ABD Lideri Joe Biden ile Suudi Arabistan Hükümdarı Selman bin Abdulaziz ile Cidde’de dün gerçekleştirdikleri görüşmenin akabinde ortak bildiri yayımlandı. Paydaşlığın güçlendirilmesi, bölgesel ve memleketler arası sıkıntılar, güç, siber güvenlik, iklim değişikliği ve teknoloji başlıklarının öne çıktığı bildiride ABD ile münasebetlerin Suudi Arabistan’ın kurucu Hükümdarı Abdulaziz’den bu yana tarihi ve stratejik olduğuna değinildi.
Kral Selman ve Biden’ın Suudi Arabistan ve ABD halklarının çıkarlarına hizmet etmek için stratejik iştiraki güçlendirmeyi sürdürme konusunda hemfikir olduğu aktarılan bildiride, “Bu tarihi paydaşlığın bölgede refah ve istikrarı teşvik etmedeki değerli rolü onlarca yıldır bölgesel güvenliğin temel taşı olmuştur.” sözleri kullanıldı.
Ortak bildiride, memleketler arası uyuşmazlıkların diplomatik ve barışçıl yollarla çözülmesinin yanı sıra bölgedeki fakir ülkelere ekonomik ve mali dayanak sağlayarak, insani krizlerin hafifletilmesinin kıymetine yer verildi.
Egemenlik ve toprak bütünlüğü unsurunun ehemmiyetine işaret edilen bildiride, teröristlerin yahut dış güçler tarafından desteklenen kümelerin tehdidiyle karşı karşıya kalan bölgedeki hükümetlerin desteklenmesi gerektiği teyit edildi.
Bildiride, her iki ülke halkları ortasındaki bağlantılar ve ekonomik iş birliğini canlandırmak maksadıyla çalışma ve seyahat vizelerinin geçerliliğinin 10 yıl uzatılmasına karar verildiği aktarıldı.
Enerji ve iklim değişikliği konusunda iş birliği
İki taraf, bilhassa Ukrayna’daki mevcut kriz ve bunun yansımaları gölgesinde ekonomik ve yatırım iş birliğinin değerine dikkati çekerek, global güç piyasalarının istikrarına olan bağlılıklarını yineledi.
ABD, Suudi Arabistan’ın sürdürülebilir ekonomik büyümeyi sağlamak için global petrol piyasalarının istikrarını destekleme taahhüdünü memnuniyetle karşıladı.
İki taraf, bildiride iklim ve güç geçiş teşebbüslerinde stratejik ortaklar olarak birlikte çalışmanın yanı sıra kısa ve uzun vadede global güç piyasalarına ait nizamlı halde istişarelerde bulunmayı kabul etti.
ABD tarafının, Suudi Arabistan’ın yenilenebilir ve pak güçle Yeşil Orta Doğu ve Yeşil Suudi Arabistan teşebbüslerinden övgüyle kelam ettiği kaydedildi.
Küresel altyapı ve yatırım ortaklığı
Bildiride, Suudi Arabistan ve ABD’nin güç geçişi ve ulusal güvenliğin istikrarlı ve çeşitlendirilmiş tedarik zincirlerini gerektirdiği vurgulandı.
ABD tarafının, Lider Biden tarafından 26 Haziran 2022’de G7 Tepesi’nde duyurulan Global Altyapı ve Yatırım için İştirak Teşebbüsü’ne Suudi Arabistan’ın verdiği takviyesi memnuniyetle karşıladığı aktarıldı.
Bildiride, bu tarihi paydaşlık sayesinde, ABD ve Suudi Arabistan’ın düşük ve orta gelirli ülkelere odaklanarak dijital altyapı, güç ve iklim güvenliğini destekleyen projelere stratejik olarak yatırım yapmayı hedeflediği belirtildi.
Güvenlik ve savunma
Biden, ABD’nin Suudi Arabistan’ın güvenliğini destekleme, halkını ve topraklarını dış tehditlere karşı savunmak için gerekli tüm imkanları elde etme kabiliyetini kolaylaştırma konusundaki güçlü taahhüdünü vurguladı.
İki taraf da “İran’ı ülkelerin iç işlerine müdahale, silahlı kümeler aracılığıyla teröre verdiği takviye, bölgenin güvenlik ve istikrarını bozmaya yönelik eforlarından vazgeçirmenin gerekliliğini vurgulayarak, İran’ın nükleer silah edinmesini engelleme” konusunda mutabık kaldı.
Taraflar ayrıyeten, stratejik milletlerarası deniz yolları başta olmak üzere bilhassa Babu’l Mendeb ve Hürmüz Boğazı üzerinden ticaretin özgür dolanımını sürdürmenin ehemmiyetini vurguladı.
5G ve 6G teknolojilerinde iş birliği
İki taraf, açık radyo ağlarını kullanarak 5G uygulamasını geliştirmek ve mümkün kılmak için Suudi Arabistan ile ABD’deki teknoloji şirketlerini birbirine bağlayan yeni bir iş birliği mutabakatının imzalanmasını memnuniyetle karşıladı.
Siber güvenlik
Siber güvenlik alanında takımların yetiştirilmesi ve bilgi paylaşımının güçlendirilmesine karar veren ABD ve Suudi Arabistan, siber güvenlik endüstrinin geliştirilmesi konusunu da ortak bildiriye ekledi.
Uzay çalışmaları
Astronotların uzay seyahatleri dahil uzay bilimlerindeki iş birliğinin güçlendirilmesinden kelam edilen bildiride, ABD Lideri Biden’ın, Suudi Arabistan ile imzalanan Artemis Mutabakatı’nın değerini hatırlattığı aktarıldı.
