Harran Üniversitesi bilimsel hedefli olarak kurduğu Akrep Venom Merkezinde, ülkemizde bilhassa Şanlıurfa ve etraf vilayetlerinde zehirli akreplerin tespiti, popülasyon durumları, popülasyon dinamizmlerinin belirlenmesi, laboratuvarda üretilmesi, zehir sağımı, beslenme ve zehir kalitesi ortasındaki ilginin belirlenmesi konusunda değerli çalışmalar yapılıyor.
Göreve geldiği günden itibaren bölgede kıymetli bir üne sahip olan akrep zehrinin katma bedeli yüksek eserlere dönüştürülmesi için çeşitli projelere takviye verme kararı alan Harran Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Sabri Çelik’in dayanağıyla akrep zehri laboratuvarı ve üretim tesisinden elde edilen farklı zehirler, çeşitli araştırma alanlarında kullanılmaya başlandı.
Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Şahin Toprak koordinatörlüğünde kurulan Harran Üniversitesi Akrep Venom Araştırma Grubu’ndaki akademisyenler tarafından anti kanser, antimikrobiyal ve tıptaki başka kullanımı üzerinde bilimsel çalışmalar sürat kesmeden devam ediyor.
Yapılan çalışmalar meyvelerini vermeye başladı
Bu bağlamda yürütülen projelerden birisi de Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. İsmail Koyuncu ve takımı tarafından göğüs kanserleri için akrep zehrinden antikanser ilaç geliştirmek emeliyle yapılıyor.
Akrep zehirlerinin, kanserin ilerlemesine karşı tesirli olan birçok biyoaktif bileşiği içerdiğini belirten Doç. Dr. İsmail Koyuncu; “Kara akrep (Androctanus Crassicauda) zehiri, heyecan verici tıbbi beklentileri olup, bir ilaç adayı olma potansiyeli olan en değerli ve ölümcül zehirdir. Birkaç akrep zehiri peptidi birçok hastalıkta umut verici olmuştur. Yapısal ve işlevsel spesifikliği nedeniyle, akrep peptidleri, bilhassa kanser, kalp ve damar hastalıkları ve öteki bağışıklık sistemi yetmezlikleri hastalıklar için spesifik ilaçların geliştirilmesinde yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Akrep zehir içeriğinin akrebin cinsine ve yaşadığı ortama nazaran değişiklik göstermesi nedeniyle tıpkı cinse ilişkin akrep zehrinin dahi farklı farmakolojik tesirleri olmaktadır. Bu nedenle bu çalışmada Şanlıurfa yaşayan kara akrep tipi zehrinin metabolit profili ve anti kanser özelliği araştırıldı.
Bu çalışmada; elektrik dürtü prosedürü ile akreplerden toplanan zehirler sürece tabi tutularak, 3-10 kDa ortasındaki büyüklüğe sahip zehir fraksiyonları elde edildi. Elde edilen zehir fraksiyonlarının on farklı kanser (meme, prostat, akciğer, kolon vb.) ve olağan hücreler üzerindeki anti-kanser tesir ve tesir sistemi incelendi. Çalışma sonucunda akrep zehirinin en güçlü anti-kanser etkiyi göğüs kanseri (MDA-MB-231) üzerinde apoptozis dediğimiz mevt düzeneğini tetikleyerek gösterdiği ayrıyeten olağan göğüs hücrelerine de ziyan vermediği tespit edildi.
Bu tesirin daha ayrıntılı araştırılması ve maksat molekülün tespitine yönelik çalışmalarımız devam ediyor. Etken peptidin tespiti ile akrep zehirine gerek kalmadan ilacın sentetik olarak üretilmesi mümkün olacak” diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
