Maliye Hesap Uzmanları Kurulu’nun 76’ncı kuruluş yıldönümü nedeniyle düzenlenen aktiflikte, Türk iktisat basınının kıymetli isimleri Türk iktisadını kıymetlendirdi. İştirakçilerin ortak görüşü iktisattaki sıkıntıların birçoklarının iktisat dışı faktörlerden kaynaklandığı istikametinde. Türk iktisat basının usta isimleri “hukukun üstünlüğü, yargı ve kurumların bağımsızlığının tesis edilmesi ve hengameli olunan ülke sayısının azaltılmasının” ekonomiyi toparlayacağı görüşündeler.
Maliye Hesap Uzmanları Kurulu’nun 76’ncı kuruluş yıldönümü nedeniyle düzenlediği ‘Basının Gözünde Ekonomi’ panelinde konuşmacılar Erdem Oğuz, Abdurrahman Yıldırım ve Uğur Gürses, Türkiye’deki ekonomik sıkıntıların tahlilinin iktisat olmadığını söz etti.
DÜNYA İdare Heyeti Lideri Hakan Güldağ’ın moderatörlüğünde gerçekleşen panelde, pandemi periyodu siyasetlerine değinildi. Maliye Hesap Uzmanları Derneği Lideri Berrak Ayazoğlu’nun kurumun tarihinden bahsederek başladığı programda, Hesap Uzmanları Kurulu’nun 1945’te çağdaş Türk vergi sistemini yürürlüğe koymak, halka tanıtmak maksadıyla kurulduğu belirtildi. Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Lideri Ahmet Eren ise “Ekonomideki sıkıntılar iktisattan kaynaklanmıyor, iktisat dışı faktörler bunu belirliyor” dedi.
Eren şöyle devam etti:
“Hukukun üstünlüğü, yargının ve kurumların bağımsızlığı üzere ögeler çok etki ediyor. Ayrıyeten hengameli olduğumuz ülke sayısını azaltmamız gerekiyor. Bunlar sağlanırsa iktisadın düzelme ihtimali var.”
Uğur Gürses, “100 yıllık bir krizde vatandaşın cebine para koymak yerine bu kadar geride durmayı ben anlamıyorum. Şirketlere onların satış yapabilecekleri kar elde edebilecekleri bir gelir transferini, hane halkına yapmamız gerekiyor” diye konuştu.
Merkez Bankası liderinin vazifeden alınmasına da değinen Gürses, “Naci Ağbal’ın vazifeden alınması üzerinden 2 ay geçti, 2 aydaki kur artışı yüzde 20” açıklamasında bulundu. Direkt yatırımlarda Türkiye’nin 30-40 milyar yatırım aldığı vakitler olduğunu hatırlatan Gürses, “Şimdi yabancıların Türkiye’de yaptığı gayrimenkul yatırımlarını düşündüğümüz vakit sıfır noktasındayız. Şirket kurma üzere bir yatırım yok. Türkiye’deki teşebbüsçüler yatırımını yurtdışında kurup, operasyonlarını Türkiye’de yürütüyorlar. Burada hedefleri ‘başıma bir şey gelirse alacağımı tahkim yoluyla alayım’ kanısı. Bu onur kırıcı ancak gerçek bu” açıklamasında bulundu. Gürses ayrıyeten Türkiye’deki ekonomik sıkıntıların tahlilinin siyasi olduğunu ve tahlilin iktisat olmadığını da lisana getirdi.
“İstihdamda olmayanların oranı işsizlerle bir arada 10 milyon kişi”
2013 Nisan ayında Türkiye’ye 12 ayda 100 milyar dolar para geldiğini belirten Gürses, “Bu, Türkiye tarihinde rekordur. Faizler 4.64’e kadar düştü, iktisada katkısı oldu. Karlılık arttı, istihdam arttı. 2013’ten sonraki süreci bu formda tanımak lazım. Demokratik bedellerden uzaklaşma ya da hukukun üstünlüğünden uzaklaşmak, kredi pompalamak, bütün bunların sonuçlarını ödemeler istikrarında gördük” değerlendirmesinde bulundu. Devamında ise güvensizliğe karşı döviz alımının arttığını aktaran Gürses, “Böylelikle kur yükselmeye başladı. 2019’da siyasi ikbal uğruna Türkiye iktisat yöneticileri döviz rezervlerinin sıfırlanmasına, iktisat canlansın diye göz yumdular” diye konuştu.
