Cumhurbaşkanı Erdoğan, İngiltere merkezli The Economist mecmuası için makale kaleme aldı.
Erdoğan, makalesinde, Ukrayna’daki savaşın, kurallar temelinde işleyen milletlerarası tertip, büyük güç rekabeti ve Euro-Atlantik güvenliği konusundaki yaygın inanışlara meydan okuduğunu, yaşanan sürecin tıpkı vakitte tarihin en büyük askeri ittifakı olan NATO’yu yine ayağa kaldırdığını belirtti.
Türkiye’nin 70 yıldır NATO’nun gururlu ve vazgeçilmez bir üyesi olduğuna işaret eden Erdoğan, Türkiye’nin özgürlük ve demokrasiyi savunmak için Kore’ye asker göndermesinin akabinde 1952’de ittifaka katıldığını, Soğuk Savaş periyodunda ve sonrasında Türkiye’nin, Orta Doğu, Kafkasya ve Karadeniz bölgelerinde istikrar sağlayıcı ve olumlu bir aktör olduğunu, Türk askerinin de NATO misyonları kapsamında Kosova’dan Afganistan’a kadar dünyanın birçok bölgesine gittiğini hatırlattı.
Erdoğan, Türkiye’nin birebir vakitte savunma endüstrisine milyarlarca dolar yatırım yaparak savunma kapasitesini güçlendirdiğini, bu ek kapasite sayesinde ortaya konan eserlerin Ukrayna’nın da içinde olduğu farklı savaş bölgelerinde kıymetli tesirler yarattığını vurgulayarak, şöyle devam etti:
“Türkiye’nin bu artan kapasitesi NATO’nun dayanıklılığına ve gücüne katkı sunmuştur. Ortaklarımız Türkiye’nin, NATO’nun kolektif güvenlik misyonuna sunduğu katkıyı her vakit takdir etseler de kendi güvenlikleri tehdit altında olmadığı vakitlerde bu katkıyı çarçabuk unutmuştur. Türkiye’nin ehemmiyetini sırf (Balkanlar’da yaşanan kriz gibi) karışıklık devirlerinde hatırlayan paydaşlarımız, Türkiye olmadan uzun vadeli istikrarın sağlanabileceği hülyasına kapılmış; bu nedenle tehdidin savuşturulmasının akabinde jeopolitik gerçekleri ve bölgede ortaya çıkması olası tehditleri göz gerisi etmiştir. Kuşkusuz bu hülyaları, yaşanan memleketler arası krizler sonucunda daima kısa sürmüştür.”
“Bu hal NATO’ya uzun yıllar kaybettirdi”
Erdoğan, son yıllarda memleketler arası barış ve güvenliğin karşı karşıya olduğu tehditlerin değişime uğraması sonucu birçoklarının NATO’yu artık fonksiyonunu tamamlamış ve “demode” bir örgüt olarak nitelemesine yol açtığına işaret ederek, “Hatta Emmanuel Macron 2019’da ittifakın ‘beyin ölümü’ yaşadığını söylemiştir. Birebir bölümler Türkiye’nin de bu örgütteki rolünü sorgular olmuştu. Harikulâde bir hayalperestlikle çok bir stratejik miyopluk sonucu ortaya çıkan bu hal NATO’ya uzun yıllar kaybettirdi.” değerlendirmesinde bulundu.
Buna karşın Türkiye’nin, birtakım üye ülkelerin öngörüsüz ve yer yer sorumsuzca tutumlarını NATO’ya mal etmediğini, tersine NATO’nun değerini vurgulayarak, üye ülkelere (NATO’nun misyonunu yeni tehditleri içerecek formda güncellemek ve örgütü yeni jeopolitik ve global sınamalar karşısında daha kıymetli kılmak gibi) adımları atmaları davetinde bulunduğunu anımsatan Erdoğan, Türkiye’nin bu davetinin giderek istikrarsızlaşan milletlerarası sisteme karşı aldığı durumla paralellik taşıdığına dikkati çekti.
Erdoğan, bu açıdan Türkiye’nin, tıpkı başka memleketler arası örgütler üzere NATO’nun da yeni güvenlik tehditlerine karşı kimi ıslahatlar yapması gerektiğini savunduğuna işaret ederek, şu tabirleri kullandı:
“Özellikle terör tehdidi konusunda (birçok üye ülkenin direkt gaye alınmasına rağmen) kolektif güvenlik noktasında kâfi adım atılmaması hem güvenlik iş birliğini zedeliyor hem de NATO ülkelerinin kamuoylarında örgüte yönelik derin bir güvensizlik oluşturuyordu.
Türkiye bu durumu katıldığı tüm NATO doruklarında vurguladı ve terörle uğraşın dönüşüm geçirmesi için memleketler arası iş birliğinin elzem olduğunu tabir etti. Bu kapsamda NATO’nun terör örgütleriyle gayret ederken istihbari ve askeri bahislerde daha güçlü iş birliği içinde olmasını istek ettik. Bunun sırf terör hücumlarının engellenmesi açısından değil, birebir vakitte NATO sonları içinde terörün finansmanı ve eleman devşirme faaliyetlerinin engellenmesi konusunda gündeme getirdik.”
