma çalışmaları devam ediyor. Elektrik Piyasasında Depolama Faaliyetleri Yönetmeliği, Güç Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmelik, elektrik depolama üniteleri yahut tesislerinin kurulmaları, iletim yahut dağıtım sistemine bağlanmaları ile bu ünite yahut tesislerin piyasa faaliyetlerinde kullanılmalarına ait metot ve temelleri düzenliyor.
Kaynak varken ‘küpü’ doldurmak
Elektrik depolama tesisleri sayesinde, güneş ve rüzgardan üretilen elektriğin gereksinim fazlası olduğu saatlerde depolanması, talebin yükseldiği saat dilimlerinde ise şebekeye verilmesi sağlanacak. Bu sayede bilhassa güneş ve rüzgar daha verimli değerlendirilmiş, böylelikle elektrik üretimi maksadıyla daha az kömür ve doğalgaz tüketilmiş olacak.
İspat yükümlülüğü istenecek
Yönetmeliğe nazaran elektrik üreticilerinin yanı sıra, dağıtım şirketleri de şebekeyi beslemede kullanmak emeliyle elektrik depolama tesisi kurabilecek. Lakin dağıtım şirketlerinin bunu yapabilmek için kuracakları tesisin, fayda-maliyet tahlilleriyle yeni şebeke yatırımından daha ekonomik olduğunu ispat etmeleri gerekecek. Dağıtım şirketleri, yalnızca Heyet onayı ile ve yatırım planları kapsamında depolama tesisi kurabilecek. Dağıtım şirketlerinin kurduğu depolama tesisleri, dağıtım sistemi dışında öbür bir maksatla kullanılamayacak.
‘Sistem hayrına’ depolama
Türkiye elektrik sisteminin operatörü pozisyonundaki Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi TEİAŞ da yatırım planlarında yer almak kaydıyla elektrik depolama tesisleri kurabilecek. Lakin TEİAŞ bu yatırımları pilot uygulamalar kapsamında ve ticari faaliyete bahis etmeksizin yapmak durumunda olacak. Üniversiteler, teknoloji geliştirme bölgeleri ve sanayi bölgeleri tarafından Ar-Ge faaliyetlerinde kullanılmak emeliyle azami 1 MW konseyi gücünde elektrik depolama tesisi kurulabilecekler. Bu tesislerin sisteme verdikleri güç, ilgili piyasa iştirakçilerinin uzlaştırmaya temel veriş ölçülerinde dikkate alınmayacak.
Kamulaştırma yapılmayacak
Üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama üniteleri hariç, ilgili yönetmelik kapsamında kurulacak elektrik depolama ve ilişki tesisleri için arazi edinimi yahut kullanım hakkı tesisine ait Kurum tarafından rastgele bir süreç yapılmayacak.
Elektrik depolama tesisi kriterleri yolda
Güç depolama sistemlerinin, ulusal şebekenin modülü haline gelmesinin önünü açan düzenlemelere paralel olarak, Elektrik Şebeke Yönetmeliğinde de değişikliğe gidildi. Değişiklikle güç depolama sistemler tarifi, evvelkine nazaran kısa ve kolay bir söze kavuşturulurken “elektrik gücünü depolayabilen ve depolanan enerjiyi sisteme verebilen tesis” olarak kayıtlara geçirildi. Bu sadeleştirme sayesinde elektrik depolama tesislerinin teknik özellik, kaynak yahut öteki rastgele bir niteliğiyle ayrılmalarına gerek kalmadı. Sistemden elektrik çekebilen ve gerektiğinde sisteme elektrik verebilen bütün depolama tesisleri Yönetmelik kapsamında pahalandırılacak. Elektrik depolama tesislerine ilişkin teknik kriterler Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) tarafından en geç 1 Eylül 2021 tarihine kadar ilan edilecek.
Sisteme entegre elektrik depolama çeşitleri
Elektrik Piyasasında Depolama Faaliyetleri Yönetmeliğe nazaran elektrik gücünü depolayabilen ve depolanan enerjiyi sisteme verebilen elektrik depolama tesisi faaliyetleri dört ana kümede toplanıyor. Bunlar şöyle sıralanıyor:
- Üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama ünitesi
- Tüketim tesisine bütünleşik elektrik depolama tesisi
- Müstakil elektrik depolama tesisi
- Şebeke işletmecileri tarafından kurulabilecek elektrik depolama tesisleri
