Yener KARADENİZ
Salgın devrinde markalara 11 milyar TL’ye yakın kira takviyesi veren AVM’lerin yatırım bedelinde erime devam ediyor. 443 AVM’nin yüzde 70’ini temsil eden Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği’nin (AYD) Lideri Prof. Dr. Hüseyin Altaş, geride kalan periyotta kıymetli bir kısmı yabancı yatırımcılar tarafından hayata geçirilmiş AVM’lerin yatırım kıymetinin 150 milyar dolar olduğunu lakin son yaşanan gelişmelerin bu kıymeti değerli oranda erittiğini açıkladı. 3 yıldır AYD’nin başkanlık misyonunu sürdüren Altaş, “Salgın ile birlikte kira gelirimizde erime had safh aya ulaştı. Yıllık kira gelirimiz 26-27 milyar TL. Salgında bu gelirin 11 milyar TL’sinden markalara takviye vermek ismine feragat ettik. 7 yıl öncesi ile kıyaslandığında ise 100 dolar olan metrekare başına kira, 30 dolarlara kadar düştü. Yani yüzde 70 gerileme kelam konusu. Bu gelişmeler yatırım kıymetinin de erimesine yol açtı. Geçmiş devirde 150 milyar dolar olan AVM’lerin yatırım bedeli 40 milyar dolara kadar düştü” diye konuştu.
Borç yapılandırması lazım
Altaş, bu durumun en kıymetli sebebinin kurda yaşanan artış ve düşen kira gelirleri olduğunu söyledi. Öte yandan sabit masraflar ise artan kur karşısında her geçen gün artıyor. Hali hazırda AVM’lerin direkt 7 milyar dolar, dolaylı olarak da 11 milyar dolar borcu bulunuyor. Dolaylı borç 2,5 yıl evvel yani 2020 başında 15 milyar dolar düzeyindeydi. Lakin kurdaki değerleme dikkate alındığında 2020 başında 15 milyar dolarlık borcun TL olarak karşılığı 111 milyar TL iken bugün 11 milyar dolara gerileyen borcun TL olarak karşılığı 182 milyar… Yani dolar olarak borç yüzde 26 gerilemesine karşın TL olarak yüzde 60’tan fazla artmış bulunuyor. Bu da AVM’lerin zorlayan en kıymetli etken olarak göze çarpıyor. AYD Lideri Altaş, bu noktada uzun müddettir lisana getirdiği borç yapılandırması konusunda takviye talebini yeniledi. Hüseyin Altaş, “Geçmiş periyotta futbol kulüpleri ve konut dalında bu stil yapılandırmalar gerçekleştirildi. AVM’ler için de emsal bir uygulama hayata geçirilmeli” değerlendirmesinde bulundu.
Yatırımlarda doygunluğa ulaşıldı
Altaş, tüm bu gelişmelere karşın yeniden de optimist. En makûs periyot olan salgının geride kaldığını ve hem adet hem de cirosal olarak salgın öncesine dönüldüğünü aktaran Hüseyin Altaş, “Bugünler yeterli ve beklentimiz bu türlü de devam etmesi istikametinde. En azından çalışıyor, üretiyoruz. Kâfi olmasa da gelir elde ediyoruz” tabirlerini kullandı. Altaş’ın AYD başkanlığı devrinde yani 2019’dan günümüze kadar geçen müddette AVM sayısı 432’den 443’e yükseldi. Bu noktada artık Türkiye’nin bu manada doygunluğa ulaştığını lisana getiren Altaş, “Artık fazla yatırım yapılmayan bir kesim. Yeni bölgeler oluşuyor, yeni bölgeler oluştukça da yeni yatırımlar hayata geçecektir lakin bundan sonraki devirde AVM’lerin dönüşümü çok daha değerli olacak. Tesisler birer hayat merkezi olmalı. Bu noktada da çalışmalarımız sürüyor” dedi.
