Şebnem TURHAN
Bankalar Birliği (TBB) bilgilerine nazaran Mart 2021 itibariyle ferdi kredi kullanan kişi sayısı (takipteki krediler hariç) son bir yılda 2.3 milyon kişi arttı. Böylelikle 34.5 milyon kişi ferdi kredi kullanmış oldu. Datalara nazaran ortalama kredi bakiyesi ise 26.1 bin lira seviyesinde gerçekleşti. Kişi başına ortalama kredi riski Şubat 2021’de ise 25 bin 582 lira seviyesindeydi. Geçen yıl marta nazaran ise ortalama ferdi kredi riski yüzde 27,1 arttı.
Bankalar ve banka dışı finansal kuruluşlar tarafından kullandırılan kişisel krediler yüzde 36 artarak 899 milyar TL’ye yükseldi. Ferdî kredilerin yüzde 46’sını gereksinim kredileri, yüzde 32’sini konut kredileri, yüzde 17’sini kredi kartları ve yüzde 5’ini taşıt kredileri oluşturdu. Kişisel kredilerde tahsili gecikmiş alacak oranı bir evvelki yıla nazaran 1.5 puan düşerek yüzde 2,2 düzeyinde gerçekleşti.
Nisan ve mayısta yükseliş bekleniyor
TBB bilgilerine nazaran mart ayında 151 bin kişi birinci kere kredi kartı, 98 bin kişi muhtaçlık kredisi kullanırken, konut kredisi kullanan kişi sayısı 16 bin oldu. 104 bin kişi ise birinci sefer kredili mevduat hesabı kullandı. Ocak ayında birinci kez kredili mevduat hesabı ve kredi kartı kullanan kişi sayısı evvelki aylara aylar aylara nazaran çok yüksek artış göstermişti. Akabinde kredi kartı birinci sefer kullanan sayısı yine 150 bin düzeylerine geriledi. Kredili mevduat hesabı kullanan kişi sayısı da 104 bin ile yeni bir yükseliş sinyali verdi. Kredili mevduat hesabı son devirde bireylerin yüksek kredi faizleri nedeniyle küçük çaplı harcamaları için tercih ettikleri bir araç olarak öne çıkıyor. Nisan ve mayıs ayında uygulanan tam kapanma sürecinde de hem birinci defa kredi kartı hem de kredili mevduat hesabı kullanan sayısında yükselişin sürmesi bekleniyor.
TBB bilgilerine nazaran 2021 Mart ayı İstanbul’da 281 milyar TL, Ankara’da 86 milyar TL ve İzmir’de 60 milyar TL meblağında ferdî kredi bulunuyor. Şırnak, yüzde 60 ile son 12 ayda ferdî kredi bakiyesi en çok artan vilayet oldu. Kişi başına ortalama ferdî kredi (kredi kartı dahil) toplam bakiyesi en yüksek vilayetler ise sırasıyla, Ankara, İzmir, Tekirdağ oldu.
Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi bilgilerine nazaran TBB üyesi kuruluşlar tarafından kullandırılan nakdi krediler 2021 Mart ayı prestijiyle, bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 31 artarak 3 trilyon 954 milyar TL oldu. Nakdi kredilerin 3.827 milyar TL’si bankalar, 60 milyar TL’si finansal kiralama şirketleri, 36 milyar TL’si finansman şirketleri ve 31 milyar TL’si faktoring şirketleri tarafından kullandırıldı. Tasfiye olunacak alacaklar 2021 Mart ayı prestijiyle 176 milyar TL oldu. Tasfiye olunacak alacakların 167 milyar TL’si bankalara; 5 milyar TL’si finansal kiralama şirketlerine, 1,9 milyar TL’si faktoring şirketlerine ve 1,5 milyar TL’si de finansman şirketlerine ilişkin olarak belirlendi.
Tasfiye olacak alacakların toplam kredilere oranı 2021 yılı Mart ayında, bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran 1,4 puan azalarak yüzde 4,3’e geriledi. Ticari krediler ise yüzde 29 artarak 3 trilyon 55 milyar TL’ye çıktı. Ticari kredilerin toplam içindeki hissesi yüzde 77 seviyesinde gerçekleşti. Ticari krediler içinde imalat sanayii yüzde 28 ile en yüksek hisseye sahip. Hissesi yüzde 10 ve üzerinde olan öbür ana kesimler, toptan ve perakende ticaret ve inşaat olarak sıralandı. Mart 2021 prestijiyle tasfiye olunacak alacak oranı en yüksek olan kesim; yüzde 9,7 ile inşaat dalı oldu. Bu dalı yüzde 5,9 ile güç dalı ve yüzde 5,6 ile turizm bölümü takip etti.