Şebnem TURHAN
Dolardaki süratli yükselişin önüne geçmek ve düşük faiz siyaseti nedeniyle tercih edilmeyen TL mevduatı daha cazip hale getirip döviz talebini azaltmak için devreye alınan kur muhafazalı TL mevduat hesabı bankacılık dalında mevduatta dolarizasyonu arttırdı. KKM devreye girdiği birinci hafta TL mevduatın KKM hariç toplam mevduat içindeki hissesi 37,35 düzeyinde iken Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) 27 Mayıs haftası verisinde KKM hariç TL mevduatın hissesi yüzde 28,15’e geriledi. KKM dövizdeki değişime hassas olduğu ve mevduat getirisi kurdaki değişime nazaran mudilere sunulduğu için dövize endeksli olarak bedellendiriliyor. Döviz mevduatının hissesi ise KKM devreye girdiği birinci hafta KKM ile birlikte yüzde 62,05 düzeyinde iken 27 Mayıs itibariyle KKM ile birlikte döviz mevduatının toplam mevduat içindeki hissesi yüzde 71,84’e çıktı. Yani KKM’nin devreye girdiği birinci haftadan bu yana TL mevduatın hissesi 9.2 puan azalırken dövize endeksli mevduatın hissesi 9 2 puan artmış oldu.
KKM ile Rusya Ukrayna savaşının başladığı şubat ayı sonuna kadar döviz kurlarında bir stabilizasyon sağlanmış ve dolar/ TL 13.5-14 lira düzeyinde kalmıştı. Bilhassa şirketlere sağlanan vergi avantajı ile dövizden KKM’ye dönüş hızlanmıştı. Lakin son periyotta kurlardaki süratli yükseliş ve şirketlerin maliyetler nedeniyle artan döviz gereksinimi KKM’ye geçişlerin ivme kaybetmesine neden oldu.
KKM’nin hissesi %13,68’e yükseldi
KKM her ne kadar TL mevduat olarak isimlendirilse da vade sonu getirisi döviz kurlarındaki değişime nazaran belirlendiği için analistler dövize endeksli mevduat olarak değerlendirilmesini daha uygun görüyor. KKM birinci olarak 20 Aralık’ta devreye alındı ve birinci datayı 24 Aralık 2021 haftasında karşıladık. Birinci haftasında 29 milyon lira giriş sağlanırken 24 Aralık haftasında KKM’nin toplam mevduattaki hissesi yüzde 0,6, KKM hariç TL mevduatın toplam bankacılık dalı mevduatındaki hissesi yüzde 37,35, döviz mevduatının hissesi yüzde 62,05, KKM ile bir arada dövize endeksli mevduatın hissesi ise yüzde 62,64 düzeyindeydi. KKM’ye iştirak arttıkça KKM hariç TL mevduatın toplam mevduattaki hissesi düşüş eğilimine girdi. 27 Mayıs haftasında KKM’nin hissesi toplam mevduatta yüzde 13,68’e çıkarken KKM hariç TL mevduatın hissesi da yüzde 28,15’e indi. KKM ile birlikte döviz mevduatının hissesi da yüzde 71,84’e yükseldi. Analistler KKM’nin her ne kadar döviz talebini azaltmayı hedefl ese ve liralaşma stratejisinin bir kesimi olsa da dövize endeksli olması nedeniyle tekrar dolarizasyonu artırıcı istikamette tesir yaptığına dikkat çekti.
KKM’nin Merkez Bankası’na olan yükü bilgiler açıklanmadığı için bilinmiyor. Lakin Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçe sonuçlarında KKM dönüşleri için ne kadar ödediğini açıklıyor. Buna nazaran mart ve nisan aylarında KKM dönüşleri için 16.3 milyar lira ödendi.