“Üye ülkeler, geçmişte yaptığımız birtakım atakların ne kadar yerinde olduğunu gördü”
Erdoğan, tıpkı halde Türkiye’nin etrafında iç savaşlar yaşanırken NATO’dan birtakım legal ve gerekli taleplerde bulunduğunu belirterek, şu sözleri kullandı:
“Sınırlarımızın ve hava alanımızın güvenliğini sağlamak ve II. Dünya Savaşı’ndan bu yana görülen en büyük mülteci dalgası bölgede ortaya çıkarken ‘insani güvenlik’ için bu taleplerde bulunduk. Bu mevzularda büyük ölçüde yalnız bırakılan ülkemiz, bu krizlerle tek başına gayret etti ve bu gayrette büyük bedel ödedi. Meğer ki bu krizler konusunda NATO bünyesinde atılacak adımlar, bundan sonraki periyotta NATO’nun hudutlarında yaşanacak öteki çatışma ve krizlerle uğraş konusunda da örgütü hazırlayabilirdi.
Ukrayna savaşı ile ortaya çıkan durum Türkiye’nin beklenti ve davetlerinin ne kadar yerinde olduğunu ortaya koymaktadır. Bu periyotta çatışmalar önemli yıkıma neden olurken Türkiye’nin jeopolitik pozisyonunun farkına varan birtakım üye ülkeler, geçmişte yaptığımız birtakım atılımların ne kadar yerinde olduğunu gördü. Hakikaten de Türkiye, NATO üyelerine gelecekte karşı karşıya kalınacak jeopolitik sınamalara hazırlıklı olmaları gerektiğini söylerken haklıydı. NATO’nun değersiz olduğunu savunanlara karşı örgütün kıymetinin giderek artacağını söylemekte de muhakkak haklıydık.
NATO için Türkiye’nin ne kadar kıymetli ve kritik bir ülke olduğu bütün üyelerce tekrar kabul edilirken, kimi üyelerin Türkiye’ye yönelen kimi tehditleri tam olarak takdir edememesi bahtsız bir durumdur. Türkiye’ye nazaran İsveç ve Finlandiya’nın üyeliğe kabulü, kendi güvenliği ve örgütün geleceği açısından riskler barındırmaktadır. 5. unsur uyarınca NATO’nun en büyük ikinci ordusunun yardımına koşmasını bekleyen bu ülkelerin, AB ve ABD tarafından da terör örgütü olarak kabul edilen PKK’nın eleman devşirme, finansman ve propaganda faaliyetlerini engellemesini beklemek en doğal hakkımızdır.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin aday ülkelerden tüm terör örgütlerinin faaliyetlerini durdurmalarını ve mensuplarını Türkiye’ye iade etmelerini istediğini vurgulayarak, “Bu ülkelerin makamlarıyla açık deliller paylaşılmış ve adım atmaları beklenmiştir. İlaveten Türkiye, bu ülkelerin NATO üyelerince yapılacak terörle uğraş operasyonlarına takviye vermelerini dilek etmektedir. Terör tüm üye ülkelere tehdit oluşturmaktadır ve aday ülkelerin örgüte katılmadan evvel bu gerçeği kabul etmeleri gerekmektedir. Gerekli adımları atmamaları halinde Türkiye bu bahisteki duruşunu değiştirmeyecektir.” tabirlerine yer verdi.
“Terörün gayesi olmuş tüm üyeler ismine atılmış kararlı bir adımdır”
“Türkiye, (İsveç’in ülkemize uyguladığı türden) her türlü silah ambargosunun NATO şemsiyesi altındaki askeri iştirak ruhuna ters olduğu görüşündedir.” sözünü kullanan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti:
“Bu üzere kısıtlamaların yalnızca ulusal güvenliğimiz değil NATO’nun kimliği açısından da son derece ziyanlı sonuçları olmaktadır. İsveç ve Finlandiya’nın ittifaka katılma ısrarı da NATO’nun gündemine gereksiz bir husus eklemiştir. Türkiye’nin, İsveç ve Finlandiya’nın üyeliklerine itirazı birebir vakitte şimdiye kadar terörün maksadı olmuş tüm üyeler ismine atılmış kararlı bir adımdır. Terörün dini, milleti ve rengi yoktur. Maksadı sivil halka ziyan vermek olan her örgütün karşısında her üye ülkenin kararlı bir formda durması bu ittifakın en değerli misyonlarından biridir. Hiçbir ülkenin bu mevzuda bir ayrıcalığı bulunmamaktadır.”
Erdoğan, meseleleri çözme, global barış ve istikrarı destekleme kelam konusu olduğunda her vakit kısa yolların mevcut olmayabileceğini lakin atılabilecek yavuz ve hakikat adımlar sayesinde bu yolların elden geldiğince kısaltılabileceğini vurguladı.
“Ankara’da talimat verebileceği hiçbir makam bulunmamaktadır”
İsveç ve Finlandiya’nın müttefik olmak istedikleri devletlerin güvenlik korkuları ve hassasiyetleri konusunda göstereceği halin, Türkiye’nin de bu ülkeleri ne kadar müttefik olarak görmek isteyeceğini belirleyeceğini kaydeden Erdoğan, şu tabirleri kullandı:
“İttifakın her genişleme sürecinde olumlu ve yapan bir noktada duran Türkiye’nin kesimi olduğu örgütle ilgilerini sorgulamaya cüret edenlerin cehaleti ve hadsizliği bu duruşumuzu değiştirmeyecektir. Diplomasi ve diyaloğun her türlüsüne açık olan ülkemiz, bu gayretlerin aday ülkelerin ikna edilmesine odaklanmasını tavsiye etmektedir. Terörle uğraş konusunda gönülsüz olan hiçbir ülkenin Ankara’da talimat verebileceği hiçbir makam bulunmamaktadır. NATO üyelerinin terörle gayret konusunda ikili standart uygulaması halinde ittifakın prestijinin ve inandırıcılığının tehlikeye gireceğine inanıyoruz.”
