*Doç. Dr. Murat Batı
İslam inancı gereği varlıklı müslümanlar muhtaçlık sahibi olanlara aşikâr ölçülerde birebir ya da nakdi yardımlarda bulunabilmektedirler. Bu yardımlar, “mübarek günlerde/aylarda” daha sık görülmektedir. İçinde bulunduğumuz şu günlerde, pandeminin de tesiriyle zekât kabul edecek kişi sayısı sanıyorum daha da artmıştır. Ayrıyeten “sadaka” denilen öbür bir yardım çeşidi daha vardır ki; bu, zekâttan ayrılır. Zekât, İslam’ın kuralları ortasında sayılırken, sadaka ise İslam’ın kaideleri ortasında sayılmayan ve verme zaruriliği bulunmayan bir yardım cinsidir.
Lakin bu bireylere zekât, bağış, sadaka ya da gibisi bir isimle yapılacak her türlü yardım belirli bir mali sonu aşınca maalesef vergi de doğacaktadır.
Buna nazaran zekât ya da sadaka alanların, bir karşılıksız intikal/aktarım sonucu menfaat elde etmelerinden ötürü vergi de ödemeleri gerekmektedir. Bu vergi, veraset ve intikal vergisidir. “Bağışın, zekatın vergisi mi olur?” dediğinizi duyar üzereyim; evet, vergisi var. 2021 yılı için tek seferde yapılan 7.703 TL’lik bağış, yardım, sadaka, zekat vs. hangi hedefle olursa olsun vergiye tabi olmaktadır.
Ne kadar vergisi var?
Rastgele bir şahsın para da dâhil olmak üzere bir varlığını karşılıksız (ivazsız) olarak bir diğerine vermesi, ikram etmesi, bağışlaması hallerinde İntikal Vergisi kelam konusu olmaktadır. Bağışlarda, bağış yapılan kişi bağışı aldığı tarihten itibaren 1 ay içinde durumu vergi dairesine bildirmek zorundadır. Vergi dairesi bu fiyattan 2021 yılı için 7.703 TL istisna fiyatını düştükten sonra kalan fiyatı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu md.16’daki tarifenin ikinci sütunundaki oran(lar)a nazaran hesaplar ve şahsa bildirim eder. Bu kişi tıpkı mühlet içinde hesaplanan bu vergiyi de tek seferde ödemek zorundadır.
Bu fiyat 2021 yılı için 7.703 TL’yi aşmıyorsa vergiye tabi değildir.
Sol elin verdiğini banka görmesin
Uygulamada bu bağışlar/yardımlar genelde elden verilmektedir. Bu nedenle de Gelir Yönetimi Başkanlığı’nın bunu ispatlaması çok sıkıntı olduğundan mevzuyla ilgili pek bir süreç de yapılmamaktadır. Lakin bu mali transfer banka kanalı üzere ispatı güçlü bir sistem üzerinden yapılırsa vergi yönetiminin işi kolaylaşır. Yani işin özü bu bağış banka vs kanalıyla açıklamada da sadaka, bağış vs yazıyorsa ve bu meblağ 2021 yılı için 7.703 TL’yi aşıyorsa aşan kısmın ortalama %10 kadar vergi ödenmesi gerekmektedir. Vergi dairesine gitmez ve münasebetiyle da ödemezseniz hem ceza hem de geciktirdiğiniz için her ay için aylık %1,6 gecikme faiziyle ödemeniz gerekecektir. “Zekatla/bağışla sevindirip, vergiyle zora sokmayınız.” Aman dikkat..
Maliye Bakanlığı bu durumda nasıl bir süreç yapıyor?
Gelir Yönetimi Başkanlığı ise birçok vakit bu durumu “dini bedellerle” yapıldığını düşündüğünden sanırım pek süreç yapmamakta ve görmezden gelmektedir. Lakin siz siz olun bana çıkmaz demeyip, 2021 yılı içinde 7.703 TL’nin üstünde bu üslup bir yardım ve bilhassa banka üzere ispatı güçlü bir kurum vasıtasıyla yapıldıysa 1 ay içinde vergi dairesine gidip vergi dairesine süreçlerinizi başlatıp verginizi ödeyin. Benden uyarması.
__________________________________________________________________________________________________
* Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ali Fuad Başgil Hukuk Fakültesi, Mali Hukuk Anabilim Kısmı Lideri
