Barış ERKAYA
BDDK’nın Hazine Bakanlığı’nın yönlendirmesiyle TL kredilere getirdiği mali döviz varlık hududunun ayrıntılarına ve şirketler üzerindeki yansımalarına inildikçe işler giderek karmaşık bir hal alıyor. Karar sonrası bugün yaptığımız tahlilde Borsa İstanbul’da süreç gören (bağımsız kontrole sahip) şirketlerden yalnızca 65 adedinin faal yahut son 12 aylık net satışlarının yüzde 10’undan fazla mali döviz varlığına sahip olduğunu tahlil etmiştik.
31 BORSA ŞİRKETİ KREDİ RİSKİ TAŞIYOR
Öte yandan bu şirketlerin 21 tanesi de net yabancı para durumunda ekside olduğu için istisna hususundan yararlanıyor ve geriye yalnızca 44 şirket istisna dışında kalıyordu. Artık biraz daha derine indiğimizde bu şirketlerin kaçının 2022 yılı içerisinde geri ödemesi bulunan banka kredisi bulunduğunu tahlil ettik. 44 şirketten 13’ünün halihazırda 2022 için kapatması gereken bir kısa vadeli banka kredisi bulunmuyor. Yani geriye yalnızca bu durumdan etkilenme ihtimali bulunan 31 şirket kalıyor. O da şayet bu şirketler 31 Mart 2022’den bugüne şayet aslında bu durumu değiştirmediyse.
31 ŞİRKETİN DÖVİZ FAZLASI 1.1 MİLYAR DOLAR
Peki bu 31 şirketin hepsinin banka kredisini bu yıl içerisinde yenilemek istediğini varsayalım. Bu şirketlerin kredilerini yenileyebilmesi için elinden çıkarması gereken döviz cinsi nakdî varlıkları (BDDK’nın belirlediği hudutlar içerisinde girmek istiyorsa) 1.1 milyar dolar civarında. Pekala bu döviz varlığını şirketler nasıl azaltabilir. Borsa şirketlerinden Karsan’ın yaptığı açıklamada da belirttiği üzere aslında olasılıklar belirli:
1- Şayet ithal hammadde tedariği sağlıyorsa erken ticari borç ödemesi yapıp tedarikçiden erken ödeme indirimi talep edebilir. Bu da hammadde yahut ticari tedarik maliyetlerinin düşmesi manasına geliyor.
2- Kur Muhafazalı Mevduat’a geçebilir. Ki dolar kurundaki son düşüş ve TL faizlerin mevcut düzeyi düşünüldüğünde KKM tekrar önemli bir marj yaratmış durumda.
3- Orta ve uzun vadeli Eurobond alabilir
4- Elindeki dövizlerin BDDK sonlarına girecek kadar olan kısmını satabilir.
AYNI ŞİRKETLERİN KREDİ RİSKİ 1.6 MİLYAR DOLAR
Peki bu şirketler diyelim ki elindeki dövizleri elden çıkarmak istemedi. Bu durumda asıl büyük probleme geliyoruz, ki borsa şirketleri aslında ticari hayatın içerisindeki şirketlerin küçük bir kesitini temsil ediyor, bankalar açısından çok önemli bir kredi kaybı ortaya çıkabilecek.
Çünkü BDDK sonu dışında kalan 31 borsa şirketinin fazla dövizi 1.1 milyar dolarken birebir şirketlerin yalnızca bu yıl yenilemesi gereken TL bazlı banka kredilerinin büyüklüğü 26.3 milyar TL. Yani kıyaslama olması açısından birebir dolar kuruyla hesaplarsak 1.6 milyar dolar.
Yani yeniden kolay bir hesapla BDDK düzenlemesi sonrası her 1 dolarlık döviz cinsi mali varlık, 1.45 dolarlık bir kurumsal kredi daralması riski yaratıyor. Bu da banka bilançoları açısından nasıl sonuçlanacağını izlememiz gereken bir nokta.
