Şebnem TURHAN
Dolar/TL’de aybaşında başlayan yükseliş 16 bariyerinin de sıkıntısızca aşılmasının akabinde süratle sürüyor. Evvel 20 Aralık’tan bu yana geçilmeyen 15 direncini kıran dolar/TL pazartesi günü kabine toplantısından enflasyona endeksli eserin çıkacağı beklentisiyle bir duraklasa da beklentiler gerçekleşmeyince 16 lira bariyerini de problemsizce aştı. 9 Mayıs’ta 15 lirayı geçen dolar yalnızca 15 günün akabinde 16 lirayı da aştı. Dün de dolar/ TL 16.37 lirayı geçti.
PPK’da bir değişiklik beklenmiyor
Süratle yükselen dolar/TL’nin gölgesinde bugün Merkez Bankası Para Siyaseti Konseyi toplantısı yapılacak. Yüzde 70’e dayanan nisan enflasyonu ve kurdaki çalkantının da etkileyeceği yüksek çıkması öngörülen mayıs enflasyonuna rağmen PPK’dan yüzde 14 siyaset faizinde bir değişiklik beklenmiyor. Piyasa uzmanları dün bilhassa ağır bir kurumsal talep yaşandığını yabancı çıkışının da hala sürdüğünü belirtirken kamunun piyasada faal olmadığını lisana getirdi. Analistler 16.5-17 düzeylerine yanlışsız hareketin sürebileceğini söylerken memleketler arası kurumlar ve yurtiçi piyasa uzmanlarının yılsonu dolar/TL beklentileri de yükseldi.
Dolar/TL dün gün içinde yüzde 1,5, bu hafta yüzde 3, bu ay yüzde 10’u aşan yükseliş yaşadı. Yılbaşından bu yana dolar/TL’deki çıkış ise yüzde 22’yi buldu. Türkiye’nin 5 yıllık ifl as risk primi CDS’leri evvelki gün 730 puana çıkarken dün 724 puan düzeyinde bulunuyordu. Milletlerarası yatırım bankası HSCB dün dolar/TL için yılsonunu kestirimini 16.5’tan 17.5 liraya yükseltti. Banka ekonomistleri, ayrıyeten 3. çeyrekte enflasyonun yüzde 90’lara yaklaşabileceğini de öngördü. Merkez Bankası Piyasa İştirakçileri Anketi’nde de iştirakçilerin yılsonu dolar/TL beklentisi 17.57 lira düzeyinde bulunuyor.
Enflasyona 5-6 puanlık kur tesiri gelebilir
Dolar/TL’de yükseliş esasen çok yüksek düzeylerde bulunan ve beklentilerin daha da yükselmesi istikametinde olan tüketici enflasyonuna da olumsuz tesirde bulunuyor. Uzmanların hesaplamasına nazaran dolar/TL kurunda gerçekleşen yüzde 10’luk artışın enflasyonu 2-3 ayda yüzde 2 düzeyinde artırıyor. Son devirde bu tesirin en az yüzde 5-6’ya çıktığını kaydeden ekonomistler kurların biraz daha bu türlü devam etmesi durumunda önümüzdeki iki ayda enflasyona 5-6 puan ek kur tesiri gelmesinin mümkün olduğuna dikkat çekiyor.
Piyasa uzmanlarının verdiği bilgiye nazaran kamu son günlerde piyasada çok faal satış yapmasa da yer almasa da IMF tarifli net milletlerarası döviz rezervlerinde kayıp sürüyor. Ekonomist Haluk Bürümcekçi’nin yaptığı hesaplamalara nazaran TCMB’nin döviz satışları ocak-nisan devrinde 30 milyar doları aştı. Bürümcekçi, satışların mayıs ayında daha da ağırlaştığını günlük analitik bilanço datalarından hareketle söylenebileceğini belirterek “Nitekim, banka swapları ile düzeltilmiş net memleketler arası rezerv büyüklüğünün mayıs ayı birinci 20 günü sonunda 7.7 milyar dolar daha gerilediğini hesaplamaktayız” dedi. Merkez Bankası’nın geçen haftaya ait döviz rezervleri bugün açıklanacak bilgilerde görülecek. Evvelki hafta net milletlerarası döviz rezervi bir haftada 3.5 milyar dolar düşüşle 11.53 milyar dolara gerilemişti.
