Dünya global bir güç kriziyle uğraş ederken nükleer gücün, ülkelerin yenilenebilir güçlerin hakim olduğu güç sistemlerine inançlı geçişinde kıymetli bir rol oynayabileceği daha çok gündeme gelmeye başladı. CNN, NYT, Washington Post ve CNBS’de yer alan mevzuya ait makalelerde ve UEA, BP ve UEAK raporlarında nükleer gücün bir seçenek olarak daha fazla dillendirildiği görülüyor.
Yüksek inşaat ve bakım maliyetleri, yaşanan felaketler ve nükleer atığın imhasındaki zorluk pek çok santralin kapatılmasına yol açmıştı.
Ancak artan güç fiyatları, Rusya’ya güç bağımlılığını bitirme eforu ve çevresel tasalar nükleer gücün tekrar yükselişe geçmesi manasına geliyor olabilir. Çünkü, bir müddet evvel Belçika ve ABD kapatmaları ertelerken Birleşik Krallık, Polonya üzere ülkeler yeni santral planlarını açıkladı.
Kazalar yaşanmıştı
Çernobil, Fukuşima, Three Mile Adası üzere nükleer kazalardan doğan güvenlik telaşları ve daha ucuz olan alternatifler ülkelerin eskiyen nükleer santrallerini yenilemek yerine kapatmalarına sebep oldu. Almanya, İspanya ve İsviçre nükleer santrallerini kapatmayı hedefleyen ülkeler ortasında. BP’nin yayınladığı 2022 Dünya Güç İstatistikleri Raporu’na nazaran 1985’te dünyadaki güç üretiminin yüzde 15’i nükleer güçten gelirken 2022’de bu oran yüzde 9,83. Memleketler arası Güç Ajansının yayınladığı rapora nazaran gelişmiş ülkelerde nükleer güce yeni bir yatırım yapılmazsa 2040 yılında operasyonel kapasite mevcut düzeyin üçte birine inecek.
Nükleer güç savunucuları, nükleer enerjiyi bırakmanın yanlış bir karar olduğunu söylüyorlar. Nükleer güç, yüzde 18 ile gelişmiş ülkelerdeki en büyük düşük karbonlu güç kaynağı. İklim krizine tahlil bulmayı isteyen gelişmiş ülkelerin nükleere tekrar yönelmesi muhtemel. Ukrayna’yı işgal eden Rusya’ya güç bağımlılığını azaltmak isteyen Avrupa ülkeleri için bir formül.
Artan güç fiyatları, nükleer gücün alternatifleriyle rekabet etmesini kolaylaştırıyor.
Fon ayrıldı
ABD’de Biden idaresi, nükleer santrallerini kurtarmak için 6 milyar dolarlık bir fon ayırmış durumda. Kaliforniya Valisi Gavin Nevsom kapatılması planlanan ve eyaletin faaliyette olan tek nükleer tesisinin hayatını uzatmayı önerdi. Belçika de geçen aylarda 2 reaktörünü kapatmayı 10 yıl ertelediğini duyurmuştu.
İngiltere, Çek Cumhuriyeti, Hollanda ve Polonya da yeni santral planlarını açıkladı. Bir müddettir yurt içinde nükleer reaktörlere soğuk bakan Güney Kore ise iki reaktörün inşasına tekrar başlayacağını ve faaliyetteki reaktörlerinin ömrünü uzatacağını duyurdu.
Gelişmekte olan ülkeler de nükleere yatırım yapıyor. 2019’da üretimde olan 54 reaktörün 40’ı gelişmekte olan ülkelerde bulunuyordu.
30 yeni reaktör
Çin nükleer güce tartı veren ülkelerin başında geliyor. Dünyanın en çok güç harcayan ülkesi olan Çin, nükleer güç yatırımları yapmaya devam ediyor. 2021 yılında önümüzdeki 15 sene içinde 440 milyar dolar harcayıp en az 150 yeni nükleer santral yapmayı hedeflediklerini açıkladılar. Şu anda 16 reaktör inşa eden Çin’deki santrallerin ortalama yaşı yedi iken ABD, AB ve Rusya’da bu sayı 35’in üzerinde. Ayrıyeten Çin yurt içinde inşa ettiği reaktörlerin yabancı alıcıları ikna etmesini ve “Bir Nesil Bir Yol” projesi kapsamında yurt dışında 30 yeni reaktör inşa etmeyi umuyor.