Suudi Arabistan’ın 2030 Vizyonu
ABD tarafı, Suudi Arabistan’ın ekonomik dönüşüm ve toplumsal ıslahatlar için stratejik planını temsil eden 2030 Vizyonu’na ait, bayanların ekonomik iştirakini artırma ve dinler ortası diyaloğu teşvik etme eforlarını memnuniyetle karşıladı.
Ayrıca, Suudi Arabistan’ın Amerika’daki özel bölüm yatırımlarındaki artışın her iki ülkenin çıkarlarına hizmet edeceğine dikkat çekildi.
Bildiride ayrıyeten Tiran Adası’nın turizm ve ekonomik emellerle geliştirilmesinin bölgenin barış, refah ve güvenliğine katkı sağlayacağı kaydedildi.
Yemen
İki taraf, Birleşmiş Milletlerin (BM) orta buluculuğunda yapılan Yemen’deki ateşkese olan takviyelerini teyit etti.
Yetkililer, halihazırdaki ateşkesin kalıcı bir barış muahedesine dönüştürülmesi için çalışmaların sürdürülmesi ve ilerletilmesinin ehemmiyetine vurgu yaptı.
Bildiride, Yemen’de temel gereksinim gereçlerinin akışının ve insani yardımların ulaştırılmasının önündeki tüm manilerin kaldırılması gerektiğine yer verilerek, Husilerin Taiz kentine giden ana yolları açmasının ehemmiyetine değinildi.
Irak
Bildiride Biden, Suudi Arabistan’ın Irak ile münasebetleri güçlendirmede oynadığı öncü rolden kelam ederek, Cidde Güvenlik ve Kalkınma Doruğu kapsamında, Irak’a çeşitli elektrik kaynakları sağlamak için Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleri ile Irak ortasında imzalanacak tarihi mutabakatlar olduğunu kaydetti.
Filistin meselesi
Bildiride, Filistin sıkıntısıyla ilgili olarak da iki devletli tahlilden kelam edildi. Kral Selman ve Biden, Filistin ve İsrail tarafının iki devletli tahlile bağlılıklarını göstermeye teşvik edilmesi gerektiğini belirtti.
Suudi Arabistan ve ABD, bölgede adil ve kapsamlı bir barışın sağlanmasına katkıda bulunan tüm gayretleri da memnuniyetle karşıladıklarını aktardı.
Suriye
Bildiride, Suudi Arabistan ve ABD, “Suriye’nin birliğini, istikrarını ve toprak bütünlüğünü müdafaaya olan bağlılıklarını” yineledi.
İki ülke başkanı, Birleşmiş Milletler Özel Temsilcisi’nin 2015 yılında yayımlanan 2254 sayılı Güvenlik Kurulu Kararı uyarınca çatışmaya siyasi tahlil bulma gayretlerinin desteklenmesinin zorunluluğunu vurguladı.
Bildiride ayrıyeten, şiddetin tekrar başlamasının önlenmesi, ateşkes mutabakatlarının korunması ve muhtaçlık sahibi tüm Suriyelilere insani yardım ulaştırılmasına müsaade verilmesi gerektiği belirtildi.
Lübnan
Bildiride ayrıyeten Lübnan’ın egemenliği, güvenliği, istikrarı ve sonlarını koruyan bunun yanı sıra aşırılıkçı ve terörist kümelerin tehditlerine direnen Lübnan Silahlı Kuvvetlerine dayanağın devam ettiği aktarıldı.
Taraflar ayrıyeten Lübnan’ın siyasi ve ekonomik krizinin üstesinden gelmesini sağlamak için kapsamlı yapısal siyasi ve ekonomik ıslahatların uygulanmasının gerekliliğine dikkati çekti.
Lübnan’ın bölgenin güvenliğini ve istikrarını tehdit eden teröristler, uyuşturucu kaçakçılığı yahut öteki cürüm faaliyetleri için bir sıçrama tahtası haline getirilmemesinin yanı sıra Lübnan hükümetinin ülkenin tüm toprakları üzerindeki denetimini genişletmenin değeri vurgulandı.
Ukrayna
Biden ve Kral Selman, hukukun üstünlüğüne dayalı bir sistemin milletlerarası güvenliğin kalbinde yer aldığını teyit ederek, milletlerarası hukuk, toprak bütünlüğü ve ulusal egemenlik unsurlarına hürmet gösterilmesi gerektiğini tabir etti.
Ukrayna halkına insani yardım sağlama taahhütlerini teyit eden ikili, Orta Doğu ve Afrika’daki birçok ülkeye önemli tehdit oluşturan global besin krizini hafifletmek için tahıl ve buğday ihracatının kolaylaştırılmasının gerekliliğine değindi.
Sudan
Bildiride, Sudanlı taraflar ortasındaki diyaloğun ve siyasi sürecin yine canlandırılmasının değeri vurgulandı.
Libya
İki taraf, cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerine bir an evvel hazırlanmak için Birleşmiş Milletlerin aracılık ettiği siyasi sürece dahil olan Libya halkına takviyelerini teyit etti.
Afganistan
Ortak bildiride iki taraf da Afganistan’ın güvenliğini destekleme ve “Afganistan’da konuşlanmış teröristlerin oluşturduğu tehdide karşı koymanın gereğini” vurguladı.
Taraflar, bayanların ve kız çocuklarının eğitim, çalışma ve sıhhat haklarının karşılanması ve geliştirilmesi için çalışma taahhüdünde bulundu.
Terörle mücadele
Bildiride iki tarafın da terörle uğraşın kıymetini vurgulayarak, “El Esas ve DEAŞ ile yüzleşmeye, yabancı savaşçı akışını engellemeye, aşırılık yanlısı propagandaya karşı koymaya ve terörün finansman kanallarını kesmeye” devam edecekleri kaydedildi.