Döviz sağlayıcı yeni bir araç bulunmalı
Reuters’ın haberine nazaran de birçok döviz işlemcisi de emsal halde mayıs ayı başından beri TCMB’nin döviz satışlarına sürat verdiğini ve günlük net 0.5 milyar dolar üzerinde rezerv kaybına neden olacak döviz satışı yapıldığını ve bunun da geçtiğimiz aylara nazaran satışların arttığı manasına geldiğini belirtti.
Öte yandan Merkez Bankası’nın rezerv artırıcı atılımlarında de ihracat ve turizm gelirinin yüzde 40’ının satılması dışında kur muhafazalı TL mevduatta bir sakinlik yaşanıyor. Uzmanlar rezerv artırıcı ve kuru dengeleyici siyasetlere devam edilecek ise yeni bir döviz yaratıcı atak gereksinimi olduğuna dikkat çekerken enflasyona endeksli tahvil olarak bir müddettir konuşulan eserin bilhassa bireysellerin döviz mevduatında bir çözülme yaratıp yaratmayacağının da takip edileceğini lisana getirdi.
Kurda yaşanan hareket spekülatif değil kurumsal talep kaynaklı
Marbaş Menkul Kıymetler Genel Müdür Yardımcısı Soner Kuru, kurda yaşanan hareketin spekülatif olmadığını kurumların gerçek döviz gereksiniminden kaynaklandığına işaret etti. Kuru, “Dolar TL’de mayıs başından bugüne 14.70 – 16.30 hareketi ile kabaca yüzde 10’luk bir üst hareket var. Bu yükseliş daha evvel devir periyot gördüğümüz spekülatif talep olarak görünmüyor. Kur Muhafazalı Mevduat eseri tasarrufl arın döviz olarak kıymetlendirilmesi noktasındaki talebi karşıladı. Şimdi 6 ay üzere bir vakitte KKM’de 848 milyar TL mevduat toplandı, bu sayı toplam TL mevduatın yüzde 30’u manasına geliyor. KKM öncesi 210 milyar dolara kadar yükselen döviz mevduat hesapları bilhassa sağlanan teşviklerin akabinde tüzellerin döviz satışıyla mart ayında 188 milyar dolara gerileri, yani piyasaya 22 milyar dolar buradan geldi, lakin mart ayından itibaren burada bir taban oluştuğunu görüyoruz, DTH’lar marttan beri yatay seyrediyor” dedi. Öbür taraftan cari açığın yüksek olduğunu ve nisan – mayıs periyodu itibariyle cari açığın 30 milyar dolara yaklaşacağını kaydeden Kuru şöyle konuştu:
“Ekonomide ihracat güçlü ancak ihracatımızın ithalat bağımlılığı yapısal sorun olmaya devam ediyor, öteki bir yandan artan güç maliyetleri burayı negatif etkiliyor. Cari açığın finansmanı noktasında ise yabancı sermaye girişi epey kısıtlı. Yıl başından beri pay senedi piyasasından 2 milyar, devlet iç borçlanma senetlerinden ise 1.2 milyar çıkış var. Bu istikrarlar noktasında son periyotta oluşan talebin dış açığı karşılamak üzere tüzellerden geldiği görünüyor. Önümüzdeki birkaç ay turizm gelirleri finansman noktasında yardımcı olabilir lakin negatif gerçek faiz ortamında ısıtılan iç talep sonucunda cari açık derinleşiyor ve turizm gelirlerinin tek başına burayı finanse etme ihtimali zayıf.”
Kuru, iktisat siyasetleri noktasında benimsenen düşük faiz düşük enflasyon getirir modelinin 6 aylık süreçte çalışmamış göründüğünü vurgulayarak bu noktada gerçek faizlerin müspet bölgeye çekilmediği sürece kurda üst hareketin devamı öngördüklerini vurguladı.
