Borsa İstanbul Endeksi (BIST100) 1,419 ve 1,445 puan ortasında dalgalandığı Salı gününü yüzde 1.49 düşüşle 1,420.59 puanda tamamladı. Kapanışta BIST Sanayi Endeksi yüzde 1.26, BIST Mali Endeks yüzde 1.83, BIST Hizmetler Endeksi yüzde 0.75 eksideydi.
Türkiye’nin fiyat seviyesinin ticaret yaptığı ülkelerin fiyat seviyelerine nazaran değişimini gösteren, tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) bazlı gerçek efektif döviz kuru endeksi (REK) Mart ayında 65.71 seviyesine geriledi.
Merkez Bankası’nın (TCMB) datalarına nazaran, REK geçen Kasım ayında 60.52 ile “tarihi düşük düzey”ine düştükten sonra, liradaki toparlanmaya bağlı olarak, Aralık’ta 62.22’ye, Ocak’ta 65.97’ye ve Şubat’ta da 69.45’e yükseldi.
Gerçek efektif döviz kuru endeksleri Türkiye’nin fiyat seviyesinin dış ticaret yaptığı ülkelerin fiyat seviyelerine oranının yüklü geometrik ortalaması alınarak hesaplanıyor. Denklemde gerçek efektif kurun azalışı, TL’nin gerçek olarak kıymet kaybettiğini, öbür bir anlatımla Türk mallarının yabancı mallar cinsinden fiyatının düştüğünü gösteriyor.
ABD ekonomisindeki güçlü toparlanma işaretlerine rağmen, ABD Hazine tahvil getirilerinin yakın vakitte ulaştığı doruktan düşmesinin tesiriyle, dolar büyük para ünitelerinin oluşturduğu sepet kur karşısında geriledi ve dolar endeksi de 92.66 seviyesine kadar indi.
Döviz piyasalarındaki süreçlerde;
– dolar en düşük 8.0868 lira ve en yüksek 8.1660 lirayı gördükten sonra, 8.15 – 8.16 lira aralığında,
– euro en düşük 9.5657 lira ve en yüksek 9.6712 lirayı gördükten sonra, 9.66 – 9.67 lira aralığında,
– sterlin en düşük 11.2547 lira ve en yüksek 11.3388 lirayı gördükten sonra 11.30 – 11.31 lira aralığında hareket ediyordu.
Global piyasalarda 1.17951 – 1.18463 aralığında hareket eden euro/dolar paritesi 1.17997 seviyesindeydi.
Merkez Bankası (TCMB) üretici fiyatlarındaki süratli yükselişte, emtia fiyatlarında süregelen artışların yanında, “döviz kuru gelişmelerinin ve arz kısıtlarının” tesirli olduğuna işaret ederek, “tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı baskılar”ın, güçlenerek sürdüğüne dikkat çekti.
TCMB’nin “Mart Ayı Fiyat Gelişmeleri” raporunda, bu devirde ana metal, metal eserleri, kimyasal, dokumacılık, kauçuk ve plastik imalatı dallarında yüksek oranlı fiyat artışlarının izlendiğine dikkat çekilerek, “Bu gelişmelerle, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının eğilimi üç aylık düşüşün akabinde yükselmiştir” denildi.
Milletlerarası Para Fonu (IMF), 2021 yılına ait global büyüme öngörüsünü, evvelki yüzde 5.5 seviyesinden, yüzde 6.0’ya yükseltti. Bununla birlikte, IMF 2022 yılında ise global büyümenin yüzde 4.4 seviyesine yavaşlayacağını öngördü.
IMF baş ekonomisti Gita Gopinath, “Ocak varsayımımıza nazaran, büyümeyi 2021 için yüzde 6.0’ya ve 2022 için yüzde 4.4’e yükseltiyoruz” dedi. Gopinath, global büyüme öngörüsündeki üst istikametli revizyonun, ABD’de sağlanan ek mali takviyenin yanında, iktisatta toparlanmanın güçlenmesine yol açacağına dikkat çektiği aşılama uğraşlarına ve ayrıyeten ekonomik faaliyetin dünyanın pek çok yerinde salgına karşı dayanıklılığının sürmesine dayandırıldığını söyledi.
Gopinath’a nazaran, “aşıdan kaçan” yeni Covid-19 varyantlarının ortaya çıkması durumunda projeksiyonlar aşağı gerçek revize edilebilir; fakat, daha süratli aşı uygulamasının gelecekteki iddiaları artırabilecek.