Pandemi sürecinin de berbat yönetildiğini belirten Gürses, “Yapılacak tek iş vardı, hiç gözünüzü kırpmadan vatandaşın cebine direkt hibe para koyacaktınız. İstihdama da bakmak lazım. İşsizlik 4 milyon civarı kalsa da istihdamda olmayanların (kısa çalışma, fiyatsız müsaadeye çıkarılanlar vs.) toplamı işsizlerle bir arada 10 milyon kişi” halinde konuştu. Gürses, iktisattaki problemlerin halı altına süpürüldüğünü tabir etti.
“Kurumsal bağımsızlığın yok edilmiş olması yabancı sermayenin gelmesini engelledi”
Aktiflikte konuşan İktisat Müellifi Abdurrahman Yıldırım, yabancı sermayenin zayıflamış olmasının iktisada tesirleri olacağının altını çizdi. “Kendi yağımızda kavrulmak durumunda kalacağız” diyen Yıldırım, yabancıların inanç duymadığı bir ortamda, yerli firmaların da inanç duymayacağını kaydetti. Münasebetiyle yerli sermayenin kolay kolay canlanmayacağını belirten Yıldırım, “Şirketler 2017 yılından sonra devletin sırtına yıkılmaya başladı. Devlet dayanağıyla ayakta duruyordu özel dal. Bu şirketler SSK, vergi yükümlülüklerini yerine getiremiyor. Sorunun altında yatan şey gerçek dal şirketlerinin kâfi kar edip, geçmişteki o yüzde 20’lere varan özsermaye karlılığını sağlayamıyor olması” dedi.
Asıl sorunun iktisat dışındaki problemlerden kaynaklı olduğunu bildiren Yıldırım, “Yani kurumsal bağımsızlığın yok edilmiş olması yabancı sermayenin gelmesini engelledi. Ve bu zayıflamalar sonucu bizim döviz rezervimiz de düştü” dedi. Büyüme sayılarının müspete döndüğünü ancak yatırımların kamu yatırımı olduğunu söyleyen Yıldırım, “Kamu ve özel kesim kar elde edemiyor. Ve biz bankalar konseyini devreye sokarak şirketleri destekliyoruz lakin bir yandan da bu durum bankacılık bölümünde sorun yaratıyor. Yani sağlam olan tarafı zayıflattık, zayıf olan tarafı yüzdürmeye çalıştık. Bu durum önümüzdeki yıllarda çok kıymetli bir sorun haline gelebilir” açıklamasında bulundu.
Yıl sonu büyümenin yüzde 7’yi bulmasını beklediğini aktaran Yıldırım, “Bunun yaratacağı bir tahribat olacak” dedi. “Borçlanmamız önümüzdeki devirlerde de bu türlü devam ederse, bir ıslahat yapılmazsa, enflasyonu kararlı bir halde düşürmeye gitmezsek, kurumsal yapının önüne geçecek birtakım tedbirler almazsak zorlanacağız” diyen Yıldırım, borçlanmanın kesinlikle düşürülmesi gerektiğini lisana getirdi.
“Enflasyon yabancının göç etmesine sebep oluyor”
Her alanda sorun olduğunu belirten DÜNYA Yayın Konseyi Lideri Gurur Oğuz ise şöyle konuştu: “Türkiye’de inanç sermayesi uçmuş gitmiş. Bir gece yarısı Merkez Bankası liderinin vazifeden alınması sonradan geleceklerde inanç korkusunu da beraberinde getiriyor. Son beş ayımızı ıslahat telaffuzlarıyla geçirdik. Özelikle hukuk ıslahatına o kadar çok ehemmiyet veriyorduk ki CDS’i (Kredi Risk Primi) aşağı indirmenin en güzel yolu gerçek dürüst bir hukukun olacak. Ki yabancı malının üzerine çökülmeyeceğine inansın. Anayasa çalışmalarından da yabancı ve yerli yatırımcıyı özendirici bir şey çıkmadı. Bu da CDS puanlarınızın üstte tutulmasına tesir eden nedenlerden bir tanesi.”
Arbedeli olunan ülkelerin azaltılması gerektiğinin altını çizen Oğuz, “Çünkü bu bir süre sonra salgınla gayret ederken, ihracatta da ülkeyi soruna sokabilir. Enflasyon yabancının göç etmesine sebep oluyor, testiyi kıranla suyu taşıyanı karıştırmamıza neden oluyor” dedi. Oğuz, işsizliğin ekonomik meseleden çıkarak toplumsal bir sorun olabileceğini belirterek, “Bunun tüketim üzerinden değil de üretim üzerinden sağlıklı bir büyümeyle düzeltilebileceğine inanıyorum” biçiminde konuştu.
